.jpg "Image")
Conflicten horen bij het leven. De kunst is om ze niet ten koste te
laten gaan van de onderlinge relaties. Helaas komen ruzies ook voor
binnen de gemeente van Christus. Regelmatig slaat de vlam in de pan.
Een verkeerd gevallen opmerking van een broeder is reden tot verwijt
bij een andere broeder. Een besluit van de kerkenraad doet een groep
gemeenteleden te hoop lopen. Een kort e-mailtje met een, op het oog
neutrale, mededeling wordt zo maar aanleiding tot een langslepende
affaire. Kerkenraden, inclusief de dominees, en gemeenteleden zou er
baat bij hebben hoe met conflicten om te gaan. We leggen ons oor te
luister bij enkele deskundigen om ruzies in Gods tent te leren hanteren.Vorige keer bespraken we de tien vuistregels voor vredestichters. Dit keer nemen we kennis van het Werkboek Conflicthantering, uitgeven door dezelfde Evangelische Alliantie. Het werkboek, geschreven door Gerard van der Schee, is vooral bedoeld voor kerkenraden en/of leiderteams in gemeenten. Het wil een waardevol handvat zijn om het onderwerp op de kaart te zetten, te bespreken en er mee aan de slag te gaan. Gerard van de Schee nodigt ons uit voor een ontdekkingstocht langs de Bijbel en de praktijk. In hoofdstuk 1 bespreekt hij de gevoeligheid van de kerk voor conflicten; in hoofdstuk 2 en 3 gaan we over hoogten en door de dalen van idealen en valkuilen zoals we die in de Bijbel getekend zien; in hoofdstuk 4 leren we hoe we conflicten kunnen voorkomen, bijvoorbeeld door te zorgen voor een goede vergadersfeer en een e-mailrichtlijn; in hoofdstuk 5 wandelen we langs de route van hoe conflicten te voorkomen, om ten slotte in hoofdstuk 6 te ontdekken dat anderen ons (nog) verder kunnen helpen, onder andere wijze derden en zoiets als mediation. Proloog
Het is opmerkelijk dat maar 10 % van de kerken en gemeenten een ?conflictenprotocol? hebben. Een enkele keer is er op voorhand een vertrouwenspersoon aangesteld. Van der Schee attendeert ons er op dat de Bijbel zelf veel positiever is over conflicten dan wij. Reden: de Bijbel onderstreept de verscheidenheid van mensen en dat ze juist door die verscheidenheid elkaar aanvullen. Denk aan het beeld van het lichaam met de verschillende leden. Door open te spreken met de ander leer je hem of haar beter kennen in hoe hij of zij is en voorstaat. Dat komt er mogelijk anders uit, dan jij doet. Maar dat hoeft dus op voorhand geen probleem te zijn. Een gemengd team kan juist daardoor verder komen, dan een team waar binnen altijd eenstemmigheid is. Zeker is ook van belang dat je als christen en als kerk niet het verschil met de ander centraal stelt, maar Christus. Van daaruit kan er een diepere verbondenheid zijn. Van der Schee: ?Als ik Jezus meer lief heb dan mijn eigen kerksheid en dogmatiek, dan is dat geen relativering van de waarheidsvraag, maar dan neem ik die vraag juist hoogst serieus.
Bijbels
God schiep de mens naar Zijn beeld als man en vrouw. De laatste als ?een tegenover? en dan niet in de zin van aanvaller, maar aanvuller. Dat ontspoort bij de zondeval. Daar ontstaat het mechanisme van de ander de schuld geven, verantwoordelijkheid afschuiven, koste wat kost je eigen recht halen (Gen. 3 en 4). In Exodus en Deuteronomium vinden we heel veel aanwijzingen om conflicten op te lossen. Denk aan Ex. 18 waar Mozes bijgestaan wordt in zijn rol als rechter en middelaar. Zo wordt de vrede bevorderd. Van der Schee wijst ook op David, die de beschimpingen van Sime? verdraagt (2 Sam. 16). David slaat niet direct om zich heen, maar denkt na over zijn leven en vraagt zich af wat God hem daardoor te zeggen heeft en te leren geeft. Ook het boek Spreuken staat vol wijze raadgevingen. Bijvoorbeeld Spr. 15:1 ?een vriendelijk antwoord doet woede bedaren, krenkende woorden wakkeren toorn aan.? Ook de ons bekende regel van ?verzoen u met uw broeder en kom en offer daarna uw gave (Mat. 5:23,24) komt ter sprake en niet te vergeten de wijze waarop we hebben om te gaan met iemand die dwaalt en terecht gewezen moet worden (Mat. 18:15-18)
.
