Verscheidene predikanten in ons kerkverband hebben een bijzondere opdracht. Ze worden wel ‘artikel-6-predikant’ genoemd. Dat klinkt wel wat dor en droog, maar hun werk is dat allerminst. In een reeks artikelen en interviews vertellen zij over dat werk. Deze week draagt vertelt ds. van der Ham iets over zijn werk als schipperspredikant. Vanaf 1997 is hij vrijgesteld voor het werk onder schippers en zeevarenden.
Als predikant voor de geestelijke verzorging van de varenden heb ik een heel bijzonder werkterrein: schippers opzoeken en zeevarenden. Schippers zijn steeds onderweg.
Varende ondernemers hebben hun eigen cultuur. Schippers kennen dezelfde problemen als mensen aan de wal, maar door de combinatie van werken en wonen aan boord is de impact van een ongeluk of ziekte veel groter. Door diverse crises is er extra behoefte aan pastorale hulp. In moeite en zorg leef ik mee. Ziekenbezoeken hebben plaats, zowel aan boord als in ziekenhuizen. Met kerkelijke en niet kerkelijke schippers heb ik een gesprek - evangelisatie. Buitenlandse matrozen wijs ik de weg, hoe ze Engelse en Russische bijbelstudies en meditaties en muziek kunnen ontvangen.
Voor de meeste schippers en hun gezin is het lang niet altijd mogelijk op zondag in de thuisgemeente de erediensten bij te wonen. Het trouw kerkelijk meeleven staat weleens onder druk. Getracht wordt te bemoedigen en geestelijk leiding te geven. Over Gods Woord wordt gesproken; ook over de persoonlijke verhouding tot de Heere. En over de praktische invulling daarvan. Specifieke zaken die met het schipper-zijn samenhangen, ontvangen aandacht.
Regelmatig preek ik in Mannheim en Duisburg voor Nederlandse schippers en hun gezin.
Zeevarenden
Twee dagen in de week zoek ik zeevarenden op. Zeelieden kunnen hun hart luchten. Tijdens zulke ontmoetingen zijn diaconaat, pastoraat en evangelisatie met elkaar verweven.
Bedenk wel dat die zeelieden - een twintig man - wonen op dat schip. Hun familie is in Indonesië of op de Filipijnen enzovoort. Als er geen koopvaardijpredikant is, die zeevarenden opzoekt, krijg je meer misstanden aan boord!
De Filipino’s, Oekraïners, Russen en Chinezen nemen Gods Woord mee en delen dat in hun eigen land. Wat is er beter dan hen te steunen? Voor zeevarenden die tussen wal en schip terecht komen, is er diaconale hulp. Aan de Moerdijk is een zeemanshuis, zodat de mensen even van boord kunnen.
Schipperspredikant
Het werk onder de varenden bestaat al heel lang. Ondermeer ds. L. Kleisen, ds. W. de Graaf en ds. H. Wubs hebben veel werk verzet. Na het overlijden van ds. Wubs zochten deputaten varenden een opvolger. Ze hebben mij beroepen in 1996. Het werk trok mij. Schippers zijn immers sympathieke, hardwerkende ondernemers. Scheepsbezoek is boeiend - veel in de buitenlucht. Aantrekkelijk is ook de combinatie schipperspastoraat en zeemanswerk. Schippers zijn voor een flink deel ‘eigen mensen’. Zeevarenden zijn voor 95 % buitenlanders. Ongetwijfeld heeft de Heere het zo geleid dat ik dit werk doen mag. Hij roept. Dat is doorslaggevend.
De band met de kerken
De Christelijke Gereformeerde Kerken steunen mijn werk royaal. De kerkenraden hebben verantwoordelijkheid voor hun eigen schippers. Maar jaarlijks huisbezoek schiet er te vaak bij in. Het moet vaak tussen Kerst en Nieuwjaar. Dan is het wel heel goed dat er ook een predikant is voor de varenden.
Ouderlingen nodigen mij ook uit om te preken in het noorden. Dat gebeurt. Kerkenraden vragen ook aan mij: ‘Wilt u die broeder en zuster bezoeken?’ Ze geven adressen door.
Op diverse plaatsen gaan op zaterdag enkele gemeenteleden langs de haven en nodigen mensen uit voor de erediensten. Als straks de lockdown voorbij is, kan dat weer. Prachtig evangelisatiewerk, dat gezegend wordt.
Het belang van een predikant
Het woord ‘dominee’ betekent meneer. Warme jassen brengen bij Nigerianen of Filipino’s kan een diaken natuurlijk ook. Vaak preek ik in Mannheim en Duisburg; dat is wel predikantswerk. Bedrijfsongelukken komen voor. Enkele schippers zijn overleden. Ook drie zeelieden zijn omgekomen in de haven. Als predikant heb ik hier duidelijk een taak. Crisispastoraat is een essentieel deel van mijn werk. Theologische studie is van grote waarde.
En het belang van mijn werk voor de Christelijke Gereformeerde Kerken... Het werk onder de varenden houdt diaconaat in, pastoraat en missionair werk. Er komen heel veel zeevarenden in de havens van Delfzijl, Vlissingen en Amsterdam. De Heere Jezus zegt: ‘Predik het evangelie aan alle kreaturen.’
In de uitgestrekte havens van Rotterdam komen in één jaar tijd meer dan 400.000 zeelieden, bijna een half miljoen. Je kunt tegen hen toch niet zeggen: ‘Ga heen en word warm!’
Het is een geweldig werkterrein, een van de allermooiste arbeidsvelden. Het is niet alleen zinvol, maar ook heel nodig over twee jaar één of twee missionair-diaconaal werkers aan te stellen. Dat kan met steun van de kerken in het noorden. Daar maken we als Christelijke Gereformeerden zeker geen slechte beurt mee.
ds. H. van der Ham, Dordrecht