Hoe een Chinese krijgsheer de VOC versloeg
Tonio Andrade is hoogleraar geschiedenis aan de Emory Universiteit in Atlanta. Voor het schrijven van dit boek maakte hij gebruik van talloze bronnen, waaronder zowel Chinese als Nederlandse. Het boek bevat een lijst met personen, een lijst met afbeeldingen, noten (zo’n tachtig bladzijden) en een index.
Een zeer korte inhoud: ‘In de eerste helft van de zeventiende eeuw woedde er in China een burgeroorlog tussen de Ming- en de Quindynastie. Een belangrijk veldheer aan de Mingzijde was Zheng Chenggong, wat voor de Nederlanders klonk als Koxinga. In een wrede oorlog met miljoenen slachtoffers delft Koxinga uiteindelijk het onderspit. Hij wijkt uit naar Taiwan of Formosa, zoals de naam van het eiland internationaal luidde, waar intussen ook al veel Chinese vluchtelingen waren aangekomen. Op Taiwan krijgt hij te maken met de Nederlandse VOC-aanvoerder Frederick Coyet. Sinds 1622 was de VOC gevestigd op het eiland. Er werd handel gedreven op een nogal corrupte manier en de VOC verdiende hier schatten! Dat verandert als Koxinga verschijnt. Er breekt een strijd los tussen twee totaal verschillende partijen: de VOC heeft een vrijwel onneembaar fort, Zeelandia, grote schepen die zelfs (bijna) tegen de wind in kunnen varen, zware kanonnen. Koxinga strijdt met een geweldige overmacht aan soldaten, met heel veel kleine boten, hij is zeer bedreven in de militaire strategieën. Wie gaat dit winnen? China of Europa?
Coyet wordt uiteindelijk verdreven doordat Koxinga van een overloper hoort waar het zwakke punt van het fort ligt. Hij geeft zich over en krijgt een vrije aftocht. Aan negen maanden van geweld, martelingen, onthoofdingen, kruisigingen zelfs, hongersnood onder soldaten en de bewoners van Taiwan is een einde gekomen. Coyet wordt symbolisch ter dood veroordeeld wegens landverraad’.
Dit boek is geen roman zoals door een enkele recensent wel gesuggereerd wordt, daarvoor worden de karakters niet genoeg uitgediept. Het is een geweldig boeiend feitenrelaas over een voor velen onbekend stukje geschiedenis. De veelgeroemde VOC-mentaliteit loopt hierbij trouwens wel een behoorlijke deuk op.
Janneke van der Molen, Bierum
Tonio Andrade (vertaald door Tristan Mostert), De val van Formosa,
Van Wijnen: Franeker 2016, 496p., € 35,00, ISBN 978 90 5194 476 1