Als Christen word je regelmatig geconfronteerd met kritische vragen over
de inhoud van je geloof. Heel vaak hebben we dan de neiging om stil te
vallen. We weten niet wat we moeten antwoorden. In het boek Hete
Hangijzers onder redactie van Martine van Veelen en Cees Dekker worden
16 hete hangijzers door 16 verschillende auteurs behandeld. Het is een
zeer lezenswaardig boek, dat ik hieronder uitgebreid zal bespreken.Wanneer je in gesprek gaat over het christelijk geloof leven er bij veel buitenstaanders allemaal vooroordelen. Ook wanneer mensen zich meer gaan verdiepen in het christelijke geloof kunnen er allemaal vragen ontstaan. Daarnaast zijn er natuurlijk in de kerk moeilijke punten, waar we nogal eens van mening over verschillen. In veel gevallen zijn we dan simpel geneigd om te zeggen, wel zo is het en niet anders. De diepere argumenten ontbreken vaak. In dit boek wordt getracht om de lezer argumentatie en soms ook een stuk nuance te verschaffen over 16 belangrijke discussiepunten. Ik noem er een aantal (dit zijn ook de titels van verschillende hoofdstukken): ?Waarom kennen we de Bijbel bijzonder gezag toe??, ?Wat moeten we met al dat geweld in het Oude Testament??, ?Waarom laat God lijden toe??, ?Je kunt toch niet geloven in een God die onschuldige mensen straft in een hel??, ?Hoe christelijk te denken over homosexualiteit?, ?Is de Islam vriend of vijand?? en ?Zijn christenen soms betere mensen??.
Het bespreken van al de bovengenoemde onderwerpen in ??n boek lijkt al behoorlijk pretentieus, laat staan als het dus 16 van deze onderwerpen betreft. Toch slagen de verschillende auteurs er heel goed in om in bijdragen van ongeveer 10 bladzijden hun punten heel goed duidelijk te maken. In het boek wordt eerst inhoudelijk een onderwerp uitgebreid behandeld door experts. Inhoudelijke bijdragen over deze onderwerpen worden geleverd door auteurs met zeer verschillende achtergronden, zoals theologen (Bijv. Eric Peels, Stefan Paas en Bram van de Beek), wetenschappers (bijv. Ren? Fransen en Ard Louis) en mensen uit het werkveld (bijv. Cees Rentier en Peter Siebe). Een mooie aanvullende formule is, dat na elk onderwerp nog een korte aanvulling in de vorm van een chat, een opiniestuk of column is toegevoegd. Interessant om te vermelden is, dat de stukken een weerslag zijn van lezingen die zijn gehouden in een serie van 17 discussieavonden georganiseerd door gezamenlijke kerken en gemeenten in Delft. Het lijkt me een goed idee om ook eens te kijken hoe we dat in bijv. Groningen vorm zouden kunnen geven.
Het voert voor deze boekbespreking te ver om op de inhoud van elk hoofdstuk in te gaan. Elk van de hoofdstukken is zeer goed leesbaar en geeft antwoorden op de verschillende thema?s. Dit is een compliment voor de beide redacteuren. Dit betekent overigens niet, dat de lezer het met alles eens hoeft te zijn. Dit kan ook niet bij de behandeling van dit soort thema?s. Een overtuigd creationist zal zich totaal niet herkennen in de bijdrage van Ren? Fransen over de schepping. Het aardige van dit boek is dat na deze bijdrage met een pleidooi voor een inbedding van de evolutietheorie in de theologie, een discussie tussen Ren? Fransen en de overtuigd creationist Hans Hoogerduijn wordt weergegeven. Gezien de grote verdeeldheid binnen christelijk Nederland over dit soort thema?s (zie bijv. ophef rond uitspraken van EO coryfee Andries Knevel hierover), is het denk ik momenteel onmogelijk om hier voor- en tegenstanders bij elkaar te brengen. Daarnaast is het scheppingsthema behoorlijk platgetreden. E?n van de redacteuren Cees Dekker heeft (denk aan Intelligent Design discussie in boek van zijn hand ?Schitterend ongeluk of sporen van ontwerp??) hier al heel veel over geschreven. Een advies is dan ook om het boek niet te laten liggen, wanneer u het oneens bent over het hier geformuleerde antwoord over het hete hangijzer schepping.
De waarde van het boek ligt wat mij betreft vooral in een flink aantal andere hoofdstukken, waarin thema?s worden besproken die vaak weinig aandacht krijgen. Een mooi voorbeeld vond ik het thema geweld in het Oude Testament. Ik weet zelf nog goed, dat ik tijdens een evangelisatieactie van Agap? in Leiden psalm 139 in zijn geheel voorlas aan een ge?nteresseerde voorbijganger waar aan het eind David God vraagt om de zondaars om te brengen. Daar sta je dan als goedwillende twintiger! Eric Peels schrijft een heldere verhandeling over hoe je nu om moet gaan met het soms overvloedig aanwezige geweld in het Oude Testament en hoe je dat nu moet zien in verhouding met de boodschap van het Nieuwe Testament. Een mooi citaat hierbij is: ?Gods gerechtigheid komt in Jezus? dood en opstanding op ultieme wijze aan het licht. In Jezus kruisdood ? die zeer gewelddadig was ? verzoent hij ons mensen met God.? Zo staan er nog veel meer interessante bijdragen in. Een zeer relevante - na het steeds weer verschijnen van andere evangeli?n (denk bijv. aan dat van Judas) - is de bijdrage van Arie Zwiep over de betrouwbaarheid van de vier evangeli?n. Daarnaast staat er bijvoorbeeld een heldere discussie over demonische machten in. Ook de besprekingen van maatschappelijke thema?s, zoals, Islam, milieu en homosexualiteit zijn zeer relevant en het bestuderen waard. Zeker de discussie rond de Islam is extreem relevant, gezien het feit dat tegenwoordig ook veel orthodoxe christenen zich aangetrokken voelen tot en stemmen op een partij als de PVV met zijn extreme standpunten over de Islam.
Kortom, mijn advies is om dit boek niet te laten liggen. In een vrij korte tijd kan men zich verdiepen in discussies rond zeer relevante thema?s. Doordat het boek rond verschillende thema?s is geschreven is het niet noodzakelijk om het allemaal achter elkaar te lezen. In kleine hapklare brokken kan men de materie tot zich nemen Het is zeer geschikt als individueel studiemateriaal en als een soort naslagwerk, waar je op terug kan vallen als je weer tegen een heet hangijzer aanloopt. Het boek is echter ook zeer bruikbaar in kring- of groeigroepverband. Men zal dan wel wat dieper moeten gaan, dan alleen het ervaringselement en elkaar moeten uitdagen om dieper over de materie na te denken.
Roden
Peter Verhoef
Boekdetails: Hete Hangijzers, Martine van Veelen & Cees Dekker, Uitgeverij Buijten en Schipperheijn Motief, Amsterdam, 2009, ISBN 978-5881-429-6