Vorige week is verslag gedaan van een deel van de tiende zitting van de generale synode. Toen kwamen onder meer aan de orde een nieuwe procedure rondom appelzaken, het diaconaat, de afdracht voor de kerkelijke kassen, en de doop van pleegkinderen. In dit artikel wordt melding gemaakt van twee andere onderwerpen.
Tijdens de avondvergadering van de tiende zitting was de relatie met de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) onderwerp van gesprek. Dat gebeurde naar aanleiding van het rapport van deputaten voor de eenheid van de gereformeerde belijders in Nederland. Afgesproken werd dat deputaten de komende jaren zullen blijven spreken met de deputaten van deze kerken.
De synode onderstreepte de noodzaak van dat gesprek. Het is dienstbaar aan het stimuleren en faciliteren van de samenwerking en het nauwer kerkelijk samenleven met de vrijgemaakte kerken op plaatselijk niveau. Dat laatste moet er wel bij worden genoemd. Samenwerking en samenleven hebben een plaatselijk karakter.
De synode sloot met dit besluit aan bij wat ook al eerdere synodes daaromtrent hadden uitgesproken.
Verder moeten de kerken ook in andere verbanden met elkaar spreken. Dat betreft het gesprek tussen ambtsdragers van beide kerkverbanden: 'Alleen zo kunnen we elkaar beter leren verstaan.' Waarschijnlijk zullen deputaten met het oog daarop in een aantal regio's gesprekken organiseren. Bijvoorbeeld over de prediking. Het plan is om daarmee te beginnen in het zuiden van het land, omdat daar de minste contacten zijn met vrijgemaakt-gereformeerde kerken.
Dergelijke inhoudelijke gesprekken zijn ook zinvol met het oog op wat leeft of misschien nog niet voldoende leeft binnen het eigen kerkverband. Deputaten constateren dat veel kerkleden binnen onze kerken te weinig gericht zijn op het zoeken van eenheid met gereformeerde belijders. Er is over het algemeen nog te weinig zicht op de belijdenis van de katholiciteit van de kerk, de belijdenis dat de kerk algemeen is. Wat dat betreft is er nog wel wat 'zendingswerk' te doen binnen het eigen kerkverband.
Ontwikkelingen
Verder kregen deputaten eenheid de opdracht zich opnieuw bezig te houden met een opdracht die in 2010 al was gegeven. Dat was de opdracht zich samen met de vrijgemaakte deputaten 'te bezinnen op de gevolgen van het feit dat er in steeds meer plaatsen contact is tussen kerken, terwijl landelijk ineenschuiven van de kerkverbanden nu niet haalbaar is'.
Afhankelijk van de uitkomst van deze bezinning zullen deputaten moeten nadenken over de vraag of en zo ja hoe een eventuele landelijke organisatie van beide kerkverbanden in de toekomst vorm moet krijgen.
Daarbij zullen ze verder moeten kijken dan alleen naar de contacten tussen de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) en de Christelijke Gereformeerde Kerken.
Tegelijkertijd werd er in de synode zorg geuit over ontwikkelingen binnen de vrijgemaakte kerken. Publicaties en websites stellen die ontwikkelingen aan de orde. Gedacht kan worden aan een rapport dat pas geleden is verschenen: 'Mannen en vrouwen in dienst van het evangelie'. Dit rapport zal dienen op de komende generale synode van de vrijgemaakte kerken. De commissie die dit rapport heeft geschreven, stelt dat de visie dat naast mannen ook vrouwen in de kerkelijke ambten mogen dienen, past binnen de schriftuurlijke, gereformeerde bandbreedte.
Daarom hebben deputaten de opdracht gekregen zich te bezinnen op recente ontwikkelingen binnen de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Ze moeten deze ontwikkelingen taxeren in het licht van de groeiende kerkelijke eenheid tussen deze en onze kerken en deze bespreken met de gereformeerd-vrijgemaakte deputaten.
Dans en drama
Eerder op die dag had de synode gesproken over een instructie van de particuliere synode van het Noorden over dans en drama. In die instructie werd gevraagd om een studie naar dans en drama in de erediensten.
De particuliere synode van het Noorden vermeldde dat soms in de erediensten daarvan gebruik wordt gemaakt. De vraag is hoe we daarmee zouden moeten omgaan en of dat gepast is.
Er is tot dusver binnen de kerken weinig kerkelijke bezinning geweest op dit onderwerp. Wel is nagedacht over de invloed van de huidige beeldcultuur op de liturgie. Iets daarvan is neergelegd in de brochure Stijlvol samenkomen, uitgegeven door deputaten eredienst. Maar toch is er nog onvoldoende duidelijkheid over het concrete gebruik van genoemde cultuuruitingen in erediensten.
Duidelijk is in elk geval wel dat we in de gereformeerde traditie over het algemeen afwijzend daartegenover staan. In de erediensten staat de bediening van het Woord en de sacramenten centraal. Wanneer een kerkenraad daaraan andere elementen zou willen toevoegen, kan dat alleen op basis van weloverwogen bijbels verantwoorde argumenten gebeuren.
De generale synode sprak uit dat het geheel van de kerken gediend is met een bezinning op dit onderwerp. Het is goed wanneer wordt nagegaan of hier het karakter van de gereformeerde eredienst in het geding is. In die bezinning moet onder meer aan de orde komen wat we in dit verband verstaan onder dans en drama, en hoe de Bijbel daarover spreekt. Beslissend is of de Schrift aanwijzingen geeft voor het gebruik van dans en drama in de eredienst.
Ook speelt de vraag een rol in hoeverre de gemeente in de eredienst een toeschouwer mag worden, en wat de plek van de ambtsdrager in dit geheel is. Hoe moet je het ambtelijk voorgaan in de eredienst verstaan als er ruimte is voor een persoonlijk optreden van gemeenteleden?
De synode besloot dat deputaten eredienst een studie moeten verrichten naar de vraag of het karakter van de gereformeerde eredienst zich verdraagt met het eventuele gebruik van dans en drama daarin. Zij moet moeten daarover aan de generale synode 2016 rapport uitbrengen. Tegelijkertijd wordt de kerken dringend in overweging gegeven zich te onthouden van het gebruik van deze vormen zolang de kerken dienaangaande geen uitspraak hebben gedaan.
Verder is er op de eerste dag van de derde week doorgesproken over onze verhouding tot de Nederlands Gereformeerde Kerken en over de afvaardiging van niet-christelijk-gereformeerde ambtsdragers uit samenwerkingsgemeenten naar de classis. Het bleken onderwerpen die veel vragen opriepen. Besluitvorming daarover volgde later in de week.
Feanwâlden
D. J. Steensma