Twijfel jij? Herken jij deze vragen: Is het wel waar? Klopt het wel? Kunnen we de Bijbel vertrouwen? Is God er echt? Is het geloof niet een uitvinding van mensen?
Ik kan mij het moment nog herinneren dat de twijfel als een mokerslag mijn leven binnenkwam. In mijn christelijke opvoeding was er niet veel twijfel. God was er, dat stond vast. Tegen het einde van mijn tienerjaren was het geloof echt binnengekomen, was ik geraakt door het Evangelie en was Gods Woord een houvast in mijn leven. Toch gebeurde het. Opeens de twijfel, en heftig ook. Is het wel waar? Wat als ik mij vergis? Beeld ik het mijzelf niet in? Wat als het geloof helemaal niet waar is? Het was verschrikkelijk, want het geloof betekende zo veel voor mij. Er zat niets onverschilligs in de twijfel. Het was existentieel. Terugkijkend op die tijd spijt het mij dat ik er niet met mensen over sprak. Ik dacht dat ik de enige was met twijfel.
Bent U het wel?
Twijfel kan de beste overkomen. Het overkwam Johannes de Doper, toen hij in de gevangenis gezet was door Herodes (Luk. 7:18-23). Twijfel kan er dus ook zijn terwijl je daarvoor rotsvast overtuigd was van God en Zijn Woord. Johannes heeft met kracht gepreekt en Jezus als het Lam van God en de Messias aangewezen. Maar nu hij opgesloten zit, begint de twijfel aan hem te knagen. De Messias zou toch komen om aan de gevangenen bevrijding te geven? Hoe kan het dat Jezus wonderen doet, mensen geneest, het Evangelie preekt, maar dat hij, Johannes, in de gevangenis zit? Waar blijft de dag van het oordeel? De bijl lag toch al aan de wortel van de boom? Waar wacht Jezus dan op? Is Hij wel echt de Messias?
Antwoorden
Er is geen simpel antwoord op twijfel. Het geven van goede argumenten kan zeker helpen, maar geloven is niet hetzelfde als overtuigd zijn op basis van argumenten. Geloven heeft met ontmoeting te maken. Jezus heeft ook niet Zijn best gedaan om alle vragen van mensen op te lossen. Jezus is blijkbaar niet bang dat mensen met vragen blijven zitten. Geloven is vertrouwen en gehoorzamen, met alle vragen die je overhoudt. Het belangrijkst is om Jezus Zelf te ontmoeten.
Naar Jezus
Johannes stuurt leerlingen naar Jezus. Bent U degene die komen zou, of verwachten wij een ander? Dát hij zijn leerlingen stuurt is al belangrijk. Hij schaamt zich niet voor zijn vragen. Hij had er ook zelf mee kunnen blijven zitten. Het is belangrijk dat wij openstaan voor aanwijzingen. Daarom is het ook belangrijk dat we met onze twijfels en vragen tevoorschijn komen. Ga naar Jezus. Spreek je twijfel uit.
Als de leerlingen van Johannes bij Jezus komen, geneest Jezus veel zieken. Jezus geeft de leerlingen van Johannes geen direct antwoord, maar zegt: kijk goed wat je ziet: blinden worden ziende, kreupelen lopen. Met deze woorden leidt Jezus de leerlingen van Johannes het Woord van God binnen. Het staat geschreven. Zoek maar op, het staat in Jesaja 61. Gods beloften gaan in vervulling.
Je zou denken: dat is dan toch een duidelijk antwoord? En toch niet. Lang niet alle vragen zijn opgelost. Johannes zat er juist mee dat het oordeel niet wordt uitgevoerd. Jezus verwijst wel naar Jesaja 61, maar stopt eigenlijk net te vroeg met citeren. In Jesaja 61 staat toch ook dat God alle dingen rechtzet in Zijn oordeel? Daar zwijgt Jezus over, terwijl dat het springende punt voor Johannes was. Alsof Hij tegen Johannes zegt: Je hebt nog veel vragen. Die ga Ik nu niet beantwoorden. Het is daar nog niet te tijd voor. Ik geef geen antwoord op de vraag waarom jij nu in de gevangenis zit. Toch is wat je in Gods Woord leest, genoeg om je aan vast te houden.
Gelukkig ben je als je over Mij niet struikelt, zegt Jezus. Struikelen over Jezus doe je, als je zegt: ik begrijp Hem toch niet helemaal, zo kan ik nooit geloven. Dan vertrouw je je niet toe aan Jezus. Gelukkig ben je als je je toevertrouwt aan Hem, met alle vragen die openblijven.
Zekerheid
Geloven doe je niet pas als al je vragen zijn opgelost. Geloven ga je, als je Jezus ontmoet, als Zijn Woord je aanspreekt en Zijn liefde je te sterk wordt. Het geheim van het geloof is niet dat je geen vragen of twijfel meer hebt, maar dat je God kent en vertrouwt. Niets is mooier dan diep onder de indruk raken van Gods geduld, genade, Zijn macht, Zijn liefde en Zijn wijsheid.
Ik heb wel gehoopt dat alle twijfel net zo snel uit mijn leven zou verdwijnen als het gekomen was. Zou dat kunnen, dat je zo veel bewijs krijgt dat er nooit meer een spoor van twijfel is? Als je dat denkt, ga je er blijkbaar vanuit dat geloven toch hetzelfde is als genoeg bewijs krijgen. De zekerheid van het geloof is een andere zekerheid dan die van de exacte wetenschap. Het is overtuigd worden van Gods goedheid en trouw, meegenomen worden door de verkondiging van het Evangelie. Je ontdekt dat het waar is, meer waar dan alles wat zeker kan zijn op aarde.
Kun je van je twijfel afkomen? Niet in die zin dat er nooit eens een gedachte of gevoel van twijfel door je heen gaat. Maar God kennen, geloofservaringen opdoen en Jezus navolgen maken het mogelijk dat de zekerheid het wint van de twijfel. Gelovend kom je de twijfel te boven.
Ds. Anne van Olst is directeur van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort en christelijk gereformeerd predikant. Dit is het derde artikel dat hij schreef naar aanleiding van zijn boek ‘Geloven doe je zo. De twaalf artikelen van het geloof’.