In 1944 zat Nederland midden in de tweede wereldoorlog. Die oorlog drukte zwaar op de mensen. Maar in dat jaar 1944 woedde ook een kerkelijke strijd binnen de toenmalige Gereformeerde Kerken in Nederland, met als uiteindelijk gevolg dat deze kerken scheurden en dat de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) ontstonden. Aan de huidige catechisanten is dat nauwelijks uit te leggen, zo ontdekte ik dit voorjaar nog weer eens: hoe kunnen christenen onderling zó zaken op de spits drijven, terwijl om hen heen alles in brand staat? Die prangende vraag klonk toen ook wel, maar werd gepareerd met een verwijzing naar 1619: tijdens het twaalfjarig bestand van de tachtigjarige oorlog werden in Dordrecht de besluiten tegen de Remonstranten genomen, met een scheuring tot gevolg. Hoe je dat inhoudelijk ook beoordeelt, in ieder geval was er toen geen directe oorlog.
In 1953 woedde over Zuid-West-Nederland een storm, waardoor het woedende water door de dijken heen brak. Meer dan 1800 doden had het tot gevolg… en nu nog worstelen er slachtoffers met dat gebeuren. In datzelfde jaar, terwijl met man en macht gewerkt moest worden om dat deel van Nederland weer een beetje bewoonbaar te krijgen, leidde een kerkelijk conflict in de Gereformeerde Gemeenten tot een scheuring. In Zeeland kregen gemeenten binnen dat verband te maken met de vraag wat dat voor hen betekende, midden in de ellende waarin zij zaten. Wie kan het uitleggen?
En nu: 2020. Het aantal dodelijke slachtoffers van de coronacrisis heeft dat van de watersnood met een aantal duizenden overtroffen. Tegelijkertijd zitten de Christelijke Gereformeerde Kerken in een crisis, waarbij het woord kerkscheuring te horen was. Maar zou dat echt nodig zijn? Zou juist deze crisis nu niet kunnen leiden tot verbroedering en is er niet iets te leren van 1944 en 1953? Past er bij zoveel leed dat er nu wereldwijd is niet juist verbinding in plaats van scheuring? In de CGK-synode hoorde men dat het over het Schriftverstaan en niet over het Schriftgezag gaat. Welnu, mijn gebed is dat 2020 daarom anders zal zijn dan 1944 en 1953. Om zo sámen elkaar verder te helpen.
Dingeman Quant
Ds. D. Quant Is emerituspredikant in de CGK
Deze column is eerder geplaatst in het blad OnderWeg.