Er zijn boeken vol geschreven over oorlog. Geschiedenisboeken, verklarende boeken, ook kinderboeken. Van Hollandse jongens in de Franse tijd, Van Hollandse jongens in de Duitse tijd, Oorlogswinter. Zo maar drie titels. Kinderboeken, die kinderen inleiden in hoe de oorlog was. Die hen informeren over de realiteit van de oorlog. Waarmee hun wereldbeeld wordt gevormd en zij zich een beeld kunnen vormen van wat oorlog was. Terugkijkend en van afstand.
Dé oorlog
‘Heb jij de oorlog meegemaakt?’, vroeg mijn moeder, toe ze zelf al behoorlijk op leeftijd was en een beetje verward. ‘Nee,’ was mijn antwoord, ‘Niet de oorlog die Mem bedoelt.’ Geen enkele trouwens. De oorlogen en geruchten van oorlogen zijn ófwel lang geleden ófwel ver van het bed.
Dé oorlog. De Tweede Wereldoorlog, volgend op de Eerste Wereldoorlog. Dat zijn de oorlogen die wij ons – via onze ouders en grootouders – kunnen herinneren. Die zitten in het collectief geheugen. We weten alles van Hitler, Eichmann, Himmler, Auschwitz. We hebben er met zijn allen van geleerd: dit mag nooit meer gebeuren. Koester en vier de vrijheid!
Niets nieuws
De geschiedenis is een raar fenomeen. Wat geweest is, is geweest. En tóch: zij herhaalt zich. We moeten leren van wat geweest is en beducht zijn op herhaling. Akelig is het om nu de paralellen te zien tussen het landje-pikgedrag van Hitler en van Poetin. Beiden hebben hun visie vastgelegd in Mein Kampf en Het Grote Plan en voeren dat uit. Hitler wilde het oorspronkelijk Pruisisch Rijk in oude glorie herstellen en annexeerde zonder veel tegenstand vanuit de wereld de in zijn visie aan Duitsland toebehorende gebieden in Polen, Tsjechië en Oostenrijk. Poetin wil het Russische rijk herstellen en annexeerde de door hem beoogde gebieden Georgië, Tsjetsjenië en in 2014 de Krim. En de wereld kijkt in eerste instantie machteloos toe en hoopt het tij te keren door diplomatiek te handelen. Er is niets nieuws onder de zon.
Onze oorlog
24 februari 2022. Een nieuwe datum om toe te voegen aan een lijst van onvergetelijke momenten. Bedenk nine eleven, de aanslag op de Twin Towers op 11 september 2001 en MH17, de aanslag op een passagiersvliegtuig op 14 juli 2014,
24 februari 2022. De Russische invasie in Oekraïne. Oorlog in Europa. Een nieuwe oorlog wordt toegevoegd aan een lange lijst.
We worden dagelijks geïnformeerd over alle gebeurtenissen en zijn exact op de hoogte van de stand van zaken. Het is onze oorlog op Europees grondgebied. Onze achtertuin.
En je kunt je er niet aan onttrekken. De social media zijn er vol van. Elke bominslag wordt zo mogelijk gefilmd en online gezet.
Goed nieuws
Ook onze kinderen worden geconfronteerd met beelden over deze oorlog die niets aan de verbeelding overlaten. Filmpjes op Tiktok, realistisch en indringend. Wat is hun wereldbeeld? Hoe raken ze de beelden weer kwijt? Hoe begeleiden we hen? De wereld is wreed en er gebeuren veel verschrikkelijke dingen. Honger, rampen, oorlogen, verwoesting in het groot. Ruzies, ziekte, verdriet, pesterijen in het klein. Het goede nieuws is dat wij met al onze grote en kleine zorgen bij onze hemelse Vader terecht kunnen. Hij zorgt en heeft deze wereld en al zijn kinderen in zijn hand. Op hem kunnen we en mogen we vertrouwen.
Nel Noppe, Leeuwarden