In deze roman is de vermogende Nederlander Versluis de hoofdpersoon. Hij is single, woont in Delft en lijdt aan TBC. Op advies van de dokter vertrekt hij naar een warm land in de hoop op genezing. De keus valt op Zuid-Afrika. Na een lange reis arriveert hij in Bloemfontein. Er komen daar meer buitenlanders voor herstel van dezelfde ziekte. Verder is het een kleine gemeenschap, waarin ook Duitsers en Engelsen wonen en een aantal Nederlanders.

Meer dood dan levend komt hij aan en neemt zijn intrek in een hotel. Langzaam knapt hij wat op, in tegenstelling tot de vrouw in de kamer naast hem. Haar snel verslechterende toestand beangstigt hem. Hij verhuist daarom naar het huis van mevrouw Van der Vliet, die meer kostgangers heeft. Uiteindelijk verslechtert zijn gezondheid ook. Aan het slot van de roman aanvaardt hij zijn naderende dood, vanuit zijn aanvaarding van het andere land, Zuid-Afrika.

Het eigene van dat land beschrijft Schoeman briljant. Maar ook de mensen uit Bloemfontein. Er zijn maar weinig mensen bij wie Versluis zich thuis voelt in deze voor hem totaal andere wereld dan zijn vertrouwde wereldje in Delft. Hij voelt zich uiteindelijk, wonderlijk genoeg, het meest aangetrokken door de Lutherse predikant August Scheffler en zijn gehandicapte zuster Adèle. Versluis is namelijk zelf niet religieus. De gesprekken met hen zijn echter van grote betekenis voor hem. Ze brengen hem zelfkennis, maar ook levens- en stervenskunst.

Aangrijpend moment is het sterven van een jonge Nederlander aan TBC. Hij was al heel ziek toen hij aankwam, gestuurd door zijn familie om van hem verlost te zijn. Hij is een man met een stuurs karakter, die bij niemand aansluiting vindt. Maar ook hij kan bij de Schefflers terecht. Door een bijzondere samenloop van omstandigheden sterft hij in de armen van Versluis.

Dit zijn slechts enkele grepen uit dit prachtig geschreven boek. Wat een kunst: er zit nauwelijks actie in, maar toch heeft het me als lezer meegesleept. Niet alleen door de landschapsbeschrijvingen, maar ook door de scherpe waarneming van mensen en vooral door de weg die Versluis gaat. Van Nederland naar Zuid-Afrika, van hoop op genezing naar aanvaarding van het levenseinde. Kortom, een ander land.

 

D. Visser Amersfoort

                                                                                                         

Karel Schoeman, Een ander land, vertaald door Riet de Jong-Goossens, Manuzio Kampen, 2017, 415 blz., ISBN 9789492600004,

 € 24,95.