Een evangelische christin en ik waren het er roerend over eens, dat Jezus Christus de beslissende openbaring van God is. Maar we verschilden grondig van mening over de vraag wat dat betekent voor Gods toekomstplan. Dat bleek onder andere toen zij stellig beweerde dat binnenkort in Jeruzalem de bouw zal beginnen van de derde tempel, de tempel waarover Ezechiël 40-48 spreekt. En eraan toevoegde dat de voorbereidingen al in volle gang zijn. We legden deze tempelprofetie heel verschillend uit. Hier volgt mijn uitleg.
Waarom maakte Israël na de terugkeer uit de Babylonische ballingschap geen gebruik van Ezechiëls profetie bij de bouw van de tweede tempel? Het antwoord is af te leiden uit de profetie zelf.
Ezechiël zag de nieuwe tempel, in tegenstelling tot de eerste tempel, op ‘een heel hoge berg’ (40,2). Opvallend is de gedetailleerde beschrijving van de afmetingen van de tempel. Maar nog opvallender is het dat de hoogtematen ontbreken.
Bovendien missen belangrijke zaken, zoals de gouden kandelaar, de tafel van de toonbroden. En de ark van het verbond met het verzoendeksel en de cherubs.
Ezechiël ziet vanonder de Oostpoort een beekje ontstaan. Dat groeit uit tot een ondoorwaadbare rivier, die zich uitstort in de Dode Zee. Dat maakt deze zee zoet en zuiver, en zorgt voor een overvloed aan vis. En voor ongekende vruchtbaarheid. Letterlijk kan het niet wat Ezechiël ziet.
Vergezicht
Een belangrijk bezwaar tegen een letterlijke verklaring is, dat de ballingen in Babel met deze beschrijving van de tempel een boodschap zouden hebben gekregen, die voor hen alle actualiteit miste. Toch menen sommigen op grond van deze tempelprofetie dat er in Jeruzalem naar Gods bestek een nieuwe tempel moet worden gebouwd.
Voor de genoemde problemen en manco’s hebben ze de volgende oplossingen.
Mogelijk zal door een aardbeving het landschap veranderen, waardoor deze tempel op de hoogste berg zal komen. Tevens zal God ervoor zorgen dat de ontbrekende bouwkundige gegevens worden aangeleverd. Maar dit is inlegkunde en geen uitleg van de profetie.
Er is nog een zwaarder wegend punt. De oudtestamentische offerdienst is overbodig geworden door Christus’ offer. Er zijn theologen die dat volmondig erkennen, maar toch van mening zijn dat de tempeldienst in Jeruzalem zal terugkeren. In die tempel is de ark met het verzoendeksel overbodig, omdat Christus de volmaakte verzoening tot stand gebracht heeft. Maar in deze toekomstige tempel zal er nog wel een altaar zijn. In die tijd zullen de offers namelijk terugwijzen naar het zoenoffer van Christus, zoals ze voorheen daarnaar vooruitwezen. Deze redenering past wel in een bepaald eindtijdschema, maar ze is geen gepaste uitleg van Ezechiëls tempelprofetie.
Het tempelvisioen roept een andere realiteit op dan een stenen gebouw. Ezechiël kreeg een veelzeggend vergezicht over Gods nieuwe wereld. Het is een bemoedigende boodschap voor de ballingen in Babel. Het geeft hoop aan iedereen die deze profetie gelovig leest.
Vervulling
Na zijn spraakmakende actie in de tempel kreeg Jezus de vraag met welk recht Hij zo optrad. Zijn antwoord luidde: ‘Breek deze tempel af en in drie dagen zal Ik hem laten herrijzen’. Jezus bedoelde ’de tempel van zijn lichaam’ (Joh.2,18-22).
Na zijn opstanding herinnerden zijn leerlingen zich dat Hij dit gezegd had. Stellig hebben zij er toen ook aan gedacht dat God tijdens de kruisiging het voorhangsel in het heiligdom doormidden scheurde. Die goddelijke ingreep maakt duidelijk dat de tempeldienst overbodig was geworden. Jezus had immers het offer van zijn leven gebracht als de vervulling van alle voorgeschreven offers. Hij heeft voor de gelovigen een eeuwige verlossing verworven. In Hem ontmoeten wij God.
Sprekend in dit verband is Jezus’ gesprek met de Samaritaanse vrouw. Daarin zei Jezus dat de aanbidding van God moet plaatsvinden in de tempel te Jeruzalem, omdat ‘het heil uit de Joden is’. Maar, laat Hij vervolgens weten, dat Hij zelf sinds zijn komst de Persoon is in wie de aanbidding van God moet plaatsvinden (Joh.4,20-25).
Met andere woorden: Jezus is de nieuwe tempel. Daarom kent Gods heilsplan geen andere nieuwe tempel die nog in Jeruzalem zou moeten worden gebouwd.
Jezus is niet alleen de nieuwe tempel, maar bouwt ook een tempel voor God. Dat is zijn gemeente. Paulus en Petrus verklaren dat (1 Kor.3,16 en 2Kor.6,14-18; 1Petr.2,1-10).
Als Christus zijn werk voltooid heeft, zullen Hij en God wonen bij zijn volk. Dat maakt in het nieuwe Jeruzalem een tempel overbodig. Christus en zijn Vader zijn dan zelf en voor altijd de tempel (Op.21,3.22).
Voorbereidingen
Hoe zit het dan met de genoemde voorbereidingen voor de bouw van de derde tempel? Slechts enkele kleine Joodse groeperingen zijn daarmee bezig, in de overtuiging dat zij daarmee de wil van God uitvoeren.
De meeste Joodse gelovigen echter hebben de volgende vervanging gevonden voor de tempel: studie van de Schiften, daden van barmhartigheid, gebed en berouw.
Bovendien vinden zij dat er geen nieuwe tempel moet komen omdat de vroegere offerdienst niet past bij het hedendaagse religieuze gevoel. En ook omdat er op de plaats van de tempel tegenwoordig een moskee staat.
De Joden die ijveren voor een nieuwe tempel krijgen veel steun van christelijke zijde. En wel van christenen die geloven dat God bezig is met het herstel van het volk Israël. Volgens hen is de bouw van de tempel uit Ezechiël een onderdeel van Gods toekomstplan.
Het is niet te hopen dat de nieuwe tempel er komt. Vooral niet, omdat het (gevaarlijk) mensenwerk zou zijn. Maar vooral omdat ‘de derde tempel’ niet voorkomt in Gods plan. Jezus Christus is namelijk de nieuwe tempel.
D. Visser, Amersfoort
*Wie meer over ‘de nieuwe tempel’ en andere eindtijdverwachtingen wil lezen, kan terecht in mijn boek dat vorige jaar verscheen: <<cursief>>Komt Jezus snel terug? <<Einde cursief>>
Dit onderwerp is aangedragen door Monique Lourens n.a.v. een oproep van de redactie om onderwerpen in te sturen waarvan u graag zou willen dat er eens over geschreven wordt.