In zeven hoofdstukken houdt prof. dr. A. Huijgen, hoogleraar aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, zich bezig met het lezen van de Bijbel. Niet met gewoon lezen, maar met gelovig lezen.
Huijgen ziet dat in onze westerse cultuur velen de Bijbel lezen met het accent op de feitelijkheid. Wat is er precies gebeurd? Klopt de weergave van het gebeurde? Hoe kan het dan dat er tegenstrijdigheden in de Bijbel staan? Of is dat alleen maar schijn? Anderen lezen vooral de (ogenschijnlijk) begrijpelijke gedeelten en passen die passages direct toe op hun eigen leven. Bij beide soorten Bijbellezen staat de lezer boven de Bijbel.
Luisteren
Huijgen pleit voor een andere manier van lezen. Het gaat om luisteren, afgestemd op wat God in zijn Woord tegen ons wil zeggen. God komt in het Woord tot ons, in Christus die het Woord is en in het werk van de Heilige Geest.
God kan alleen aan het Woord komen als wij ontvankelijk luisteren. Dat betekent dat we door Hem worden geïnterpreteerd, in plaats van dat we zelf interpreteren. Gelovig omgaan met de Bijbel is je laten lezen. Het is zoeken tot geloof te komen en zoeken in het geloof verder te komen. 'En wie het niet ervoer, die weet het niet.' Met die regel uit een gedicht van M. Vasalis vat hij zijn bedoeling met dit boek samen.
Na een Bijbelse oriëntatie gaat Huijgen te rade bij Luther, maar ook bij Bonhoeffer en Noordmans. In gesprek met hen, en met anderen, zoekt hij de weg die leidt tot een gelovige omgang met de Bijbel. Hij pleit voor een biddend lezen, niet het minst voor het gebed om zelf een hart te hebben dat luisteren wil en kan. Want om en in ons zijn volop krachten die dat verhinderen. We moeten leeg worden van onszelf om gevuld te kunnen worden met de waarheid van het evangelie.
Valkuilen
Met zijn boek wil de auteur ons gevoelig maken voor de valkuilen bij het Bijbellezen. Hij levert zelf een proeve van aandachtig Bijbellezen door 1 Petrus 3, 1-7 onder de loep te nemen.
Het is een waar genoegen kennis te nemen van zijn aanpak om deze, oppervlakkig gezien, schurende tekst te begrijpen en op onszelf toe te passen. Bij mij rees wel de vraag in hoeverre deze manier van lezen haalbaar is voor de niet-theologisch geschoolde Bijbellezer. En misschien ook voor de theoloog die niet voldoende feeling heeft voor de complexiteit die de afstand tussen toen en nu met zich meebrengt.
Dat doet niets af van mijn grote waardering voor dit boek. Lees het met een open hart. Er staan passages in die vooral op de theologen onder ons gericht zijn. Maar daarnaast bevat het vele gedeelten die voor ieder te begrijpen zijn. Meer nog, die je diep kunnen raken. Dit boek is vrucht van een gelovige omgang met de Bijbel. Met dit boek is Huijgen dienstbaar aan de kerken.
D. Visser, Amersfoort
Naar aanleiding van Arnold Huijgen, Lezen en laten lezen, Gelovig omgaan met de Bijbel, Utrecht: KokBoekencentrum, 2019, 240 pagina’s, ISBN 978 90 239 5869 7, € 19,99.