Dit Pinksternummer heeft als thema ?De geesten onderscheiden?. Jongeren
zijn in de ban van witte en zwarte magie. Onomwonden melden ze op hun
hyves-pagina dat ze contact hebben met een ?wicca?. Ouderen zitten
gepassioneerd voor hun TV te kijken naar Char of naar David Ogilvie, de
zogenaamde Geestenfluisteraar. Zelfs de aloude Uri Geller doet met een
TV show een geweldige duit in het zakje. Er spookt meer dan je denkt. Of
toch niet? Is het verbeelding of een truc of zijn het slimme
verkooppraatjes? De bijbel noemt tal van geestesgaven. Ook de gave van
het onderscheiden van geesten. Wat moeten we daaronder verstaan?
Functioneert die gave nog onder ons of niet? Laten we luisteren naar de
Bijbel en naar ervaringen van mensen.De gave van het onderscheiden van geesten houdt het vermogen in om te onderkennen uit welke bron een geestelijke manifestatie voortkomt. De uitdrukking 'onderscheiden van geesten' is de vertaling van het Griekse 'diakriseis pneumaton'.
De betekenis van 'diakriseis' is: onderscheiden, onderscheid maken, onderkennen. De werkwoordvorm ervan komt voor in bijvoorbeeld Hebr. 5:14, waar we lezen: 'Maar de vaste spijs is voor de volwassenen, die door het gebruik hun zinnen geoefend hebben in het onderscheiden van goed en kwaad.' In zijn eerste brief aan de Korinti?rs gebruikt Paulus dit werkwoord meerdere malen. In 6:5 stelt hij de vraag: 'Is er dan bij u geen enkel wijs man, die uitspraak zal kunnen doen tussen broeders?' In 11:29 lezen we met betrekking tot het avondmaal, dat wie het brood eet en de wijn drinkt, 'tot zijn eigen oordeel eet en drinkt als hij het lichaam niet onderscheidt'.
Het is duidelijk dat de gave van het onderscheiden van geesten inhoudt het vermogen om te onderkennen uit welke bron een geestelijke manifestatie voortkomt, uit de Heilige Geest, uit een boze geest of slechts uit de menselijke geest. In 1 Kor. 14:29 schrijft Paulus: 'Wat de profeten betreft, twee of drie mogen het woord voeren, en de anderen moeten het beoordelen.' Dat laatste woord is 'diakrino', dat we dus ook kunnen vertalen met 'onderscheiden'. Kennelijk betekent dit dat telkens wanneer iemand de gave van profetie gebruikt, er ook iemand met de gave van onderscheiden van geesten bij moet zijn (1 Kor. 12: 10). Het heeft er alle schijn van dat de gave van onderscheiden van geesten in de Korinthische gemeente even algemeen voorkwam als de gave van profetie ('de anderen moeten het beoordelen c.q. onderscheiden'). Alle geestvervulde gelovigen zijn in zekere mate in staat om te beoordelen of een bepaalde vocale geestesgave al dan niet tot stichting van het lichaam is. De geestesgaven functioneren niet feilloos. Als een bepaalde geestesuiting (een profetie of een uitlegging van een boodschap in tongen) niet goed wordt ontvangen, moet de spreker zich niet beledigd voelen of ongezeglijk opstellen, maar in alle nederigheid bidden om een grotere gevoeligheid voor de Geest en om meer wijsheid in het gebruiken van zijn gave. *
Verlegenheid
Wij staan als reformatorische christenen wat verlegen bij deze dingen. Het zit ons altijd nog diep in het bloed, dat met name de bijzondere gaven van de Geest alleen hun werking hadden in de eerste eeuwen van de kerk, maar daarna niet meer. Prof. Grosheide schrijft in het boek De Heilige Geest, juist wanneer het hierover gaat: ?Wij kunnen bij deze charismata niet veel verklaren. We weten niet hoe ze werkten...?(pag. 101). Dat schreef hij in 1949 en we zijn nog niet zo heel veel verder gekomen in onze kerken. Toch is het niet te loochenen dat de Geest en daarmee ook de geestesgaven gebleven zijn en hun werkingen. De druk van Evangelischen in allerlei vorm, dwingt ons onze ogen daarvoor te openen.
