Gods koninkrijk zal komen. Maar dat rijk is ook nu reeds aanwezig, hoewel grotendeels verborgen. Het is vergelijkbaar met een schat in een akker. Iets van dat koninkrijk zien wij daar waar mensen samenleven in gehoorzaamheid aan God en zoeken naar zijn wil.
Het komende koninkrijk gaat boven ons begrijpen uit en voorbij de grenzen van onze tijd. De kosmos kan dat koninkrijk onmogelijk bevatten. Maar eens zal het in volle glorie doorbreken. Heel de aarde zal dan bewogen worden. Ieder die vertrouwt op het heilswerk van Christus, mag uitzien naar deze overweldigende openbaring van Gods macht en majesteit op de jongste dag.
In het heden
De kruisiging van Jezus en zijn opstanding uit de doden vormen het begin van de komst van Gods rijk. De tijd waarin wij nu leven, is een tijd van verwachting en prediking van het evangelie. God wil via deze prediking de burgers van zijn koninkrijk bijeenbrengen. Allen die bijeengebracht zijn, zien uit naar de openbaring van de goddelijke macht en majesteit in heerlijkheid. Het evangelie spreekt daarover. Maar het evangelie zegt meer. Het spreekt ook over het heden van dat rijk.
Nu reeds gaan door de prediking van het evangelie de poorten van Gods rijk open. Deze gaan open voor wie Gods beloften in geloof aanvaarden. Zij beginnen hier en nu met een leven in gehoorzaamheid aan de wetten van dat rijk. Ze doen dat niet uit eigen kracht, maar in de kracht van de Geest. Evenmin doen zij dat alleen, maar samen met allen die door genade behoren bij de kring van wie behouden worden. Deze gehoorzaamheid wordt vooral gekenmerkt door een zichzelf wegschenkende liefde tot God en de naaste. Vanuit de kring rondom de Heiland straalt deze liefde door in de wereld. Ondertussen moeten zij die leven in deze kring, waakzaam blijven, strijden tegen verzoekingen en uitzien naar de openbaring van Gods rijk in heerlijkheid. Beide staan naast elkaar: de toekomst van Gods koninkrijk en het heden van zijn rijk.
Heel het evangelie spreekt over het heden van de toekomst. Vooral komt dat naar voren in het evangelieverhaal over Jezus in de synagoge van Nazaret. De Heiland paste woorden uit Jesaja 61 op zichzelf toe. Deze woorden waren in zijn persoon tot vervulling gekomen. Hij was degene op wie de Geest van God rustte, de gezalfde en gezondene. Daarom betekent zijn verkondiging heil. Zij die gebroken zijn door het bestaan, ontvangen in Hem nieuw perspectief. Het aangename jaar van de Here is aangebroken (Luc. 4, 18-19). Onmiskenbaar is daarom het koninkrijk van God gekomen. De toekomst waarover de profeten hebben gesproken, is in Hem heden geworden.
Aardse werkelijkheid
Christus leeft en regeert nu reeds met macht en majesteit. Met zijn hemelvaart heeft Hij ons daarvan een bevestiging gegeven. Zijn heerschappij wordt zichtbaar in de verlossing van mensen uit de macht van duivel, zonde en dood. Eveneens wordt zijn heerschappij zichtbaar in hun gehoorzaamheid aan Gods gebod. Daartoe heeft Christus zijn Geest gezonden: de Geest brengt de gelovigen meer en meer onder het beslag van het hemels koninkrijk. Zo wordt zichtbaar, hoorbaar en tastbaar wat de inhoud van dat rijk is. De zegen daarvan verspreidt zich door de werking van de Geest op al de levensterreinen waar zijn burgers aanwezig zijn. Daardoor wordt iets zichtbaar van de glans en gestalte van het koninkrijk van God.
De Here doet zelf dat rijk komen. Zijn soevereiniteit staat buiten discussie. Maar ook blijft staan dat wij daarin een eigen verantwoordelijkheid hebben. Elke gelovige is een arbeider in Gods rijk. Er moet gewerkt worden aan de verkondiging en uitbreiding van dat rijk. Uit alle volken van de wereld moeten burgers geworven worden. Het evangelie spreekt over het hemels koninkrijk in termen van groei en ontwikkeling. Alle volken moeten zijn discipelen worden. Daarin heeft Christus de zijnen een belangrijke taak gegeven. Die taak brengt met zich mee dat Gods koninkrijk zich verbindt met de aardse werkelijkheid.
