Ruim twintig jaar geleden kwamen die onheilspellende teksten op rookartikelen. Ook op de gevels van de winkels waar rookwaren te verkrijgen zijn lees je de waarschuwing: ‘roken is dodelijk’. Je zou denken dat iedereen die winkels en die waren zou mijden als de pest, maar dat is niet het geval. De vaste klanten verblikken noch verblozen. Nu, sinds 20 mei jl. wordt de verpakking nog meer aangepast aan de inhoud. Er komen grote illustraties op van door roken verziekte lichaamsdelen. Gaat het helpen? ‘Die vieze plaatjes gaan bij mij geen verandering brengen’, meldt een stugge rookster. Ik vrees dat zij niet de enige is. Die waarschuwingen bergen een boel psychologie. Gevaar is spanning en daar zijn veel mensen juist naar op zoek. En natuurlijk geldt ook hier: de wet prikkelt tot overtreding. Maar vooral geldt, rokers zijn gewoon verslaafden en verslaafden bereik je niet met rationele argumenten.
Daar liep ik onlangs weer tegenaan. ‘Hoe gaat het met jullie?’ vroeg onze Duitse gastvrouw. ‘Goed’, konden we antwoorden. Daar was ze blij mee. ‘Gesund und munter, das ist es wichtigste’ constateerde ze tevreden en gelijk stak ze een sigaret op. Dat leek me beslist in tegenspraak met haar stelling. Ik vroeg haar hoe ze tot roken was gekomen. Ze vertelde dat ze als meisje nooit had gerookt. Haar vriendinnen hadden wel geprobeerd haar over te halen maar ze vond het smerig. Toen leerde ze haar man kennen. Hij en zijn hele vriendenkring rookten. Ze is toen ook maar gaan roken om er bij te horen. Nu is ze vijfenzeventig jaar en heeft al een behandeling voor longkanker achter de rug. Het weerhoudt haar niet om door te gaan. Roken heeft weinig met het verstand te maken. Altijd word ik overvallen door een triest gevoel als ik een groepje twaalf-, dertienjarigen zie roken. Ze willen er bij horen, stoer doen. Ze leggen de basis voor een levenslange verslaving. En waarschijnlijk voor een dodelijke ziekte. Voor veel meisjes geldt roken nog steeds als een vorm van emancipatie. Gelijke rechten. Ook vrouwen hebben recht op longkanker.
Roken is een volkszonde en de kerk is daarin meegegaan. Dat is trouwens lang niet overal zo. In veel landen is roken voor christenen beslist taboe. Ze hebben die waarschuwingen niet nodig. Ze hebben aan de Bijbel genoeg.
Krijn de Jong, Urk