Voorbeeld Petrus
Kennelijk had Petrus, naast andere gaven, ook de gave van de onderscheiding van geesten. Hij maakte er gebruik van toen hij onderkende dat Satan Ananias ge?nspireerd had om te liegen over het stuk grond dat hij verkocht had. Ananias viel daarop dood ter aarde. Hetzelfde herhaalde zich met Anannias? vrouw Sapphira (Hand 5:1-10). Later gebruikt Petrus deze gave opnieuw om in het hart van Simon de tovenaar zijn beweegredenen te zien. Hij had absolute zekerheid van God dat Simon ?een gal van bitterheid en een warnet van ongerechtigheid? was (Hand 8:23). Dat zijn de spectaculaire momenten. Maar laten we ons bij de gave om geesten te onderscheiden niet alleen richten op dat spectaculaire. In alle nuchterheid beoefent Petrus de gave van het onderscheiden van geesten met name in zijn tweede brief. Hij waarschuwt in hoofdstuk 2 voor ?de dwaalleraars?. Hij tekent hen in hun spreken en levenswijze. Hij ontmaskert hun optreden. Hoe weet hij zo duidelijk de dwaalgeesten aan te tonen? Zeker, door de gave van onderscheiding van geesten. Maar die gave van de Geest wordt gevoed en gestuurd door de kennis van Gods Woord. Met nadruk beroept hij zich erop dat ze geen ?fabeltjes? zijn nagevolgd (2:16), maar Gods stem (2:18) en dat als een bevestiging van Gods Woord. Dat is voor hem des te vaster geworden en laat geen eigenmachtige uitlegging toe (2:19,20). Zij die de gave van het onderscheiden van geesten hebben bepalen zichzelf en anderen bij het gezaghebbende Woord van de Here als alles bepalend en doorslaggevend criterium. Petrus doet dat tot twee keer toe in deze brief: ?uw zuiver besef door herinnering wakker te houden? (3:1,2 vgl. 2:12,13). Het is overigens opmerkelijk dat Paulus in 1 Kor. 12 de gave van het onderscheiden juist noemt na en te midden van de gave van tongen en profetie en van genezing op gebed. Wanneer Gods Woord klinkt en wonderen gebeuren mag Gods volk niet door schijn bedrogen worden. Het luistert nauw en het steekt nauw.
Ontmaskering
Uit bovenstaande mag blijken dat de gave van het onderscheiden van geesten zich toespitst op het beproeven van de bronnen. Van waaruit komt dit woord? Van waaruit komt dit wonder? De misleidende kracht van een vals woord en een vals wonder is immers groot. En de duivel bedient zich van beiden. De geschiedenis van de wereld en van de kerk heeft juist dat aangetoond. Die misleidende krachten omgeven ons voortdurend. Paulus spreekt er van ?dat we niet te strijden hebben tegen bloed en vlees, tegen mensen sec, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers dezer duisternis, tegen de boze geesten in de hemelse gewesten? (Efz. 6:12). Mensen met de gave van het onderscheiden van geesten zijn de keurmeesters in Gods kerk. Nep en namaak filteren zij uit.
Actueel
De leugen regeert en het volk wil bedrogen worden. We worden overspoeld door openlijke of verborgen misleiding in valse prediking op de kansel en onder de kansel. Die moet worden weerstaan en ontmaskerd. Spectaculaire shows en sessies betoveren de mensen. In hun leegheid en verdriet hongeren ze naar vermaak en naar troost. Het antwoord en de troost worden gezocht via occulte wegen. Het medium biedt de schijnbare mogelijkheid om in contact te treden met een verloren geliefde of om een duiding te krijgen van blokkades en pijn en die te overwinnen. De duivel, de grote na-aper van God, heeft overwerk. De velden zijn voor hem wit... tenzij wij opstaan en hem ontmaskeren en met J.C. Blumhardt uitroepen: Jezus is Overwinnaar!
Gezang 326: 3
?De geesten onderscheiden,
gaf God ons als gebod;
wie ?t woord der waarheid mijden,
weerstaan het rijk van God.
Hoe bouwen zij op zand!
Straks zal hun huis bezwijken,
?t houdt in de storm geen stand.
Dan zal aan ieder blijken
der dwazen onverstand.?
Assen
Stoffer Otten
*Uit: Woord en Geest, hoofdlijnen van de theologie van de pinksterbeweging, Guy P. Duffield en Nathaniel M. Van Cleave (uitg. Kok Kampen)