‘De coronacrisis is ook een zingevingscrisis’ kopte dagblad Trouw onlangs. Terwijl uit het ene onderzoek blijkt dat 15 procent van de kerkgangers in de coronacrisis is afgehaakt, blijkt uit een ander onderzoek dat 33 procent van de Nederlanders zich sinds de coronacrisis meer bezighoudt met zingeving. ‘Ik ken niemand die niet verlangt naar een zinvol bestaan,’ schrijft Edel Maex, psychiater en zenleraar, in het voorwoord van het populaire boek Het verlangen naar zin van professor Hans Alma. Juist nu veel is weggevallen van wat altijd als zinvol werd ervaren, is de wereld om ons heen op zoek naar zingeving.
De afgelopen maanden zijn de kerken vooral in het nieuws gekomen in discussies over het aantal aanwezigen in kerkdiensten en het wel of niet zingen tijdens de dienst. Als predikant heb ik verschillende keren moeten horen dat deze en gene op dit moment in het kerk-zijn weinig zinvols ervaren. Keer op keer wordt naar elkaar benadrukt wat gemist wordt en wat er allemaal niet kan. Meer dan ooit heb ik het afgelopen jaar gedacht aan het verhaaltje ‘Wie heeft mijn kaas gepikt?!’ Wie nieuwsgierig is, kan op internet korte animatiefilmpjes daarvan bekijken om te zien wat ik bedoel.
Gesprek
Tegelijkertijd met de start van de coronacrisis begon voor mij ook een nieuwe functie als directeur van de Stichting Zinvol Om Tafel. In die rol ontdekte ik wat er op dit moment juist wél kan en ook hard nodig is: relaties verdiepen door het gesprek over zingeving te stimuleren en te faciliteren.
Zouden kerken daarin een rol kunnen en willen spelen? Deputaten diaconaat van de Christelijke Gereformeerde Kerken steunen het werk van de stichting als een vorm van diaconaal werk. Het doel van de stichting is niet om een eigen levensovertuiging over te brengen, maar mensen te helpen juist met elkaar in gesprek te gaan over wat voor hen de zin van het leven is. Niet met elkaar kunnen praten over de zin van het leven is namelijk een vorm van sociale armoede. Er is een verlangen naar zingeving, maar dat wil niet zeggen dat een gesprek daarover vanzelf gaat. Zinvol Om Tafel wil het gesprek over de zin van het leven voor iedereen mogelijk maken en daarvoor uit de verwijtende en overtuigende sfeer halen. Veel mensen zijn geneigd in de eerste plaats antwoord te geven op vragen die de ander niet stelt. ‘Ben je op zoek naar de zin van het leven? Hier heb je het antwoord.’ Het gesprek is daarmee afgelopen. In zo’n gesprek is geen sprake van wederkerigheid. Zou die ander jou misschien ook nog iets kunnen vertellen dat jouw leven zou kunnen verrijken? Wat zou je ervan weerhouden te luisteren en door te vragen? Het luisteren naar de overtuiging van een ander is immers niet hetzelfde als die overtuiging overnemen. Zou het kunnen kloppen dat je eerst moet willen begrijpen, voordat je zelf begrepen wordt?
Handvatten
Hoe groot de betekenis is van een goed gesprek over zingeving liet hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder onlangs zien in het EO-programma ‘Erik Scherder onderzoekt’. Hij toonde met een test aan hoe eenzaamheid lijden verzwaart en welke grote betekenis het heeft als iemand die zich eenzaam voelt gevraagd wordt juist een ander hulp te verlenen door bijvoorbeeld het delen van zijn of haar visie. Een gesprek over de zin van het leven verbindt.
Zinvol Om Tafel wil mensen handvatten geven voor zo’n gesprek. We hebben er vertrouwen in en ook de ervaring dat mensen binnen een bepaalde setting met gesprekssuggesties hier prima toe in staat zijn. Op verschillende plaatsen in het land willen vrijwilligers met het organiseren van een diner een prettige setting creëren. Twee mensen komen samen naar zo’n diner en ontvangen tijdens de gangen van het diner gesprekssuggesties die ze naar eigen goeddunken kunnen gebruiken. De gespreksmaterialen die tijdens die diners gebruikt worden, zijn ontwikkeld door de stichting Zinvol Om Tafel. Ook zorgt de stichting via haar website voor een digitale infrastructuur voor aanmelding / reservering. Gasten kunnen zich straks voor een zinvol diner aanmelden via zinvolomtafel.nl. Daar kiezen zij een locatie. Het betaalsysteem zorgt ervoor dat de locatie de bijdrage voor reservering ontvangt.
Home-dining
Het concept is met succes beproefd door vrijwilligers uit de Christelijke Gereformeerde Kerk te Kornhorn en wordt nu door de stichting verwerkt in een nieuw landelijk project. In de afgelopen maanden is de stichting opgericht en heeft deze de ANBI status ontvangen. Er is gewerkt aan huisstijl, website, gespreksmaterialen, fondswerving en het leggen van contacten met vrijwilligers voor nieuwe locaties.
De corona-maatregelen hebben de creativiteit enorm gestimuleerd en ervoor gezorgd dat we met zinvol home-dining een variant op de zinvolle diners hebben uitgedacht. Bij zinvol home-dining worden de gangen van het diner in de loop van de (vroege) avond thuis of op een andere locatie bezorgd waar twee gasten samen zijn.
Wilt u meer informatie, het werk van de stichting steunen, zelf een diner organiseren of deelnemen aan een diner? Bekijk dan de website en neem contact met ons op: zinvolomtafel.nl.
R. Jansen, Kornhorn