Op 28 april 2020 zijn Sjouke en Geke Bruining benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Beiden zijn al jaren actief op muzikaal gebied. Wij kennen Sjouke als medewerker van ons kerkblad, die de rubriek kerknieuws verzorgt. Een mooi moment om nader kennis te maken.
Beiden zijn geboren in Harlingen. Samen hebben ze in hun jonge jaren al activiteiten ondernomen op muzikaal gebied. Sjouke op spinet, klavecimbel of orgel, en Geke op de dwarsfluit. Zo sloeg op een gegeven moment de vonk over. Sjouke is opgegroeid als lid van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Harlingen, en Geke in de Gereformeerde Kerk (synodaal) aldaar. Na hun trouwen is Geke overgegaan naar de CGK. Geke heeft haar muzikaliteit verder ontwikkeld op diverse instituten en conservatoria. Zij is op dit moment cantrix van de Grote Kerk te Leeuwarden, dirigent van het Nieuw Liedfonds te Amsterdam, de Bachvereniging te Leeuwarden en van Cantate Collectief ‘Ewiges Feuer’. Sjouke heeft orgellessen gevolgd bij Klaas Hoek en is als organist betrokken bij de CGKV en de Grote Kerk te Harlingen. Hij is dirigent van de Ichthuscantorij in Harlingen, de cantorij van de PKN te Aduard en van het koor Halleluja te Arum.
Voorkeur
'Onze voorkeur is te vinden in goede kerkmuziek in de breedste zin van het woord. Onze specialisatie is echter vooral anglicaanse kerkmuziek, daar ligt onze passie,' zo vertellen ze. Geke ging van jongs af aan al naar Engeland en kwam daar in aanraking met de Engelse kerk. Sjouke kwam in 1985 voor het eerst in Engeland in de kathedraal van Canterbury, waar de aartsbisschop van de Anglicaanse kerk zetelt. De eerste diensten die Sjouke hier meemaakte met een prachtig koor maakten een onvergetelijke indruk. Het ging niet alleen om het zingen, maar ook om de prachtige vormgeving van de liturgie. Sinds die tijd is Sjouke elk jaar in Engeland geweest, waarvan vele malen in Canterbury. Toen nog met het idee dat dit soort diensten vooral in deze kathedraal plaatsvond. Al gauw bleek hem dat in heel Engeland in kathedralen en parochiekerken muziek en koren een belangrijke rol in de liturgie speelden. 'Wie had toen kunnen denken dat we jaren later zelf vele malen met een koor in Canterbury zouden staan, om hier tijdens de vieringen te zingen. Inmiddels hebben we in bijna alle anglicaanse kathedralen wel een keertje gezongen en altijd hebben we het gevoel dat we even een klein radertje mogen zijn in de eeuwenoude traditie in het gaande houden van de lofzang. Wat we echter vooral geleerd hebben is de aandacht die er in deze kathedralen is voor muziek en liturgie. In de meeste kathedralen worden dagelijks «cursief» evensongs «einde cursief» gezongen en zijn er gesproken diensten. Elke kathedraal heeft een (semi) professioneel koor. Er zijn gemiddeld tien gezongen diensten per week.'
Evensong
'Tijdens de reformatie, die in Engeland heel anders plaatsvond dan in de lage landen, zocht men een nieuwe vorm voor de kerkdiensten. Daarin zouden de kloosters geen rol meer spelen, maar wel kon het dagelijkse gebed, zoals dat tot die tijd in de kloosters plaatsvond, doorgang vinden. In elke kathedraal is er elke dag een morgengebed en een avondgebed. In deze diensten wordt een vast leesrooster gevolgd, waarbij het bijbelboek Psalmen het belangrijkste onderdeel is. Worden tijdens het avondgebed de vaste onderdelen van de dienst gezongen, dan heet zo’n dienst een «cursief» evensong «einde cursief» (letterlijk: avondlied).'
