We zaten te eten in de mensa, zeg maar de kantine van de Universiteit van Amsterdam. Een goedkope eetgelegenheid voor studenten, maar gelukkig ook voor andere hongerigen toegankelijk. Die dag had ik een gast. Een student van het Hersteld Hervormd Seminarie. Daar deed hij niet geheimzinnig over. Hij was keurig gekleed in driedelig zwart pak. We vielen zo wel een beetje op. Nadat we onze maaltijd bij elkaar gesprokkeld hadden zetten we ons aan een tafeltje en namen tijd voor gebed. Niet veel later schoof een wat sjofel geklede, gebogen oude man langs ons tafeltje. ‘Een mooi gebaar’, zei hij in het voorbijgaan. Ik kon niet goed inschatten met wie we van doen hadden. Was het een thuisloze die zijn beste klofje had aangetrokken, of was het misschien een emeritus professor die gaandeweg wat minder aandacht voor decorum had gekregen? Hoe dan ook, hij had gezien wat we deden en had daar een positieve mening over. ‘Een mooi gebaar’. Die gebeden aan de eettafel zijn eigenlijk een soort biddag en dankdag in het klein. Voor we gaan eten vragen we een zegen, na het eten danken we.

De wortels van ons kerkverband liggen in de tweede helft van de zestiende eeuw – de synode van Emden. Men koos er voor een presbyteriaal-synodale kerkregering. de plaatselijke kerken zijn zelfstandig, maar verbinden zich tot een geheel door middel van kerkelijke vergaderingen. Dat levert spanning op, als het accent of te veel op het ene of te veel op het andere brandpunt komt te liggen.

Het gezag

Hoe ligt nu de verhouding tussen de meerdere vergaderingen en de plaatselijke kerk?

Allereerst dienen we oog te hebben voor de verschillende aard van het gezag. Het gezag dat een kerkenraad heeft over een gemeente komt van Christus zelf. Hij geeft zijn gemeente ambtsdragers om haar te bouwen en te bewaren. Zij spreken en beslissen op grond van het gezag dat ze van Christus gekregen hebben.

Het gezag van meerdere vergaderingen is een afgeleid en beperkt gezag. Daardoor hebben deze vergaderingen een beperkte, dienende macht.

De afgevaardigden komen niet samen namens hun ambt, maar ten gevolge van afvaardiging. Meerdere vergaderingen zijn samenkomsten van kerken en niet van ambtsdragers. Zij handelen niet krachtens hun ambt, maar volgens de constitutie en afvaardiging van plaatselijke kerken.

Plaatselijke kerken en meerdere vergaderingen horen bij elkaar en vormen een geheel.

Het gebod dat volgens de gereformeerde telling het zevende is – en volgens de lutherse en rooms-katholieke traditie het zesde – luidt: U zult niet echtbreken. Dit gebod wordt ook wel weergegeven met: Pleeg geen overspel.

Dit gebod diende in het oude Israël het welzijn van mens en samenleving. God heeft zijn geboden gegeven zodat we in ons dagelijks leven niet verongelukken, maar geluk en welzijn ontvangen en beleven.

Vrijheid

Deze geboden dienen eveneens de ordening van het burgerlijk leven. Echtbreuk was in het oude Israël geen privézaak, maar een zaak waarover 'in de poort' moest worden gesproken. Zo is het toch nog steeds. Waar een huwelijk breekt, lijden niet alleen de desbetreffende ex-gehuwden schade. Uiteindelijk lijdt heel de samenleving door huwelijksontrouw schade.