Een paar gedachten bij een moeilijke tekst
Het meest onrechtvaardige zinnetje uit de Bijbel. Zo klinkt het je misschien wel in de oren. Ik heb het over een tekst die je waarschijnlijk zondag aan zondag te horen krijgt: “… die de ongerechtigheid der vaderen bezoek aan de kinderen, aan het derde en aan het vierde geslacht van hen die Mij haten…” Want zo klinkt het toch wel een beetje. Vader doet iets fout en zijn (achter)kleinkinderen worden daarvoor nog gestraft. Is dat niet vreselijk oneerlijk? Alsof zij er wat aan kunnen doen dat (over)grootvader zo’n zondige kerel is geweest!
Spreekwoord
Die gedachte leefde ook in het oude Israël. Ze hadden er zelfs een speciaal spreekwoord voor: omdat de vaders onrijpe druiven hebben gegeten, zijn de tanden van de kinderen stomp geworden ( Jer. 31: 29, Ez. 18: 2). Dat is toch niet fair? Is God echt zo?
Het liefst zou ik nu direct roepen: “Natuurlijk niet! God is liefde!” Maar dat gaat niet. Want het staat er toch maar wel. Eeuwen geleden uit de mond van de Heere zelf opgetekend. Dan kun je er toch niet zomaar omheen? Zeker niet als je gaat zien dat er een waarheid in zit.
Besmettelijk
Want weet je, zonde is iets besmettelijks. Wanneer vader het hele huis bij elkaar vloekt, dan hoef je niet vreemd op te kijken als de kinderen soortgelijke woorden gaan gebruiken. En wanneer de ouders leven van grote aankoop naar grote aankoop, zouden de kinderen dan niet meekrijgen dat het heel belangrijk is om dure spullen te begeren, omdat je dan pas echt meetelt? Zomaar twee voorbeeldjes, die laten zien dat zonde van vader op zoon doorgegeven kan worden. Is het dan vreemd dat de Heere niet alleen het eerste, maar ook het derde of zelfs vierde geslacht de gevolgen van die zonde laat voelen? Is het onrechtvaardig als hij ook de kinderen straft, als die dezelfde weg gaan als hun ouders?
Persoonlijk verantwoordelijk
Is er dan geen hoop meer voor (zondige) kinderen van zondige ouders? Toch wel. Krijgt een zondigende vader een zoon “die al de zonden van zijn vader (…) ziet; hij ziet ze, maar doet zelf die dingen niet (…) die zal niet sterven vanwege de ongerechtigheid van zijn vader. Hij zal zeker in leven blijven,” zegt God in Ezechiël 18. Ook al kunnen rechtvaardige mensen getroffen worden vanwege de zonde van onrechtvaardigen (zie bijv. Joz. 7: 1-5), God laat hen uiteindelijk toch niet betalen voor het gedrag van goddelozen. Ieder mens is persoonlijk verantwoordelijk voor zijn daden. “Het zit nu eenmaal in de familie” is geen excuus voor kwaad in je eigen leven.
Bezoeking voorkomen
Hopelijk kun je nu iets beter begrijpen dat het “bezoeken” van “de ongerechtigheid der vaderen” aan de kinderen niet iets onrechtvaardigs hoeft te zijn. Hopelijk plaatst het ook een rem op zonde in jouw leven. Immers, jouw vloeken nestelen zich ook in de hoofden van anderen. Jouw overspel sloopt niet alleen je eigen relatie, maar ook die van anderen. En jouw wandelen zonder God zal anderen zeker niet bij Jezus brengen. Jouw kwaad heeft gevolgen voor jezelf, maar ook voor anderen. Daar worden we zondag aan zondag aan herinnerd. Bid dan dat Hij anderen en jezelf wil sparen van de vruchten van jouw zonde.
Alexander