Dinsdag 3 juni en woensdag 4 juni vonden de laatste twee zittingsdagen van de generale synode 2024-2025 plaats. De conditionele sluiting van de synode wordt na een laatste lange discussie en het afhandelen van enkele rapporten een definitieve sluiting. Deze synode ziet geen uitweg uit de impasse waarin ons kerkverband is geraakt.
Voorafgaand aan deze dagen krijgen we een agenda van het moderamen toegestuurd. De agenda gaat uit van één vergaderdag, maar op voorhand vraagt het moderamen rekening te houden met twee vergaderdagen, zodat er voor onvoorziene situaties ‘een stukje speelruimte’ is. Dit laat al iets zien van de onzekere situatie waarin de synode verkeert. Die twee dagen blijken ook nodig, maar op voorhand had ik voor mijzelf besloten om heen en weer te rijden. Qua reistijd is dat voor mij nog wel te doen. Afgevaardigden die langer moeten reizen, zoeken onderdak bij familie, bekenden of in een hotel.
Denkrichting
Het rapport van het moderamen staat na de opening door de eerste assessor, ds. A. van der Zwan, als gebruikelijk eerst ter bespreking. Net als in de vorige zittingsweken kost de bespreking veel tijd: de hele dag wordt gesproken en nagedacht over de denkrichting van het moderamen. Deze denkrichting is in de kern als volgt: de synode sluiten en haar verantwoordelijkheid teruggeven aan de plaatselijke kerken. Ook wil het moderamen geen roepende kerk aanwijzen voor een volgende synode. Ondertussen vraagt het moderamen wel om mandaat om na afloop van de synode als deputaten vertegenwoordiging waar nodig te handelen met behulp van mensen die kunnen adviseren.
Andere voorstellen
Er is ruimte om andere voorstellen of veranderingen (amendementen) in te dienen op het voorstel van het moderamen. Daar wordt ruim gebruik van gemaakt. Het voorstel om de Christelijke Gereformeerde Kerken in twee afdelingen te verdelen was de vorige zittingsweek al verworpen, maar wordt ook opnieuw in bespreking gegeven. Echter al bij een eerste peiling blijkt ook dit voorstel andermaal niet het benodigde aantal stemmen te krijgen.
Een ander principieel voorstel is om niet deze synode te sluiten voordat alle zaken behandeld zijn en uit te spreken dat op grond van het belijden over de kerk – hoe ingewikkeld het ook is – de kerken geroepen zijn om aan elkaar verbonden te blijven zolang niet is uitgesproken dat de grenzen van Schrift en belijdenis zijn overschreden. Dit voorstel krijgt ook niet genoeg stemmen.
Enkele andere voorstellen worden niet eens in stemming gebracht, zodat uiteindelijk het voorstel van het moderamen, met amendementen, op tafel blijft liggen om daarover te gaan stemmen.
Het is dan al vrij laat op de avond, maar de vermoeidheid wordt verdrongen door het besef van het grote belang van de zaak die om een beslissing vraagt, en de zware verantwoordelijkheid die gevoeld wordt. De uitslag van de stemmingsronden over de verschillende voorstellen laat weinig aan duidelijkheid te wensen over: de synode spreekt uit dat zij haar verantwoordelijkheid teruggeeft aan bij de plaatselijke kerken. Wat dat precies gaat betekenen, moet gaan blijken in de praktijk. Het kerkverband is daarmee niet opgehouden te bestaan, maar zij kraakt in haar voegen. Tekenend is dat deze synode – opnieuw bij meerderheid van stemmen – geen roepende kerk voor een volgende synode wenst aan te wijzen.
Sluiting
De agenda kan zoals verwacht niet in één dag afgerond worden. Woensdagochtend worden de resterende rapporten afgehandeld. Het voelt heel dubbel om toch nog enkele besluiten te moeten nemen, nu de avond daarvoor de synode definitief haar verantwoordelijkheid teruglegt bij de kerken. De besprekingen zijn uiterst kort, vragen over de rapporten zijn er nauwelijks nog.
Richting het einde van de ochtend gaan we over tot de officiële sluiting van de generale synode 2024-2025. Dankwoorden worden door de preses, ds. P.D.J. Buijs uitgesproken aan de afgevaardigden en zeker ook het moderamen. Er is onwaarschijnlijk veel werk verzet: het werk tijdens de zittingsweken zelf is maar een (klein) onderdeel van alle werkzaamheden. Naar goed gebruik spreekt de eerste assessor, ds. Van der Zwan, de preses toe. Ds. Buijs wordt geprezen om de goede leiding over deze zeer moeilijke synode. Hij wordt bedankt voor zijn grote inzet, dat alles onder dankzegging aan de Heere.
En nu…
De hoop om toch nog een oplossing te vinden voor de spanningen in ons kerkverband lichtte tijdens deze synode af en toe op, toen er verschillende voorstellen ingediend werden. Althans bij een deel van de afgevaardigden bleef tot op het laatst een bijna onopgeefbare hoop…: zou het dan toch nog kunnen? Maar ook die hoop blijkt na dinsdag 3 juni ijdel. Deze synode heeft definitief geen uitweg uit de impasse gevonden.
En nu? Stopt dan alles wat CGK is hier? Nee. Dat geloof ik niet. De plaatselijke kerken hebben de verantwoordelijkheid teruggekregen. Wat er in de nabije toekomst staat te gebeuren, wie zal het zeggen. Zullen we elkaar daar wel weten vast te houden? De vrees dat er chaos ontstaat, is niet zonder grond.
Er is het afgelopen jaar veel gebeden. Op de synode zelf, meer nog in de plaatselijke kerken. Laten we daarin volharden. Laten we ieder persoonlijk en in de gemeente bidden om wijsheid, ontferming en vergeving en uitkomst.
Laten we bidden dat de wereldwijde kerk van Christus dwars door alles heen zal mogen blijven getuigen van het verlossend werk van onze Here Jezus Christus, biddend de woorden van dat lied:
Leer ons, Heer, vrijmoedig spreken
over uw verlossend werk;
geef dat niet die woorden breken
op de daden van de kerk,
maar dat wij geheiligd leven
op de plaats door U gegeven,
en U volgen onder 't kruis
op de smalle weg naar huis
(Liedboek voor de Kerken, Gezang 360:3).
A.A.L. Aalderink, Noordscheschut
Ds. A.A.L. Aalderink was afgevaardigde naar de generale synode van Rijnsburg-Nunspeet 2024-2025