De hervormers hebben veel gepreekt. Ook Luther heeft dat veel gedaan, met afgeschoren baard en in zijn monnikspij, zijn zwarte preekjas. De mannen staan in de kerk, de vrouwen en kinderen zitten.

Het preken gebeurt in de moedertaal, zodat klein en groot het kunnen volgen. Luther is voorstander van eenvoudig preken. 'Ik preek niet voor de geleerden (Melanchthon, Bugenhagen of Jonas), maar voor mijn Hansjes en Elsjes', zijn eigen kinderen. Hij wil geen vreemde talen en moeilijke uitdrukkingen in zijn preken. Christus heeft met eenvoudige woorden de farizeïsche wijsheden te schande gemaakt. Wel gebruikt hij voorbeelden, spreekwoorden en vergelijkingen. Hij haalt vaak kerkvaders en vooral Augustinus aan. Ook citeert hij wel eens een eigen lied. Soms eindigt hij zijn preek abrupt of  met een korte samenvatting. Hij stelt het concrete, bloedwarme leven op aarde aan de orde in een vrije voordracht en met grote levendigheid!

Hoe een Chinese krijgsheer de VOC versloeg

Tonio Andrade is hoogleraar geschiedenis aan de Emory Universiteit in Atlanta. Voor het schrijven van dit boek maakte hij gebruik van talloze bronnen, waaronder zowel Chinese als Nederlandse. Het boek bevat een lijst met personen, een lijst met afbeeldingen, noten (zo’n tachtig bladzijden) en een index.

Steven Paas schreef een 554 pagina’s dik boek over de kerkgeschiedenis. Het is nog dikker dan het lijkt, want het heeft een kleine drukletter. Anderzijds valt de dikte mee, omdat deze studie veel illustraties telt. Ik vind het jammer dat de foto’s en kaartjes niet scherp zijn. Daartegenover is de tekst van dit kerkgeschiedenisboek glashelder.

Verder mag het duidelijk zijn dat het onmogelijk is om de hele geschiedenis van de kerk in Europa en Afrika in één boek te vertellen, al is het nog zo dik.

Eén heil met meerdere woorden

U hebt op catechisatie, als het over zalig worden ging, vast wel de woorden langs zien komen: roeping, wedergeboorte, geloof, bekering, rechtvaardiging en heiliging. Ze gaan erover hoe de Heilige Geest mensen deel geeft aan het heil. Er is immers de ernstige realiteit dat wij met alle mensen vanwege onze zonde God kwijt zijn. Zo staat het er in ons natuurlijk bestaan met ons voor. We zijn verloren mensen.

Maar er is door Gods ingrijpen de genade van verlost worden. Dat is geen automatisme, als je maar naar de kerk gaat en zo, of nog anders religieuze interesse toont. Behouden worden is niet een kwestie van religie, maar van geloof in Jezus Christus. Religie kan wel populair zijn, geloven in een Borg hoort bij het evangelie dat niet naar de mens is. Bij dat evangelie komen al die woorden van dat bekende rijtje op hun plaats. Die veelheid van Bijbelse woorden schrikt mensen soms af! Het lijkt maar ingewikkeld… Moet je niet al die woorden als stations op een reis hebben meegemaakt? En als je er eens één hebt gemist? Wat dan… ?