De hele cirkel
God kennen van A tot Z en weten wie je bent ik Hem
Zoals vaker het geval is put ook Hinke Braam uit haar eigen ervaring en moeiten, wanneer ze dit boek schrijft. Ze heeft tevens het verlangen, dat – net als zijzelf – mensen God zullen leren kennen, een intieme relatie met Hem opbouwen en de wonden die je hebt opgelopen zullen genezen.
Van A tot Z is een variant op de titel ‘de hele cirkel’ en zou ik willen vertalen met ‘helemaal’. De cirkel bestaat uit een twaalftal gelijkwaardige kernwaarden die tezamen belangrijk zijn. Twaalf hoofdstukken die afzonderlijk door elkaar en herhaaldelijk kunnen worden gelezen en besproken. Enkele thema’s zijn: genade, vertrouwen, intimiteit, identiteit, overgave. Het boek leent zich goed om in je eentje te lezen, maar ook in een groep zal het tot goede gesprekken en inzichten kunnen leiden. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met enkele vragen en een gebed.
Weten wie je in God bent. Dat is het ultieme doel.
Het ABC dat Hinke tenslotte nog geeft over onze goede God is een prachtige lijst.
A: God is de Allerhoogste, Absoluut, Almachtig, Alomtegenwoordig
tot
Z: God is Zeer Zorgzaam en Zegenend
En hoewel bij de V iets anders staat voeg ik eraan toe: God is de Volmaakte Vader.
Het is een boek om blij van te worden.
Hinke Braam-Smit, De hele cirkel
God kennen van A tot Z en weten wie je bent ik Hem
Triple boeken, Aalten, juli 2023,
224 blz., € 17,50 ISBN: 9789083229195
Nel Noppe, Leeuwarden
Stefan Paas, Vrede op aarde. Over heil en redding in deze tijd. Utrecht: KokBoekencentrum, 2023, 368 blz., €29,99, ISBN 9789043540070
‘Die God is ons een God van heil, Hij schenkt uit goedheid zonder peil ons 't eeuwig, zalig leven. Hij kan en wil en zal in nood, zelfs bij het naad'ren van de dood volkomen uitkomst geven.’ Zo zingen we dat met de Oude Berijming van Psalm 68. In die psalm komen de twee aspecten uit de ondertitel naar voren: heil en redding. Maar wat bedoelen we eigenlijk met die woorden? Wat houdt het heil in voor mensen die in deze tijd leven? En wat moet er gered worden? En waarvan?
In zijn boek zoekt Stefan Paas naar een antwoord op deze vragen. Zijn voorstel is – zoals de titel al aangeeft – om hiervoor het woord vrede te gebruiken. Het mooie van het boek is dat het een academische en tegelijk ook een persoonlijke zoektocht is. Hij duikt namelijk zijn eigen geschiedenis in waarbij hij de lezer meeneemt in zijn persoonlijke godservaringen in het bevindelijke milieu waarin hij is opgegroeid en van daaruit beschrijft hij in grote lijnen de opkomst van het Pietisme en de ontwikkelingen. Kenmerkend is volgens Paas in het Pietisme ‘een sterke concentratie op de persoonlijke overgave en bekering, in een sterk affectieve en individuele toonzetting (blz. 77 bovenaan).’ Paas schetst hoe die geloofsbeleving is opgekomen in een andere tijd dan de onze. Daarom vraagt deze tijd opnieuw een doordenking van wat het christelijk geloof betekent voor de huidige wereld.
Tegelijk vraagt Paas in dit boek ook aandacht voor het feit dat de sterke nadruk op het persoonlijke heil in de geschiedenis ook nadelige gevolgen heeft gehad in bijvoorbeeld het zoeken naar recht, de secularisatie en de omgang met de schepping. Volgens Stefan Paas kan het Bijbelse woord vrede juist in het zoeken naar recht, de omgang en kijk op de naaste en de zorg voor de schepping van grote waarde zijn.
Naast het waardevolle in dit boek, zijn er vragen te stellen. De benadering van onderop is praktisch en concreet, maar roept ook de vraag op hoe representatief het is en of het niet een te beperkte insteek is. Pas in het laatste hoofdstuk kiest de auteur voor een benadering van bovenaf (de Schrift en de traditie), terwijl hij aangeeft dat de eerdere hoofdstukken meer van onderop zijn geschreven (de ervaring, praktijken en historische voorbeelden). Mijns inziens had het sterker geweest als die beide benaderingen meer vervlochten zouden zijn. De theologische verantwoording op het einde is te kort voor de stevige uitspraken die hij doet. Ook vroeg ik me bij het lezen af of de zoektocht naar een dikkere soteriologie met het woord vrede niet toch weer een bepaalde versmalling optreedt? Vrede is een belangrijk aspect maar komen aspecten zoals verzoening, offer, schuld, schaamte, loskoping en plaatsbekleding op deze manier nog voldoende aan de orde? Gaat het in dit boek ook niet om de spanning tussen rechtvaardiging en heiliging en zou dat niet wat meer uitgewerkt moeten worden?
ds. Albert-Jan Dorst, Surhuisterveen
Zo hoog als de hemel
Een Amerikaans gezin, moeder Gloria en haar kinderen Mike, Annie en nakomertje Joel. Vader Frank is al twaalf jaar weg, alleen zijn moeder, oma Jacobson, weet waar hij te bereiken is. Hij heeft als soldaat in de Korea-oorlog zoveel leed en ellende gezien, dat normaal leven voor hem niet meer mogelijk is. Tegenwoordig noemen we dat PTSS. Moeder Gloria voedt haar kinderen alleen op, ze leert ze vissen, zwemmen en alles wat een kind moet kunnen. Haar moeder en haar schoonouders, oma Pippink en opa en oma Jacobson zijn een grote steun. Samen redden ze het ondanks alles prima.
Maar dan krijgt Mike de leeftijd waarop ook hij in dienst moet. Na zijn training en opleiding tot hospik wordt hij uitgezonden naar Vietnam.
Intussen overlijdt opa Jacobson. Frank komt thuis voor de begrafenis en om zijn moeder steun te bieden, en zo ontstaat er toch weer voorzichtig enig contact.
Een boek over een doorsnee Amerikaans gezin, geschreven vanuit het gezichtspunt van dochter Annie. Het kabbelt zo’n beetje door, over een vriendin die gaat studeren, over opa, die de ziekte van Alzheimer heeft, over haar baantje bij een restaurant. Maar intussen wordt steeds duidelijker wat oorlog betekent voor een gezin waarvan een gezinslid uitgezonden is naar een vijandig land. De spanning, de brieven waarin lang niet alles verteld wordt, het verdriet als zo iemand sneuvelt of gewond raakt. Maar ook de steun van de mensen om hen heen, die zo heel erg nodig is.
Een aangrijpende roman.
Suzie Finkbeiner, Zo hoog als de hemel, KokBoekencentrum: Utrecht 2023, 416 blz., € 24.99, ISBN 9789029734028
Janneke van der Molen, Bierum