Bij geval kreeg ik het boek De orthodoxe ketter en andere onmogelijke verhalen van Peter Rollins in handen. Dat boek verscheen in 2016, ook bij Skandalon. Hij noemt zijn 33 verhalen moderne gelijkenissen. Soms gebruikt hij Jezus’ gelijkenissen op eigenzinnige wijze, maar meestal maakt hij een eigen verhaal. Hij voorziet al zijn verhalen van een kort commentaar.
Waarom schreef hij dit boek? De wereld wordt overspoeld met teksten die de waarheid van het geloof helder, bondig en licht verteerbaar willen maken. Rollins wil echter duidelijk maken dat het geloof niet eenvoudig en verstaanbaar is. Dat blijkt ook uit de gelijkenissen (parabels) van Jezus. Ze zijn bedoeld om onze kijk op de wereld te transformeren en zo de werkelijkheid zelf te veranderen. In veel religieuze communicatie wordt alleen maar naar de boodschap geluisterd, terwijl het in het christelijk geloof om daadwerkelijke verandering gaat.
In Verslaafd aan God (Engelse titel: The Idolatry of God) draagt Rollins dezelfde boodschap uit. Hij wil de lezer prikkelen en verontrusten, en stimuleren zichzelf moeilijke vragen te stellen. Hij vergelijkt de kerk met een coffeeshop die feelgooddrugs aanbiedt in de vorm van stimulerende preken en aanbiddingsliederen. Dominees lijken sprekend op gladde handelsreizigers die hun god-product proberen te slijten en veel liederen zijn weinig meer dan reclamedeuntjes. Veel kerkgangers slikken dit alles volgens hem als zoete koek.
Wie omver rolt van dit oordeel, zal waarschijnlijk niet naar Rollins’ boeken grijpen. Anderen zullen ze al snel wegleggen, als te tegendraads. Toch breng ik ze onder de aandacht, vanwege de positieve intentie van de auteur. Hij wil de ogen ervoor openen dat God, zoals Hij zich heeft geopenbaard in Jezus Christus, tot ons komt in onze duisternis. Niet alleen om daarin voor ons tot een licht te zijn, maar ons ook zelf een licht te doen zijn. Het gaat er volgens hem om dat we het Mysterie, dat God is, zien. Die kijk levert een ander leven op, ongeacht de omstandigheden.
Ik ben het op belangrijke punten niet met Rollins eens. Denk ik. Verslaafd aan God is namelijk een pittig boek. Hij gebruikt daarin theologische termen op een geheel eigen wijze. Maar zijn hoofdpunt - van het christelijk geloof wordt een zoethoudertje gemaakt, terwijl het zout zou moeten zijn - is volgens mij hoogst belangrijk. Als dit u nieuwsgierig maakt naar zijn ideeën, begin dan met De orthodoxe ketter.
D. Visser, Amersfoort,
Peter Rollins, Verslaafd aan God, vertaald door Rudolf Kooiman, uitgeverij Skandalon, ISBN 978 94 92183 51 4, 224 blz. ,€ 19,50.