Dit samengaan van het hemelse koninkrijk met de aardse werkelijkheid is vergelijkbaar met het samengaan van de goddelijke natuur van de Zoon van God met zijn menselijke natuur. God heeft in Christus ons vlees en bloed aangenomen en Zich verbonden met ons menselijk bestaan. In het geheimenis van de vleeswording is de Koning ons bestaan binnengekomen. Daarmee is eveneens het hemelse rijk ons bestaan binnengekomen. Waar de Koning is, is zijn rijk. Daarom kunnen we ook zeggen: zoals God Zich heeft verbonden met ons mens-zijn, heeft zijn koninkrijk zich met ons menselijk bestaan verbonden en in het bijzonder de verbanden waarin mensen samenleven. Zoals God in Christus een aardse gestalte heeft, zo zijn koninkrijk.
Dat koninkrijk zal eens in heerlijkheid doorbreken. In de tussentijd werkt de Heilige Geest. Hij brengt mensen onder de heerschappij van God en Christus. Anders gezegd: wat in Christus reeds werkelijkheid is, wordt door de Geest werkelijkheid gemaakt. De Geest woont in de gelovige. Waar de Geest mensen tot God en Christus brengt, krijgt het koninkrijk van God gestalte.
Doorwerking
Dit koninkrijk zweeft niet boven de wereld. Het staat niet tegenover het scheppingswerk van God, maar sluit daarbij aan en neemt aardse gestalten aan. Dat zijn overigens gebrekkige gestalten. Maar toch wil Christus nu reeds heersen over ons lichamelijke en psychische bestaan, en al onze sociale relaties.
De zegen van zijn rijk straalt bijvoorbeeld door in het huwelijk van de gelovige. God heeft in zijn scheppingswerk man en vrouw aan elkaar verbonden. Die verbondenheid is een aardse verbondenheid. Ze hoort bij ons schepselmatige bestaan. Maar de Here laat de zegen van zijn heerschappij daarin doorwerken. Hij laat haar doorwerken in het schepselmatige leven dat door de zonde is aangetast. Daarom kan het huwelijk door het geloof in Christus een gestalte van Gods koninkrijk zijn. Daar waar man en vrouw zich stellen onder Gods heerschappij, is zijn rijk aanwezig.
Een ander terrein waarop iets merkbaar kan zijn van deze heerschappij, is het gezin waarin de naam van Christus centraal staat.
Weer een ander terrein is de kerk die zich buigt onder het gezag van Christus. Daarnaast kunnen we op andere terreinen van de samenleving de zegen van dat gezag ervaren. Dat kan overal het geval zijn waar mensen zoeken naar gehoorzaamheid aan God. Het koninkrijk van God krijgt gestalte op alle plaatsen waar de burgers van het koninkrijk zijn. Dat brengt naast zegen ook strijd met zich mee. Deze strijd is eigen aan het hemels burgerschap op aarde. Dat burgerschap is niet alleen getekend door Christus' opstanding uit de doden, en zijn glorie en heerlijkheid, maar ook een heerschappij die getekend wordt door zijn kruisiging. Gods heerschappij is een heerschappij vanaf het kruis. De Opgestane draagt de wonden van zijn lijden en sterven. Dit lijden dat de Koning moest ondergaan, gaat de burgers van zijn rijk niet voorbij. Een leven in gehoorzaamheid aan de Here in huwelijk en gezin is geen vanzelfsprekendheid en zeker geen kalme onderneming. Evenmin is dat leven op kerkelijke terrein vanzelfsprekend. Aan elke gestalte van het koninkrijk van God is strijd en spanning verbonden.
Christus laat de zijnen echter niet alleen. Hij heeft zijn Geest gezonden. Zijn Geest geeft de gelovige kracht, liefde en bezonnenheid (2 Tim. 1, 7), het vermogen goed met de geestelijke strijd om te gaan en nederlagen te verwerken. Dit is de troost voor elke gelovige: het leven in geloofsgehoorzaamheid is een strijd vanuit de wetenschap dat de overwinning reeds behaald is.
Volgende week meer over de onderlinge relatie tussen gestalten van het koninkrijk van God. Onder meer deze vraag komt aan de orde: is de ene gestalte belangrijker dan de andere?
Feanwâlden
D. J. Steensma