De nieuwe samenwerkingsgemeente van Stadskanaal
In 2018 gingen in Stadskanaal de Christelijke Gereformeerde kerk (Het Lichtbaken) en de vrijgemaakt Gereformeerde kerk (De Kandelaarkerk), samen onder een nieuwe naam: De Lichtbron. Ook samen onder één kerkenraad. Alle diensten samen. Jeugdwerk samen.
Er waren in de loop van de tijd veel samensprekingen geweest. Soms bracht het ons dichterbij elkaar. Werden er wat stapjes gezet. Dan was er weer een tijd dat je wat uit elkaar groeide.
En toen zijn we in augustus 2015 gewoon eens bij elkaar gaan zitten als moderamina. We zeiden: we moeten een stip op de horizon zetten. We willen van elkaar weten waar we naar toe willen, wat we willen bereiken. We deden dat in het besef: met standpunten (over elkaar) komen we niet verder. Standpunten hebben iets stars, iets van stilstand. Je kunt op het goede spoor zitten, maar als je niet beweegt kan dat zitten op het goede spoor dodelijk zijn.
Daarom zochten we iets wat ons «cursief» in beweging «einde cursief» kon brengen. We kwamen uit bij dat altijd weer nieuwe gebod van de Heer: Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief. Zoals Ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn (Joh.13,34-35).
Kijk naar je context!
Toen we bij elkaar zaten, verdiepten we ons in ontwikkelingen die binnen de gemeenten en in onze omgeving leefden. Ik noem een paar punten die in elk geval bij ons golden:
· We zijn kerk in een krimpregio. Ledentallen nemen af. We zien ontgroening en vergrijzing.
· Er is binnen de gemeenten steeds minder kader aanwezig. Daarnaast maken werkdruk, prestatiedrang, voortdurende loopbaanontwikkeling dat mensen voor hun werk veel moeten en in de kerk weinig kunnen.
· Gescheiden optrekken van gemeenten maakt dat je veel dingen dubbel moet: twee kerkenraden houden zich los van elkaar met eigentijdse vragen bezig; je moet twee keer zoveel diensten verzorgen (met dubbel zoveel kosters, beamteams, musici, organisatoren bijzondere diensten enz).
· We moeten twee gebouwen (die slechts 250 meter van elkaar staan) onderhouden. Het gevoel voor eigen identiteit neemt af: je kunt je jongeren niet duidelijk maken waarom je gescheiden voortgaat.
Maak een keus!
We waren gemotiveerd door het Woord van de Heer. We probeerden onze situatie te peilen. En we maakten een keus. We wilden niet op een min of meer vrijblijvende manier van elkaar erkennen dat we kerken van Christus waren, om vervolgens toch weer ieder onze eigen gang te gaan. En misschien over tien jaar – als we geen keus meer hadden – elkaar gedwongen in de armen vallen. We spraken af «cursief» elkaar vertrouwen te geven «einde cursief» en er consequenties aan te willen verbinden dat we elkaar als kerk van Christus zagen. Eenheid: niet als noodsprong, maar als keuze, ook om het nieuwe gebod van de Heer.
Niet overhaast, maar wel aan de slag!
We wilden een samenwerkingsgemeente gaan vormen. Maar op welke termijn dat kon, dat wisten we nog niet. Misschien over vijf jaar, misschien over zeven jaar… Maar we besloten wel aan de gang te gaan. We stelden werkgroepen in om te kijken waar in de praktijk verschillen zaten. Een werkgroep pastoraat, een werkgroep liturgie, een werkgroep financiën en beheer. Zo’n werkgroep kon verschillen inventariseren. Een weg voor de toekomst voorstellen. Het mooist was als een werkgroep met een bezielend verhaal kwam: bijvoorbeeld de liturgie niet dichttimmeren, of gewoonten slechts in elkaar schuiven. Maar doordenken over een vraag als: wat is een kerkdienst? Wat zijn de bestanddelen van een dienst? Vinden we ruimte om iets nieuws te bedenken? En, heel belangrijk: «cursief» durven we elkaar dingen te gunnen? «einde cursief» Wees niet benauwd dat je te veel moet toegeven. Maar acht het belang van de ander groter dan jouw belang. Oefen je in het de minste zijn. Dan kan er heel veel.
Nieuwe problemen?
Een samensmelting levert een min of meer nieuwe gemeente op. Maar daarmee zijn oude problemen niet zomaar weg. Momenteel kampen wij met een groot tekort aan ouderlingen. Dat stelt ons voor nieuwe bezinning: hoe geven we inhoud aan het pastoraat als je nauwelijks ouderlingen hebt om de wijk in te kunnen? Wij zoeken naar vormen om het pastoraat (op zich ook heel bijbels!) terug te leggen in de gemeente. Dat vraagt om nieuwe manieren van denken. En uiteraard zijn we erg benieuwd naar wat de Synodes van onze kerken op spannende onderwerpen gaan beslissen.
We zijn in zekere zin een nieuwe gemeente gaan vormen. Het gebouw van de CGK werd overbodig en kon inmiddels verkocht worden. Zeker voor onze Christelijke Gereformeerde broeders en zusters een emotionele zaak. Daarin moet je voor elkaar begrip tonen. Proberen iets van de pijn van de ander te voelen.
Het gebouw van de GKv is nu ons gezamenlijk gebouw. We hebben gezegd: als dat het gebouw moet zijn, dan gaan we het opknappen, en zullen we belangrijke onderdelen uit het Lichtbaken een plek geven in de nieuwe gezamenlijke kerk: bijvoorbeeld de prachtige panelen van de preekstoel uit het Lichtbaken. Het is ons veel waard dat het op te knappen gebouw als echt een gebouw van ons allemaal beleefd wordt.
Tenslotte…
Als de HEER het huis niet bouwt, tevergeefs zwoegen de bouwlieden.
Een nieuwe kerk vormen: dat vraagt geloof. Dat vraagt om afhankelijkheid. Het vraagt om mensen die zich werkelijk door de Geest willen laten vervullen. Waar het alleen mensenwerk is, krijgen zurigheid, jaloezie en gelijkhebberigheid op allerlei plekken de overhand. Het gaat er om dat we vooral door de Geest ver-nieuw-de mensen willen worden.
A.J. van Zuijlekom, Stadskanaal