Enkele jaren geleden eindigde ik een serie artikelen over het milieu met
die vraag. We zijn nu enkele jaren verder. Welke perspectieven zijn er
nu? Welke initiatieven zijn er genomen op de grote klimaattop in
Kopenhagen eind 2009? We hebben het op de voet kunnen volgen. Nadien
laaide een felle discussie op over de betrouwbaarheid van het
ICCP-rapport. Er was gesjoemeld met de gegevens. Verontwaardiging alom.
Afkeer ook. Hoe moet het verder?In 2007 schreef ik naar aanleiding van de film van Al Gore: ?Goed dat hij ons op de problematiek wijst. Dat mensen aan het denken gezet worden. Maar met onjuiste feiten is dat leugen en bedrog. De discussie moet nuchter gevoerd kunnen worden. Maatregelen tegen vervuiling en opwarming op bewezen feiten gebaseerd. Zo niet, dan zal het eerste effect zijn: angst en schrik bij het publiek, met navenante (overtrokken) maatregelen van overheden.? Vervolgens: ?Wanneer het publiek in de gaten krijgt dat feiten niet kloppen, maatregelen overbodig of overtrokken waren, zal het zich massaal afkeren. Onverschilligheid is wel het laatste wat we moeten hebben. Naar mijn idee zitten we nu in de eerste fase: angst en schrik.? Die uitspraak is gebleken maar al te waar te zijn. De schrik deed mensen massaal naar Kopenhagen toestromen ondanks de bittere kou. Die werd ook door jonge mensen op ?duurzame scooters? dapper getrotseerd, want de zaak van de schone aarde was het waard. Kopenhagen was de plek waar nu of nooit de aarde gered moest worden. De uitkomsten van Kopenhagen waren teleurstellend. De redenen: Allereerst waren de voorgestelde maatregelen - en dat ook nog in een tijd van economische crisis - niet te betalen. Zelfs president Obama, op wie velen hun hoop hadden gevestigd, moest passen. Maar de belangrijkste reden was wel: Politieke leiders en volken voelden zich door foute gegevens en cijfers misleid. Het gevreesde gevolg laat zich raden: Afkeer en onverschilligheid. Wie de fora volgt op internet, leest steeds meer reacties in de trant van: ?We worden getild?. ?Milieuheffingen alleen maar om eigen kas te spekken.? Het vertrouwen is geschonden. En het gezegde luidt: Die gaat te paard en komt te voet.
Christelijke bezinning
Toch mogen we niet aan de kant gaan staan. Christenen hebben iets en moeten iets met het milieu. Van Godswege. Maar hoe? De gebrokenheid is zo groot. Machteloos staan we bij de verwoestende kracht van een tsunami en bij aardbevingen, bij een vulkaanuitbarsting op IJsland. Bijna, als bij Frankenstein, loopt het ons uit de hand bij een ontploft olieplatform in de Golf van Mexico. Die natuurkrachten en dat menselijk falen, zal ons niet gemakkelijk in beweging zetten om te gaan voor ?duurzaamheid?. Wat ons in beweging moet zetten is de Bijbelse opdracht de aarde te blijven bebouwen en bewaren en dat in navolging van Jezus.
Het goede leven
Zo kom ik op een boek geschreven door Reinier Sonneveld. Hij schreef nu een boek met als titel ?Het goede leven?, met als ondertitel ?je wordt wie je bewondert?. De voor- en achterkant zijn illustratief voor zijn boodschap. Voorop een lolly op een stokje. Achterop is alleen het stokje nog over. De gedachte: we verteren de aarde en onszelf. Waardoor? Door onze eigen levenswijze, door de moderne goden van de tijd die we dienen: carri?re, geld, techniek, status. Daarin en daardoor zijn wij constant op zoek naar het goede leven. Dat zijn de gouden kalveren van deze tijd die wij aanbidden. En we offeren op het altaar van deze gouden kalveren de aarde, het milieu en ons eigen levensgeluk en dat van onze (verre) naaste. Sonneveld laat ons op een serieuze wijze en met een kwinkslag en de nodige zelfspot in de spiegel kijken. De onthutsende conclusie die je wel moet maken is: ook wij christenen, ook ikzelf, laat me meer en meer beheersen het goede leven te realiseren door de gouden kalveren. Ook veel christenen jagen naar het goede leven hier en nu en dat feitelijk onverschillig wat die leefwijze doet met ?moeder aarde? of de (verre) naaste. Het boekje van Sonneveld is irritant. We houden niet van donderpreken, ook niet als die ingepakt zijn met een stuk luim.
Stukje van de preek
?De auto - de heilige koe - die staat symbool voor geld, voor techniek, maar ook voor status en vrijheid. Daarom is de auto zo?n krachtig symbool en zitten we er zo aan vast. Ook christenen. Ik kan er van schrikken hoe dik de auto?s voor de deur van een gemiddelde kerk zijn. Ik preekte laatst in zo?n kerk, en het viel me op dat alle nummerborden al drie letters hadden, oftewel, spiksplinternieuw. De dienstleider vertelde trots dat er bij een speciale collecte ?wel driehonderd euro, wauw!? was opgebracht. Oftewel, ??n van de glimmende velgen van ??n zo?n auto om de hoek. Ik sprak later de jongerenwerker van deze kerk. Hij werd ??n dag in de week betaald, maar was zeker drie dagen bezig. ?Waarom word je niet meer betaald?? Antwoord: ?Er is geen geld.?- pag. 57.
Keuze en navolging
Sonneveld laat in zijn boek zien dat de feiten niet zo vast liggen als je denkt. Je kunt telkens een keuze maken: Wel of geen carri?re nastreven, wel of niet constant met de laatste mode mee. Sonnevelds oproep is: maak de keuze voor een ander goed leven, namelijk die van de navolging van Jezus. Jezus kiest in zijn gelijkenissen steeds een tweedeling. Het is de smalle weg of de brede weg. Het huis bouwen op de rots of op het zand enz. Jezus wist wel terdege hoe complex de wereld is. Ook dat het kwade en het goede steeds door elkaar gemengd zitten. Maar Hij wijst nadrukkelijk op de mogelijkheid dat je de slechte of goede richting kunt kiezen. De keuze is ten diepste altijd tussen de goden en God. ? Pag. 109. Christus keert telkens de dingen om. De brede weg lijkt tot het goede leven te leiden, de smalle weg ten dode. Maar het is precies andersom. Rijkdom lijkt het goede leven te garanderen, soberheid en geven hebben slechte papieren. Toen en vandaag. Maar het is precies andersom. ? Pag. 121
Druppel of zaad
Ja, maar dat goede dat ik dan doe, is maar een druppel op een gloeiende plaat! Machteloos en passief laat ik het dan maar zitten. Bitter voel ik me bedrogen en getild - zie hierboven -. Nee, zegt Sonneveld, denk niet in de stijl van de druppel, maar in de stijl van het Koninkrijk, die komt en is als een mosterdzaad. Zo klein, maar onweerstaanbaar baanbrekend wereldwijd. ?Pag. 149. Na elk hoofdstuk volgen opdrachten met doe-dingen. Handzaam om de stijl van het goede leven van het Koninkrijk vorm te geven.
Assen
Stoffer Otten
N.a.v. Reinier Sonneveld Het goede leven. 240 pag. ? 12,50 ISBN 978-5881-433-3. Uitgave Buijten & Schipperheijn, Amsterdam.