Elk jaar houden de leerlingen van groep 7 van de beide basisscholen in ons dorp een herdenking bij het oorlogsmonument, waarop de namen staan vermeld van vijf oorlogsslachtoffers. De herdenking vindt altijd rond 14 april plaats, omdat op 14 april 1945 ons dorp werd bevrijd.
Na afloop van de plechtigheid vertelde Fred van Vliet (1942) zijn verhaal. Zijn ouders, het joodse echtpaar Salomon en Rachel Schachner, waren al in 1939 uit Oostenrijk naar Nederland gevlucht. Toen zijn vader in 1943 werd opgepakt, besloot zijn moeder haar zoontje Alfred te laten onderduiken. Een paar dagen later werd ook zijn moeder opgepakt. Alfred werd ondergebracht bij een echtpaar in Den Helder. Maar na verraad werd Alfred naar de crèche bij de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam gebracht, een verzamelplaats voor joodse kinderen. In augustus 1943 werd de kleine jongen uit de crèche gesmokkeld, en naar een onderduikadres in Friesland gebracht. In Sneek werd hij liefdevol opgevangen bij de familie Van Vliet. Hij heette vanaf dat moment Freddie. Na de oorlog kwamen zijn ouders niet terug: vermoord in Auschwitz.
Freddie bleef bij zijn pleegouders wonen. Aanvankelijk wist hij niets van zijn joodse achtergrond. Toen hij uiteindelijk zijn achtergrond leerde kennen, boezemde hem dat angst in. Hij wilde daarover liever niet nadenken, en ‘bouwde een muurtje om zich heen’. Pas in 1991 durfde hij daarachter vandaan te komen, en ging op zoek naar zijn achtergrond.
Na de herdenkingsbijeenkomst vertelde Fred van Vliet op school over de mensen die hem hadden geholpen in de oorlog. Al die mensen vormden samen een schakel. Enkele keren zei hij: als die man, die vrouw dat toen niet hadden gedaan, was ik er nu niet meer geweest. Hij zei dat van ieder die geholpen had. Van ieder! Of deze persoon iets 'gerings' had gedaan, of iets groots. Maar al de hulp – ook als dat in iemands ogen maar een kleinigheid was – vormde samen een ketting, een levensketting. Elke schakel hield de ketting heel. Ook de kleinste schakel.
D.J. Steensma, Feanwâlden
Met dank aan: Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden.
Het verhaal van Fred van Vliet staat beschreven in Theesurrogaat voor Sneek - Joods kinderen overleefden de oorlog, door J. E. Bazuin.