Oude tradities worden ingeruild voor nieuwe. Neem de stille tochten of neem de tendens rond begraven om er een feest van te maken. Een gekleurde kist, kunstzinnig muziekspel en po?zie. Laat ik nu eens bij dit laatste blijven. Begraven. Dat past toch bij Pasen. Het eindigde met een graf en het begint met een graf, een open graf. In de kern is de christelijke boodschap: Juist door Christus' dood breekt het eeuwige leven baan. De Oude Kerk heeft dat aangevoeld en het is later nagevolgd. Op Paasmorgen vroeg zingen op de begraafplaats. Twee herinneringen van mij. Onlangs leefde ik mee met een vriend wiens moeder was gestorven en werd begraven. Als dominee maak je het dan eens mee van de zijkant. Observerend. Mij trof het moment dat alle kleinkinderen een kaars namen, rondom de kist van oma stonden in een intieme kring. Elk ontstak zijn kaars en zei een woord of een tekst. Een ritueel. Zinnig. Zo raakten ze betrokken. Konden zij iets kwijt. Ik observeerde de dominee. Een vrouwelijke, die de gestorvene had gekend. Stijlvol in toga trad zij op. Ook dat heeft zijn betekenis. De voorganger als steunpilaar, als anker in een zee van emotie. Aan het eind sprak mijn vriend een in memoriam. Ook een ritueel. Het verleden in het gelaat kijken en duiden met tastende woorden of een anekdote die ontroerd of even een grinnik door de kerk doet gaan. Daarna werd het letterlijk een uit-vaart. Vanuit het grote dorp naar een klein gehucht, Woltersum.

Vlak na de gemeenteraadsverkiezingen maakte oud-minister van Financi?n Wouter Bos bekend uit de politiek te stappen. De afgelopen drie jaren hebben een zware druk gelegd op zijn priv?leven en hij wil nu meer tijd besteden aan zijn gezin.

Of het een goed argument is om op deze manier de politiek te verlaten, is een goede vraag. Je kunt je ook afvragen of het misschien een goede gelegenheid is om op een onbeschadigde manier van het politieke toneel te verdwijnen. De gemeenteraadsverkiezingen zijn naar verhouding minder slecht verlopen dan verwacht, evenals de prognose voor de zetels in de Tweede Kamer.

Door nu uit de politiek te stappen, laat Bos de Partij van de Arbeid redelijk positief achter en kan hij nog lang teren op de goede acties die hij heeft gedaan tijdens de kredietcrisis. Dit lijken de manoeuvres van een groot strateeg. Ondanks dat Wouter Bos zijn ontslag heeft ingediend, krijgt hij de komende jaren een riante uitkering: het eerste jaar ongeveer ? 112.000 en de vijf jaren daarna ongeveer ? 98.000. Middelen en mogelijkheden genoeg om aandacht aan je gezin te besteden, niet waar?

Mijn vrouw en ik zijn net terug van een vakantie in Zwitserland. We hadden een ap-partement in Grindelwald, een daldorp, met een prachtig uitzicht op de bergen. Het was er heerlijk vertoeven. We vergaten er alles door. Zelfs de val van het kabinet en de ?val? van Sven Kramer gingen aan ons voorbij. We hebben geweldig genoten. Dit moet het Zwitserlevengevoel zijn.

