Regeltjes, regeltjes, regeltjes. Overal heb je te maken met regels: op school bijvoorbeeld en thuis. Je moet op tijd komen in de les, eerst je groente opeten en daarna pas het vlees. Hele irritante regels soms. Ik neem graag een glas drinken mee naar boven, en als ik dan opnieuw drinken ga halen, dan vergeet ik dat wel eens mee te nemen. Dan loop ik naar de koelkast, haal er een pak drinken uit, en dan hoor ik opeens: “Eerst je glas uit je kamer halen!” Of de eerste die beneden komt moet de vaatwasser uitruimen, of je moet iedere maandag je kamer schoonmaken.
In de Bijbel kun je ook een hele hoop regeltjes vinden. Bijvoorbeeld de wet. Misschien wordt die bij jou ook wel iedere zondag gelezen. Je moet God eren en geen beeld van Hem maken. Je mag niet de naam van God zomaar gebruiken. Ook mag je niet moorden, stelen, scheiden of jaloers zijn. Allemaal regeltjes. Sommige mensen denken wel eens dat het geloof alleen maar moeten en mogen is. Je moet van alles en je mag niks. Het is de wet, de wet die God ons gegeven heeft, die je moet houden. Maar als je goed kijkt naar die wet, dan is dat toch wat anders.
De wet, dat is hoe God wil dat Israël voor Hem en met elkaar zou leven. Niet een stel regeltjes. Het is een handboek, een handleiding voor hoe je goed moet leven. Dat is namelijk wat God wil: het goede voor ons. Dat lezen we in Jesaja 48: “Dit zegt de HEER, je bevrijder, de Heilige van Israël: Ik ben de HEER, jullie God, die jullie onderricht in je eigen belang, die jullie leidt op de weg die je gaat. Luisterde je maar naar mijn geboden, dan zou jouw vrede zijn als een rivier, en je gerechtigheid als de golven van de zee.” Waarom onderricht God ons, waarom geeft Hij ons regels? Omdat Hij ons graag naar beneden wil drukken? Omdat Hij vindt dat we niks mogen en van alles moeten? Nee, omdat we door zijn regels pas echt gelukkig worden! Die regels zijn goed! Gods wet is niet van: hard werken en alles maar zo goed mogelijk maar doen. Nee, het is echt gelukkig worden, het goede leven leven! Hoe zou de wereld eruit zien als we allemaal die wet zouden houden? Als er niet gemoord zou worden, niemand jaloers was en iedereen God zou eren? Als het paradijs! Dan zou het een perfecte wereld zijn. Maar helaas, dat kunnen we niet. We hebben God nodig.
Wanneer gaf God zijn wet nou eigenlijk? Dat kun je lezen in Exodus 19. Israël was weggevlucht uit Egypte. Mozes had ze door de Rode Zee geleid, doordat God die had gespleten. En daarna kwamen ze terecht in de woestijn. God zei tegen Mozes dat hij de berg op moest komen, en daar zou God met Mozes gaan praten! God was een relatie aangegaan met Israël, Hij zou hen leiden naar het beloofde land. Tenminste: als ze God zouden volgen. Als ze God zouden vertrouwen in alle dingen die zouden gebeuren. En toen het volk dat wilde, zei God dat Mozes maar eens die berg op moest komen. Daar kreeg Mozes de wet. Dat is wel belangrijk om te weten. Want Gods wet werd niet gegeven voordat God met Israël bezig was gegaan, maar daarna. God had Israël al bevrijd! En nu zou Hij hen leiden naar het beloofde land. Die wet staat dus niet op zichzelf, maar altijd in de relatie met God.
Paulus vat die wet wel samen met een woord: we moeten liefde doen. “Pleeg geen overspel, pleeg geen moord, steel niet, zet uw zinnen niet op wat van een ander is’ – deze en alle andere geboden worden samengevat in deze ene uitspraak: ‘Heb uw naaste lief als uzelf.” Liefde tot God en tot de ander, dat is de wet. Geen saaie regels, maar liefde! En die liefde, die kunnen we alleen doen binnen de relatie met God. Want God is zelf liefde, en als jij vertrouwt op God, dat komt Hij in je wonen. Dan komt dus de liefde in je wonen. Dan gaat God je helpen die hele wet te houden. Daarom dus die relatie; je hebt God nodig. Aan Israël werd ook pas de wet gegeven nadat Hij een relatie met hen was aangegaan. Als je die relatie aangaat, dat krijg je niet alleen de wet, maar ook de Geest. Gods Geest! Want wij kunnen het zelf niet. Jij en ik, wij doen zo vaak foute dingen. Uit onszelf kunnen we die wet niet houden. Daarvoor komt de Heilige Geest. En die gaat je veranderen, zodat je steeds meer gaat leven naar Gods bedoeling. Je gaat die liefde, die wet, steeds meer houden en je leven richten op God. Daarmee komt er weer een stukje paradijs op aarde en laat je zien hoe groot die liefde van God is.
De wet is niet maar wat regels. Het is Gods wil, en Gods wil, dat is liefde voor de hele wereld. Jezus vat het zelf samen in Mattheüs 22: heb God lief boven alles en je naaste als jezelf. Eerst God, daarna je klasgenoot, buurman of vriend. Of, zoals Paulus het zegt: “Wees elkaar niets schuldig, behalve liefde, want wie de ander liefheeft, heeft de gehele wet vervuld.”
Bram Hofland