'Wij hebben hier geleerd, dat woordverkondiging meer is dan alleen de preek. De gebeden, de lezingen en ook het gezongen woord zijn onmisbaar in een kerkdienst. Ook in onze kerken zouden we daarvan kunnen leren. De psalmen zoals wij die vanuit onze traditie kennen zouden ook voor ons als leidraad moeten gelden. Helaas blijkt in de praktijk van onze kerkdiensten dat heel veel psalmen ondergesneeuwd zijn geraakt.'
Samen hebben Geke en Sjouke de Stichting Schola Liturgica opgericht. Elke maand zingt dit koor een «cursief» Choral Evensong «einde cursief» in de Grote Kerk van Leeuwarden en drie tot vier keer per jaar vervangt een projectkoor onder leiding van Geke of Sjouke het kathedrale koor van een anglicaanse kathedraal.
Kerk en corona
Sjouke is gedurende lange tijd kerkenraadslid geweest, waarvan een groot deel van de periode scriba of voorzitter. Ook verder proberen zij vorm te geven aan en mee te denken over gemeente-zijn. Sjouke werkt als begeleider op Lyts Tolsum, een zorg- en leerboerderij voor autistische kinderen en kinderen met gedragsproblemen. 'Hier wordt geprobeerd voor kinderen die volledig vastgelopen zijn in het onderwijs weer een toekomstperspectief te vinden. Het christen zijn is voor ons vooral praktisch bezig zijn.'
'In het begin van de coronatijd was het erg moeilijk, alles viel meteen stil. Vanaf het allereerste begin echter zijn we in Harlingen begonnen met de online diensten. Elke week hebben we samen met ds. Herbert Meerveld een dienst gedaan, waarbij wij zangers zochten om met ons de diensten te zingen. Want een dienst zonder liederen is voor ons ondenkbaar. Ook verzorgden we al snel online vieringen vanuit de Grote Kerk Leeuwarden, waar Geke werkzaam is. Het moeilijkst was Pasen, het hoogtepunt van de christelijke kalender. De opstanding van Christus met maar een paar mensen in de kerk en verder online vieren was het moeilijkst te verteren. Uiteraard vallen inkomsten ook terug, maar zo erg als sommige collega’s hebben wij het niet gehad. Daar mogen we dankbaar voor zijn. Het heeft ook als consequentie gehad dat onze reizen naar Groot-Brittannië niet door konden gaan. Vlak voor het uitbreken van de crisis hebben we nog een weekend gezongen in Brecon Cathedral in Wales. De koorreis naar Edinburgh deze zomer moest ook worden geannuleerd. Begin volgend jaar hopen we dat het mogelijk is om weer in St. Paul’s Cathedral mee te kunnen werken aan een vijftal evensongs.'
Vertrouwen
'Vanaf het begin van de coronacrisis zijn wij in de kerkdiensten nooit gestopt met zingen, eerst met drie mensen en later met tien. Wij hebben wel altijd alle veiligheidsmaatregelen in acht genomen. Natuurlijk zijn we blij dat er weer meer mogelijk is. Gelukkig kunnen we sinds kort ook weer onder voorwaarden in sommige kerken samen met de gemeente zingen. Er zijn kerken en kathedralen waar men 900 jaar heeft gezongen, ook tijdens grote pestepidemieën. Onze samenleving is echter een samenleving geworden waarbij elk risico zoveel mogelijk moet worden uitgesloten. Natuurlijk is het terecht dat we ook als kerken voorzichtig zijn geweest, ook omdat wij een voorbeeldfunctie hebben. Maar het lijkt er soms op dat we meer worden geregeerd door angst dan door vertrouwen.'
En ten slotte geven Sjouke en Geke de goede raad om alles wat we doen in de eredienst, serieus te nemen. 'We mogen daar niet te gemakzuchtig mee omgaan. Dit geldt voor het gesprokene, maar zeker voor wat we zingen. Zoals een kerkvader al eens heeft gezegd: Zingen is twee keer bidden. Laten we ook de generatie van nu meer meegeven dan alleen oppervlakkigheid, maar iets waar we ons hele leven mee vooruit kunnen.'
Nel Noppe, Leeuwarden