Met het Zwitserlevengevoel wordt trouwens meer bedoeld dan genieten van een vakantie in Zwitserland. De pensioenverzekeraar Zwitserleven is ooit begonnen met een reclamecampagne om zijn product te verkopen. Die is geweldig aangeslagen en heeft een nieuw woord opgeleverd: Zwitserlevengevoel. Dat is zorgeloos genieten van het leven nadat je met pensioen bent gegaan. Het is reizen, eten en drinken, jezelf verwennen.
Van mijn bescheiden pensioen, de emeritaatuitkering, kan ik me niet de ene na de andere vakantie permitteren. Ik zou dat trouwens ook niet willen.
Wat wil ik wel? Wat kan ik maken van deze laatste fase van mijn leven? Waarvan en hoe kan ik genieten? Tot nu toe geniet ik ervan dat ik de druk van het dagelijkse werk niet meer heb. Blijft dat zo of ga ik het werk in de gemeente erg missen?
Bovendien is pensioen (voor mij) niet alleen maar genieten. Zo ben ik niet meer de bewoner van een pastorie. Ik heb nu een eigen huis. Als er iets kapot is, moet ik het zelf (laten) repareren. Maar daar heb ik helemaal geen kaas van gegeten. Daar ge-niet ik dus niet van. Ik denk dan: zat ik nog maar in de pastorie. Dan werd het voor me geregeld en gedaan. Maar die tijd is voorbij.

Misschien hebt u die tv-reclame ook gezien. Een vader zit op bed zijn zoontje toe te zingen: ?Lang zal hij leven in de gloria?. Dan krijgt het jongetje een bruine papieren zak die hij natuurlijk vlug openscheurt om te kijken wat erin zit. De teleurstelling druipt van z?n snoetje als er een rol wc-papier uitkomt. Je ziet hem denken: ?Wat is dat nu voor een cadeautje??
Papa roept enthousiast dat het een mummiepak is. Het wordt nog zieliger als het ventje -gewikkeld in wc-papier ? met een taart in z?n handen de klas binnenloopt. Dan zegt hij met een sneu stemmetje: ?Een mummiepak?. Hij is niet in staat het enthousiasme van papa eruit te persen. En papa verdwijnt snel uit beeld. Een stem hoor je zeggen: ?Vergeten een cadeautje te kopen?? Er wordt een firma genoemd, waar je dat online heel snel kan doen. Volgende dag wordt het al bezorgd.

Vijftig jaar geleden was het letterlijk ?uit den boze? om kritiek te hebben op de kerk of de diensten. Tegenwoordig is het ook onder de kerkleden wijdverbreid en zijn we meer bezig met elkaar in die kritiek te bevestigen, dan om haar te ontkrachten.
Waar komt toch al die onderhuidse onvrede en openlijke kritiek vandaan?  Ik heb misschien een verklaring, maar haast me er bij te zeggen dat ik er niet helemaal van overtuigd ben dat het de belangrijkste en enige verklaring is. Laten we het daarom maar het eerste vermoeden van Van Amerongen noemen. Het luidt als volgt: ?De meeste kritiek op de kerk(diensten) komt van mensen die doordeweeks het minste contact met God hebben.?
Het lijkt me logisch dat zo?n boude bewering in ieder geval om enige onderbouwing vraagt. Ik zal dat proberen, hoewel de term ?vermoeden? al aangeeft dat het wetenschappelijke bewijs ontbreekt. Je zou de bron van dit vermoeden een observationeel onderzoek kunnen noemen. Eerlijkheidshalve moet ik echter gelijk toegeven dat er niet helemaal sprake is van het volledig ontbreken van ingrijpen vanuit de observator.
Toch is het wel mijn stellige indruk dat ik de meeste kritiek hoor bij gemeenteleden voor wie het dagelijks bijbellezen, bidden en het trouw de samenkomsten bezoeken allang een gepasseerd station is.
Pagina 108 van 115

Kerkdiensten

Commentaar

  • Wereldverbeteraars 2024-05-03 13:31:31

    Wereldverbeteraars Met zijn boek ‘De meeste mensen deugen’ (2019), heeft Rutger Bregman zijn...

  • Nieuw leven 2024-04-19 17:47:34

    In januari begint het al: het wordt weer langer licht en de sneeuwklokjes gaan bloeien, en even...

  • Post 2024-04-06 07:36:05

    De laatste tijd valt het mee, maar het komt regelmatig voor dat de post wat vertraging heeft....

  • Lijdenstijd 2024-03-23 18:53:26

    Met de lijdenstijd lijkt onze samenleving niet uit de voeten te kunnen. Hoe anders is dat met...