Weg met mezelf!
Een definitie
Zo, is dat geen moeilijk woord? Niet alleen omdat de betekenis niet bij iedereen even bekend is, maar ook omdat het zo moeilijk is om te doen. Laten we maar eens kijken naar wat zelfverloochening inhoudt. In positieve zin houdt het in dat je je niet door je eigen belangen laat leiden. In een meer negatieve zin houdt het in dat je ontrouw ben aan jezelf: je handelt op een manier die niet past bij wie je bent.
De positieve betekenis vinden we volgens mij allemaal prachtig. We pinken een traantje weg bij de arme alleenstaande moeder, die zichzelf alles ontzegt en zich een slag in de rondte werkt om haar kind naar een goede school te laten gaan. Over de negatieve betekenis zijn we echt negatief. We moeten tegenwoordig allemaal trouw aan onszelf zijn, doen waar wij ons prettig bij voelen en ons op geen enkele manier anders (beter) voordoen dan we zijn. Zelfverloochening kon tegenwoordig wel eens een soort van een zonde zijn voor de moderne mens. Ontrouw aan wie je bent
Midden in die wereld klinkt het woord van de Heere Jezus: “Als iemand achter Mij aan wil komen, moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis opnemen en Mij volgen” (Matth; 16: 24, Marc. 8: 34. Luc. 9: 23). Auw. Dus als ik een echte christen wil zijn, dan moet ik recht tegen de moderne cultuur en mijn eigen gevoel ingaan. Dan moet ik ontrouw worden aan mezelf, ja recht tegen mijzelf ingaan. Daarover schrijft de apostel Paulus ook aan bijvoorbeeld de Kolossenzen en de Efeziërs. Die moeten, lezen we, ophouden met liegen en het spreken van vuile taal. “Bitterheid, woede, toorn, geschreeuw en laster” mogen bij hen geen plaats hebben. Met verkeerde seksuele verlangens, hartstochten en hebzucht moeten de gemeenteleden afrekenen. “Doodt deze dingen,” schrijft Paulus aan de Kolossenzen (3: 5). “Leg af die oude levensstijl van je,” maant hij de Efeziërs (4: 22). Je oude ik moet opgeruimd worden en plaats maken voor een nieuwe, door God Zelf gemaakt.
Dat is nou verloochenen in negatieve zin: ontrouw worden aan wie je vanuit jezelf bent. Stoppen met die woorden, daden en gedachten die zo in jou zitten ingebakken. Mocht je daar nog over twijfelen, let dan eens een weekje goed op jezelf. Probeer eens een paar dagen zonder bitterheid, woede, geschreeuw, leugens, verkeerde hartstochten en hebzucht te leven en hou jezelf daarbij eens kritisch tegen het licht. Ik vermoed dat je aan het einde van die week met Paulus mee zucht: “Ik ellendig mens, wie zal mij verlossen uit het lichaam van deze dood?”
Trouw aan wie Hij is
Tegelijk wil ik benadrukken dat het verloochenen van jezelf niet alleen maar een negatief verhaal is. Jezus heeft het niet alleen over zelfverloochening, maar ook over het “Mij volgen”. Het woord dat hier gebruikt wordt, wil zoveel zeggen als “ dezelfde weg gaan”. Hiermee komen we bij de positieve betekenis waar we het zonet al even over hadden: je niet door je eigen belangen laten leiden. In de tweede brief aan de Korinthiërs (8: 9) staat zo mooi dat Jezus Christus “omwille van u arm is geworden, terwijl Hij rijk was, opdat u door Zijn armoede rijk zou worden.” Dát is nog eens onbaatzuchtigheid! Wij worden opgeroepen om dezelfde weg te gaan als Hem. Hiermee bedoel ik niet dat we zijn verlossingswerk nog eens dunnetjes moeten overdoen. Wel bedoel ik dat wij eenzelfde belangeloze liefde aan de dag hebben te leggen (denk maar eens aan het eerste en grote gebod en aan het tweede, wat daar aan gelijk is). Paulus schrijft niet alleen over het afleggen van een oude levensstijl, maar ook over het aannemen van een nieuwe. Die wordt gekenmerkt door vriendelijkheid, nederigheid, geduld, vergevingsgezindheid, heiligheid, liefde voor (de) waarheid en solidariteit met hen die gebrek leiden. Herken je jouw Heere en Heiland er al een beetje in? Ook dit navolgen van Jezus, dit aantrekken van een nieuw leven, is zelfverloochening, maar dan in de positieve zin van het woord: je zoekt niet langer jezelf en je eigen welzijn, maar de eer van God en het beste voor je naaste.
Een zware taak
Dit alles is net even iets sneller op te schrijven dan in de praktijk te brengen. Het is nogal wat om je eigen, oude, ik af te leggen en een compleet andere, nieuwe, ik aan te trekken. Het is dan ook niet voor niets dat we door de Bijbel heen zoveel terug kunnen vinden over geestelijke strijd en zoveel aansporingen om te volharden in het geloof. Het is namelijk ook een zware opgave. Zo zwaar zelfs dat jij ervoor herboren (wedergeboren) moet worden. Gelukkig hebben wij een God die dit ook wil doen, die maakt dat wij onszelf willen verloochenen en ook daadwerkelijk gaan verloochenen. Zoek daarom deze God nu Hij zich nog vinden laat. Dan zul je voor eeuwig zalig zijn.
Alexander