Anders dan je droomde?
Enkele stellingen waar hij vanuit gaat zijn: 1. We beginnen onze huwelijke met onrealistische verwachtingen. 2. Een huwelijk waarin sprake is van liefde, eenheid en begrip, is niet geworteld in romantiek, maar in de dienst van God. Dat betekent: leef je voor jezelf of voor Hem? Dat laatste moet je persoonlijke leven en dus ook je leven in je huwelijk bepalen. Het klinkt als een instant-recept voor een geslaagd huwelijk. Maar zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Het is iedere keer weer verbijsterend hoe je elkaar kunt kwijtraken in je huwelijk. Jij die dit stukje leest en getrouwd bent, zult dat herkennen. En dat is niet per se omdat, zoals wel eens gezegd wordt, mannen van Mars komen en vrouwen van Venus. Hoe waar dat ook is, het gaat toch dieper en het ligt ook ingewikkelder. Je kunt dat typeren als een probleem. Je kunt het ook realistisch onder ogen zien als een uitdaging. Natuurlijk, dan ga je met zijn tweeën wel eens langs het randje van het ravijn; sommigen tuimelen er zelfs in, maar realistisch is het wel. ‘Huwelijk’ is een werkwoord, zeg ik altijd maar. De moeiten van een hedendaags huwelijk zijn wel groter of in ieder geval anders dan vroeger. We kunnen nu alles plannen, zelfs en vooral het krijgen van kinderen. Maar dat is even zo goed een bedreiging van je huwelijk. Wat als het onverwacht anders loopt? Datzelfde geldt ten aanzien van werk en banen. We menen als werkende mannen en vrouwen daar een vast stramien in te hebben; baseren onze hypotheken erop. De bank eist dat zelfs. Maar wat als.... Niet voor niets sneuvelen heel wat huwelijken vooral in nieuwbouwwijken met jonge stellen. Reden: het ging onverwacht anders, geldzorgen, drukte of juist omgekeerd, vanwege werkloosheid, leegte. Dromen knallen kapot op de rauwe realiteit.
Wat te doen om het vol te houden of zelfs te redden? Stelling 3 van Paul Tripp is: Het huwelijk is iets heel moois, dat alleen haar doel bereikt door een weg van moeite en pijn. Tripp bedoelt dan niet alleen de pijn van teleurstellingen, maar ook het opzettelijk pijn leren lijden door te leren schuld te erkennen, door je te verzoenen. Wat mij opvalt in dit deel is dat er wel veel moet. En dat is toch wat vermoeiend en naar mijn oordeel ook weer te idealistisch.
Vervolgens gaat Tripp in op hoe je je huwelijk kunt veranderen. Daarin ligt vooral de nadruk op hoe jezelf moet veranderen. ‘Verandering in je huwelijk begint met te erkennen wat er mis is met jou.’ Op zich heeft hij hier een punt. Veel huwelijksproblemen vloeien voort uit het feit dat we juist ‘de ander willen veranderen naar ons ideaalbeeld’ en wanneer dat niet gebeurt hem/haar de schuld geven van wat er allemaal wel niet goed gaat. Nee, begin nu eens eerst met jezelf te veranderen. Dat is een goede tip. Maar ook in dit deel wordt het wel weer veel wat ‘ik moet’. Het is nogal wat te lezen en vooral te doen: ‘Wil je ooit een huwelijk hebben van eenheid, begrip en liefde, dan moet je bereid zijn dagelijks te vechten, maar niet met je man of vrouw. Je moet bereid zijn te strijden met jezelf. Je moet bereid zijn te strijden tegen de sterke kracht van je egoïsme. Je moet vechten tegen de natuurlijke drift van je emoties en verlangens. Je moet leren je verlangens te verklaren, je motieven leren doorgronden, je gedachten leren onderzoeken en je woorden leren wegen. Je moet vechten tot je klaaglied van ‘ik wil’ een vrolijke lijst wordt van ‘ik zou graag willen’.
De teneur van het hele boek wordt naar mijn idee goed weergegeven in de laatste woorden: ‘Wil je een huwelijk van eenheid, begrip en liefde? Als je dat wilt, dien God dan boven alles. Doe het zware werk van de liefde waartoe Hij je roept. En vertrouw erop dat Hij met je is en dat er leven veranderende genade in Zijn handen is. Je kunt een huwelijk hebben van eenheid, begrip en liefde. Door Zijn genade kan het echt!’ Naar mijn bescheiden mening belandt Tripp zo toch weer in een romantisch, maar dan spiritueel getint, ideaal en is er mogelijk nog sterker sprake van onrealistische verwachtingen. En die wilde hij nu juist bij gehuwden de kop indrukken.
Heel nuchter stel ik: Niet iedereen zal een huwelijk hebben of krijgen van eenheid, begrip en liefde. Het blijft voor sommigen altijd anders dan je droomde. Enkele dagen geleden zei een vrouw tegen mij: ‘Mijn man en ik gaan maar weer eens naar de dokter om te praten over zijn verslaving. Maar als het weer niet helpt, dan weet ik ook niet hoe het verder moet. Moet ik dan een levenslang slachteroffer zijn?’ of een ander: ‘Dominee, hij praat niet en als ik dingen ter sprake breng, dan is er alleen maar afweer en nog meer zwijgen. Ik ben eenzaam in mijn huwelijk en dat al zolang.’ Ook dat zijn realiteiten en soms zijn ze, met pijn in het hart te zeggen, onveranderbaar. Daniël Lohuus zingt: ‘Elk mens hef zich een kruus te dragen’; deze mannen of vrouwen wel in bijzonder.
Uiteraard heeft dit boek zijn betekenis. Wie een verdere weg zoekt heeft in dit boek heel wat materiaal om over na te denken en om mee aan de slag te gaan. Mogelijk moet je daarbij tot een nog diepere kern van je huwelijksconflicten doordringen. Zit daarin niet ten diepste bij al je strijden achter dat jij vastgehouden wilt worden door hem en hij door jou. Kort gezegd: zie een verwijt niet als een afkeer van jou, maar als een signaal om zelf vastgehouden te worden en andersom. Misschien gaat het daar wel echt om.
Assen
Stoffer Otten
N.a.v.: Paul David Tripp, Anders dan je droomde? –Waar het echt om gaat in je huwelijk. 315 pag., € 19,90, ISBN 978 90 336 0948 0, Uitgeverij de Banier