Bijna 60 miljoen mensen zijn er (blijkens een rapport van de UNHCR) eind 2014 op de vlucht. Ik vrees dat dit aantal in 2015 aan het oplopen is. Bijna dagelijks bereiken u en jou de beelden van en berichten over vluchtelingen. Calais spreekt daarbij het meest tot onze verbeelding. Je moet maar vrachtwagenchauffeur zijn op die route. Of wanhopige vluchteling zijn. Of ordehandhaver. Op de dag dat ik dit schrijf bereikt ons het bericht uit Oostenrijk: tientallen dode vluchtelingen gevonden in een verlaten vrachtwagen. En: bij Libië is een vluchtelingenboot gezonken met vele doden.
Mensen – vaak jonge mensen – op zoek naar een beter leven. Vaak vluchtend uit samenlevingen die allesbehalve als democratisch zijn te bestempelen. Minderheden op de vlucht voor meerderheden. Het ontbreken van alle respect voor jouw afwijkende geloofsopvatting kan je tot vluchteling maken. Vluchten – dat doe je écht niet voor de lol. En het doet geen recht al deze mensen te bestempelen als avonturiers. De ‘goede’ vluchtelingen hoeven niet te lijden onder de ‘kwade’!
Vluchtelingen zijn van alle tijden. En het blijkt in de geschiedenis dat barmhartigheid en hardvochtigheid voor die vreemdelingen om de voorrang strijden. Niet weinig woorden in de Bijbel gaan over de vreemdeling. En de richtlijnen met betrekking tot hen hebben veelal hun bescherming op het oog. Het boek Ruth staat vol van vluchtelingenwerk. Het raakt me telkens weer dat toen Israël uit Egypte trok ‘er bovendien een grote groep mensen van allerlei herkomst met hen meetrok’ (Ex. 13, 38a). Vanaf dag één trekken er vreemdelingen mee naar het Beloofde Land!
Er ligt voor de kerk een uitdaging. Niet dat de kerk het probleem kan oplossen. Maar wel mogen én moeten wij met alle kracht voor de lijn van de barmhartigheid kiezen. De exodus uit Egypte is van een andere orde dan de huidige uittochten. Maar de vreemdeling of vluchteling van vandaag zou zomaar de oogappel van God kunnen zijn. Dat heeft niets te maken met een zogenaamd sociaal evangelie dat zou concurreren met een boodschap die gericht is op vergeving van zonden. Het is een list van de duivel om die twee tegenover elkaar te stellen. De Bijbel houdt ze samen in één hand. Heb God lief én je naaste. Ze zijn welkom.
N. Vennik, Groningen