Afgelopen week was er maar één zondaar: Lance Armstrong, de voormalige zevenvoudige Tour de Francewinnaar. Het gerucht ging al dagen dat hij dan nu eindelijk zijn dopinggebruik zou bekennen. In een uitgekiend opgezet interview met Oprah Winfrey zou het allemaal te horen en te zien zijn. Dagen tevoren zinderde het van commentaar op radio en TV. Midden in de nacht van donderdag op vrijdag zaten miljoenen wereldwijd voor de buis om de openbare biecht af te nemen met Ophra als de seculiere geestelijke: ‘Did you use dope?’ ‘Gebruikte je doping?’ Yes, Yes, Yes.
Schandpaal
Vanaf dat moment was Armstrong voer voor de wolven. Collega’s die hem verketterden en vervloekten. Voormalige sponsoren die bloed roken, dat wil zeggen klaar stonden om met hun financiële claims hem te fileren. Sportcommentatoren die zich bedrogen voelden, onder wie Mart Smeets nog het meest. Zijn boek ‘De Lance-factor’, genomineerd voor een gerenommeerde prijs, flopte, want na de bekentenis was zijn boek één en al leugen. Hij liet woorden vallen die ik hier niet zal herhalen, omdat ze te grof zijn. Hard was het oordeel: schuldig. En daarom voor altijd: exit Armstrong!
Oordeel
Waarom ik hierover schrijf? Omdat het mij opviel hoe hard en vol vergelding het oordeel werd uitgesproken na de bekentenis. Deze man kan zich zijn leven lang nergens meer met goed fatsoen vertonen. Zo’n grootschalig en uitgekookte bedrieger, daar is geen plaats voor onder ons. Voor eeuwig balling! Waarom die heftigheid? Omdat het mensbeeld van de mensen aan gruzelementen geslagen is. De mens zonder God wil van geen zonde en kwaad weten en daarom niet van schuld. De leer van de erfzonde is verguisd en vergeten. ‘We zijn goede fatsoenlijke mensen en we doen ons best het goede te doen. Zo doortrapt de boel bedriegen, dat zou ik nooit doen!’ Nu opeens blijkt er een beroemd mens te zijn die dat wel heeft gedaan en dat bekent. Op de biecht volgt niet mededogen en vergeving, maar vergelding. Er is geen ruimte voor het ‘Absolvo te’ (Ik vergeef u) van God en de kerk, want die zijn geschrapt. Opeens zit de mens zelf op de troon om het oordeel over de zonde (van de ander) te vellen. En die is letterlijk en figuurlijk: genadeloos. David zei het al: ‘Het is beter te vallen in de handen van God, dan van mensen.’
Gezamenlijke schuld
Het oordeel van de wereld over deze ene zondaar is onrechtvaardig. Niet dat er geen oordeel te vellen is, noch minder dat er gestraft moet worden. Daar zijn regels en instanties voor om dat te doen. Maar onrechtvaardig is net te doen alsof hij alleen zondaar is. Het was op zijn minst niet ook het systeem, het fanatisme van de sportfans, de steeds hogere verwachtingen die renners drijft dit te doen en dat met medeweten en medewerking van ploegbazen en ploegleiders. En ik… ik ben geen haar beter. Dat kierde door bij dezelfde Mart Smeets: ‘We zijn allemaal een beetje een bedrieger.’ Zover kwam hij, verder niet. Geen solidariteit in de zonde en schuld, ja een beetje. Dan blijkt opeens een wereldling farizeeër: ‘Nee, dank u, ik ben niet zoals hij!’ De Bijbel zegt ons dat wij allen zondig en schuldig staan: ‘Iedereen heeft gezondigd en ontbeert de nabijheid van God.’ (Rom. 3:23, NBV) En Jezus zegt: ‘Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen’. (Joh. 8:7) De oude columnschrijver van de NRC, J.L. Heldring, schreef ooit: ‘We moeten de erfzonde weer meer serieus nemen’. Ik ben het helemaal met hem eens. Want dan alleen is er solidariteit in zonde en schuld en van daaruit… mededogen.
Assen
Stoffer Otten