Hoe kan Jezus diegenen zaligspreken die ongeluk in hun leven moeten doorstaan en dan snakken naar het moment dat recht wordt gedaan (Mat.5,6)? Dat kan omdat Hij een bemoediging uitspreekt: Hij is juist gekomen voor mensen die geschonden zijn door onrecht.
Christus Jezus is niet gekomen voor diegenen die o zo gelukkig zijn met zichzelf, alles voor elkaar krijgen, en alles al hebben en alles al weten, voor wie alles mogelijk is, en die al genietend hun dagen doorbrengen. De Heiland is naar deze wereld gekomen voor diegenen die gebutst en geschonden zijn door onrecht. Hij is gekomen voor diegenen die geen helper hebben, en radeloos zijn, omdat niemand kan helpen. Ja, zo zegt Hij, zalig zijn diegenen die weten waar zij met al hun pijn over onrecht terecht kunnen.
Balsem
Deze uitspraak was een enorme bemoediging voor de discipelen, en is ook vandaag een bemoediging voor alle gelovigen. Zij kunnen namelijk bij Christus terecht, die wonden balsemt en smart heelt. Alle smart, ook van onrecht dat is aangedaan, en niet kan worden vereffend. Ook de smart van weduwen wier huizen werden opgegeten door de farizeeën en schriftgeleerden (Mat.23,14). Daarom zegt Jezus dat diegenen gelukkig zijn die hongeren en dorsten naar gerechtigheid.
Deze uitleg van deze zaligspreking verschilt van de uitleg die door onder anderen Augustinus werd gegeven. Volgens deze kerkvader bedoelde Jezus met degenen die hongeren en dorsten 'de minnaars van het ware en het onwankelbare goede'. Zij zullen – aldus Augustinus – verzadigd worden met het voedsel van het doen van de wil van God. Zij die verlangen naar het ware en goede, zullen dus echt gelukkig worden, en geluk ligt dan in het doen van wat God zegt. Zei Jezus ook niet dat het doen van de wil van zijn Vader zijn voedsel was? Hij was toch iemand die het hoogste geluk bezat?
Natuurlijk ligt er geluk in het doen van de wil van God. Maar is dat wat Jezus hier bedoelde? Waarschijnlijk bedoelde Jezus toch iets anders, namelijk dat diegenen gelukkig zijn die weten waar zij met hun leed om onrecht naartoe kunnen gaan.
Honger
Dat geldt voor allen die concrete nood in hun leven ervaren. Dat blijkt ook uit een andere versie van deze zaligspreking. Tot dusver is de versie genoemd volgens de bergrede in het evangelie van Matteüs. Daar staat uitdrukkelijk het woord 'gerechtigheid' vermeld: gelukkig die hongeren en dorsten naar gerechtigheid (Mat.5,6). Maar deze zaligspreking wordt ook genoemd in het evangelie van Lucas. Daar staat heel eenvoudig: gelukkig u die honger hebt, want u zult verzadigd worden (Luc.6,21). Dan gaat het dus echt om honger. Denk aan een weduwe die geen brood meer kan kopen, omdat de farizeeën en schriftgeleerden haar huis hebben opgegeten. Denk aan Anna, die in het eerste artikel werd genoemd, en aan Piet die hongert en dorst naar recht.
Gelukkig ben je – zo zegt Jezus – als je weet waar je met die honger en dorst naartoe kunt gaan, zodat je niet verbitterd raakt. Jezus weet waarom je onrecht ervaart. Hij kan dat invoelen. Voor ons is dat vaak moeilijk. We kunnen ons niet altijd even goed verplaatsen in een ander. Maar bij Jezus is dat anders. Hij kan wel volledig meevoelen met wie geschonden is door onrecht. Hij weet wat onrecht lijden is, en kan meevoelen met alle vormen daarvan. Er is geen enkele vorm van onrecht waarin Hij niet kan meevoelen. Hij heeft alles meegemaakt, vanaf het begin van zijn menswording tot de duisternis van Golgota.
Toevlucht
Jezus werd uit de synagoge geworpen. Wat een onrecht! Mensen wilden niets met Hem te maken hebben. Ze hebben Hem lelijk behandeld, gevangengenomen, en vals beschuldigd. Leugens werden tegen Hem ingebracht. Hij werd geslagen, bespot en bespuwd. Hij werd gekruisigd, terwijl hij niemand kwaad had gedaan. Integendeel, alleen maar goed.
Maar juist daarom kunnen we met alle honger en dorst naar gerechtigheid bij Hem terecht. Hij stilt die honger en lest die dorst. Niet dat er dan geen recht meer zou moeten worden gesproken. Zeker wel. Maar er is ook persoonlijke schade die geen enkele rechter kan wegnemen. Maar gelukkig ben je als je dat bij Jezus kunt neerleggen. Hij is degene die daarin kan meevoelen. Hij geeft verzadiging.
Daarvoor is wel nodig dat we bij Hem onze toevlucht zoeken. Maar dat zal dan ook gebeuren. Dat kan niet anders. Dan zal gebeuren wat velen tijdens het bewind van koning Saul deden: zij zochten een toevlucht bij David die op de vlucht was voor Saul. Mensen kwamen naar hem toe omdat zij bij hem veilig konden zijn. Velen sloten zich bij hem aan: allerlei mensen die in moeilijkheden zaten, schulden hadden of verbitterd waren. Zij leden onrecht, werden lastiggevallen door schuldeisers, en hongerden en dorstten naar gerechtigheid. Bij David konden zij terecht.
Zo kunnen vandaag allen die in nood zijn, bij de Zoon van David terecht. Hij geeft verzadiging, na honger en dorst. In Christus is vervuld wat beschreven staat in Psalm 37:
De Here kent de dagen der vromen,
en hun erfdeel zal voor altoos bestaan;
in boze tijd zullen zij niet beschaamd worden,
in dagen van hongersnood zullen zij verzadigd worden (vs. 19).
D.J. Steensma, Feanwâlden