Je kunt een hele rij noemen: kredietcrisis, klimaatcrisis, coronacrisis, energiecrisis en prijzencrisis. Dan hebben we nog de stikstofcrisis, de woningcrisis en de oorlog in Oekraïne. Het lijkt een onsamenhangende opsomming van losstaande rampen die leiden tot een ‘perfect storm’ op de grens van 2022 en 2023. Dat levert geen vrolijke entourage op voor de aanstaande kerstviering en jaarwisseling. Er zijn veel mensen met zorgen. Er staat veel op het spel. We vragen ons af wat het voor christenen betekent om tegen deze donkere achtergrond kerst te vieren?
Een korte verkenningstocht
Eerst maken we een korte verkenningstocht. De kredietcrisis toonde ons de kwetsbare en kwalijke kanten van het neoliberale marktdenken en de financiële waanzin. Wat bloot kwam te liggen, werd - na excuses - vervolgens zorgvuldig weggemoffeld en toegedekt ten gunste van hebzucht. Het onrecht tegenover de kansarmen werd in feite versterkt. Corona vloog de wereld over en veel geld vloeide naar de extreem rijken. De arme landen hadden grotendeels het nakijken. Ze stonden achteraan in de medische en financiële rij. De klimaat- en energieproblemen vallen onmogelijk los te zien van de buitensporige consumptie in de rijke landen. De kosmos en de arme werelddelen lijden er onder. De overexploitatie, ontbossing en vervuiling eisen hun tol ten laste van het nakomende geslacht. Duurzaamheid is voor veel bedrijven een mooi marketinginstrument, maar in feite een schamele verhulling voor inhaligheid ten koste van de minderbedeelden. De liberalisering van de energiemarkt hangt nu als een zwaard van Damocles boven de gewone gezinnen die er compleet aan uitgeleverd zijn. De grote energieconcerns verdienen goud geld. Over ongelijkheid en onrecht gesproken! De kunstmatige en extreem lage rente schiep exorbitante huizenprijzen en een paradijs voor ‘huisjesmelkers’. Voor tallozen is geen betaalbare woning meer beschikbaar. Kortom: basale levensbehoeften staan momenteel voor velen onder hoge druk en dat is nog maar het begin van de ellende.
Een rode draad
Zijn er verbindende lijnen tussen die crises? Is er sprake van een rode draad die je kunt traceren? Ook hier moet het allemaal beknopt. De resultaten van onrecht en hebzucht worden inmiddels steeds meer tastbaar en dat niet alleen op wereldschaal, maar ook in welvarende landen nemen de problemen hand over hand toe. Er is sprake van groeiende ongelijkheid, armoede en uitsluiting. De extreem ongelijke verdeling van bezit is schrijnend. De kansongelijkheid neemt ook in welvarende landen verder toe. Veel mensen voelen zich niet gehoord, niet gezien, niet serieus genomen. De samenhang tussen de verschillende bevolkingsgroepen staat ook in Nederland al lange tijd onder druk. Arm en rijk, stad en platteland, hoog opgeleid en laag geschoold, het is maar een greep uit de problematiek.
Een Kind is ons geboren
Wat moet je daar nu mee? Een giga crisis en dan een Kind. Dat stelt toch allemaal niets voor? Die boodschap van Kerst is ogenschijnlijk een druppel op een gloeiende plaat. We willen een sterke man. Menigeen roept erom en denkt erbij: dan wordt er ten minste eens orde op zaken gesteld. Je wordt er koud van als je denkt aan de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog in Duitsland en de desastreuze gevolgen toen en lang daarna.
God doet de dingen zo anders. Een Kind... en Maria geloofde, ondanks de moeite die zij te verdragen had. Maria zong van de grote omkering die God tot stand zou brengen. Het is gedaan met hen die vertrouwen op hoogheid, wereldlijk aanzien en rijkdom. Die hebben geen toekomst, geen basis. Ze hebben het nakijken. Het gaat in het Koninkrijk van God allemaal anders. Wie niet meetelde wordt nu door God gezien als waardevol en ingeschakeld in Zijn heilsplan. Lege handen worden nu gevuld. Je bent daarmee de koning te rijk.
Als God Zijn Zoon in de wereld zendt worden in beginsel de dingen recht gezet. Hij komt als kwetsbaar mensenkind in de kribbe van Bethlehem. Maar Hij is ook de Zon der gerechtigheid. De genezende kracht van het evangelie van het Koninkrijk van God hebben we ook in de kerk maar al te vaak onderschat. Daardoor zijn aspecten van de boodschap van Jezus door de eeuwen heen onderbelicht geraakt.
Hij is de vervulling van de belofte van het Oude Testament, en Gods heilsplan omvat meer dan uitsluitend persoonlijk heil. Voor een christen is herstel van de relatie met God door Jezus Christus heel fundamenteel. Van daaruit komt tevens ons hele leven in beeld. Je krijgt hart en oog voor je medemens, zeker als hij of zij in nood verkeert. De royaliteit en dienstbereidheid van het Rijk is typerend voor christenen. Je krijgt nieuwe ogen, oren en hart voor de schepping. De schending van de kosmos snijdt door je ziel, want het werk van de grote Maker gaat je ter harte. Tonen van lofprijzing en aanbidding zoals in Openbaring 4 vers 11 raken je.
Op Kerst vieren we de verjaardag van Jezus. Heb je al een geschenk voor Hem gereed? Het mooiste dat we Hem kunnen geven is ons hart en leven. Dicht bij de Heiland leven lost nu nog niet alle crises op, maar biedt wel een machtig perspectief, het Rijk van vrede en gerechtigheid. Dat schept nu al hoge verwachtingen. Het geeft je een warm hart voor hen die lijden onder armoede, onrecht, uitsluiting en ongelijkheid. Wat je doet aan de minste van Jezus’ broeders dat doe je aan Hem. Het is een investering uit pure liefde. Je hebt het eerst zelf van God ontvangen en je wilt niets liever dan mededeelzaam leven.
Dr. T.M. Hofman, Sliedrecht