In de christelijke opvoeding van onze jeugd worden psalmen steeds verder naar de achtergrond verdrongen. Je ziet dat in de kerk, het onderwijs en het gezin. Kinderopwekking is al jaren sterk in opkomst. Veelal betreft het liederen met een vrolijke melodie en een aanstekelijk ritme. Soms horen er ook gebaren, dansjes of andere uitingsvormen bij, om de muziek zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van kinderen te brengen. En dat is prachtig, maar er mist ook een essentieel punt.
Het is belangrijk om (ook richting de jeugd!) te onderkennen en te onderstrepen dat de Bijbelse psalmen dé leidraad zijn, als het om aanbidding en lofprijzing gaat. De 150 psalmen hebben een geweldig rijke historie, die ons veel leren over de geschiedenis van het volk Israël, zijn gebruiken en tradities. In de psalmen komen thema’s als vergeving, vertrouwen, verdriet, angst, blijdschap en twijfel prachtig naar voren. Het Bijbelboek Psalmen wordt alom tot de belangrijke literatuur gerekend. Daar kunnen we niet omheen!
In het Bijbels (jeugd)onderwijs aan kinderen zijn psalmen vaak afwezig. Tijdens jeugddiensten of kinderdiensten worden over het algemeen geen psalmen meer gezongen. Ook op basisscholen wordt veelal kinderopwekking gezongen. Dat hoor je ook steeds vaker bij bijzondere kerkdiensten, georganiseerd door deze scholen.
Natuurlijk kan er genoeg gezegd worden, wat pleit vóór de christelijke kinderliedjes. Veel kinderopwekking is juist geïnspireerd door het Woord van God en komt rechtstreeks voort uit de psalmen. Laagdrempelige kinderliederen kunnen er voor zorgen dat kinderen zich thuis voelen in de kerk. De Bijbel wordt er begrijpelijker door, het brengt jongeren dichterbij het Woord van God. En dat is een prachtig gegeven, waar niets op af te dingen valt. We mogen blij zijn dat er zeer veel goede christelijke kinderliedjes zijn, waarmee het geloof in de harten van onze kinderen landt. Ook daarmee zijn we rijk gezegend!
Maar hoe anders ging het enkele decennia terug? Op het christelijk basisonderwijs hoorde het aanleren van de psalmen bij de kernstof. Psalmen werden net zo lang herhaald tot ieder kind ze van voor tot achter uit zijn hoofd kende. In een speciaal schriftje werden de psalmen regel voor regel overgeschreven. Dat bracht de liederen heel dichtbij en zorgde voor herkenbaarheid, als dezelfde psalmen op zondag in de kerk werden gezongen. Als kind dat na groep 8 van de basisschool kwam, kende je een hele reeks psalmen. Wat een rijkdom!
Kerk én onderwijs laten hier nu heel veel liggen. Bij bijvoorbeeld (kinder)opwekking zijn er gemakkelijk bruggen te slaan. Vertel kinderen uit welke psalmen de liedjes voortkomen en maak daarbij de oorsprong en de achtergronden van de psalmen bekend. Dat brengt het Woord van God een stuk dichterbij en dat maakt de overstap naar het zingen (en begrijpen!) van de psalmen een stuk gemakkelijker. Zing samen bijvoorbeeld ‘Tienduizend Redenen’ (Opwekking 733), lees daarna Psalm 103 en praat erover door. Bijbels onderwijs aan, en een christelijke opvoeding van , onze kinderen vereisen dat we ze de psalmen leren. Ze mogen best wat meer naar de voorgrond worden gebracht!
Noordscheschut
Henri Scholing