Jouw karakter
Een conflict hanteren kan niet zonder je zelf te kennen. In hoofdstuk 4 wordt kort maar diepgaand geschreven over welke verschillende karakterstructuren er zijn, de zogenaamde kernkwaliteiten. Je bent bijvoorbeeld gedreven, creatief en behulpzaam. Dat is mooi natuurlijk. Maar de kwaliteit behulpzaam kan zo maar doorschieten in bemoeizucht of de angst om iets los te laten en te delegeren. Het werkboek nodigt je uit daarover eens na te denken voor jezelf en met elkaar. In de stof zijn concrete oefeningen opgenomen en aan het eind van elk hoofdstuk staan vragen om door te spreken en verder uit te werken. Zo kun je als kerkenraad of team met behulp van het handboek een heel toerustingtraject gaan.
Tips
In hoofdstuk 5 bespreekt Gerard van der Schee regels die conflicten zouden kunnen voorkomen en/of om er op de juiste manier mee om te gaan. Voorop stelt hij het gebed. Ga eerst met jezelf en de situatie naar God. Bidt ook samen, maar hoed je er dan voor om via het gebed al jouw frustraties over de ander neer te leggen. Wordt samen klein voor de grote God. Een goede tip is om vergaderregels vast te stellen. We vergaderen vaak in de waan dat ieder wel weet hoe dat moet en hoe we dat doen. We vergeten daarbij dat heel wat broeders en zusters daarin niet zo bedreven zijn. Bedenk ook dat er telkens weer nieuwe leden indraaien die niet als vanzelf al ?van de hoed en de rand weten?. Bespreek de vergaderprocedure van hoe je de agenda door wilt; hoe je als groep een discussie voert en tot een besluit komt. Vaak willen we snel en adequaat vergaderen, want de tijd dringt. Beter is de bespreking van moeilijke of ingewikkelde agendapunten gefaseerd af te handelen. Bijvoorbeeld door op een eerste vergadering het punt kort aan de orde te stellen en meningen te horen, om op een volgende vergadering te proberen tot een besluit te komen. Dat voorkomt dat iemand overvallen wordt of te impulsief zijn standpunt inneemt. Nu kan iedereen er nog eens rustig over nadenken en zo mogelijk in de tussentijd nog links en rechts zijn oor te luister leggen. De vergaderleiding heeft door de eerste bespreking al een aanwijzing wat ongeveer de gedachten zijn van de deelnemers. Van der Schee bespreekt ook nog de oude, maar heilrijke methode van de tweede stemming. De eerste is in feite een peiling van meningen. Daaruit kan iedereen opmaken waarheen ongeveer de meerderheid tendeert. Vervolgens kan er gevraagd worden of zij die een andere mening hebben, zich toch kunnen voegen bij de mening van de meesten, de consensus.
Symposium
De EA organiseert op 4 september in Utrecht een symposium over deze thematiek met als thema: Spanning in de kerk: strijden of mijden? Met hoofdlezingen door ds. Jan van Langevelde en ds. Orlando Bottenbley. De EA werkt voor dit symposium samen met het netwerk Vredestichters en de Stichting Gedragscode Leidinggevenden. Meer info en aanmelding via: www.ea.nl. Handboek en symposium van harte aanbevolen, want ruzie in Gods tent is maar niets.
Assen
Stoffer Otten
N.a.v. Gerard van der Schee Werkboek Conflicthantering