Wat Wright niet begrijpt van God
De ondertitel maakt duidelijk hoe de titel moet worden begrepen. Dit boek is niet geschreven over een God die de auteur niet kan begrijpen. Het is geschreven door een christen (en theoloog) die gelooft in God, de Vader van Jezus Christus. Dat geloof stemt hem dankbaar en geeft hem grote vreugde. Maar hij erkent ook dat hij veel van God niet begrijpt. Dat noemt hij lastige geloofskwesties. En hij niet alleen. Veel gelovigen worstelen met dezelfde problemen.
Wright is in staat de Bijbel pastoraal en eigentijds uit te leggen. Dat is het oordeel van Stefan Paas dat de uitgever – op de voorkant van het boek – aan de eventuele kopers en lezers meegeeft. Na lezing stem ik in met Paas.
Welke kwesties vindt Wright lastig? In zijn boek behandelt hij deze vier: het kwaad en het lijden, de Kanaänieten, het kruis, de jongste dag.
Kwaad en lijden
Wright poneert de interessante stelling dat voor christenen het bestaan van het kwaad echt een probleem is. Meer een probleem dan voor mensen met een andere geloofsovertuiging.
Zijn worsteling met dit probleem is er op uitgelopen dat de oorsprong van het kwaad een raadsel blijft. Hij is het er mee eens (geworden) dat God die oorsprong voor ons verborgen houdt.
Volgens hem is het meeste lijden het gevolg van de slechtheid en de misdaden van de mensen. Een ander verhaal is het met het natuurlijke kwaad, zoals natuurrampen en ziekten. Dat lijden kan een geweldige aanslag doen op ons geloof in God. Terecht waarschuwt Wright ervoor de verklaring te zoeken in Gods vloek of oordeel. In de Bijbel zijn natuurrampen soms een oordeel van God. Maar daarvan mogen wij geen dogma maken om huidige rampen te verklaren. Als we dat wel doen, sluiten we ons aan bij de kring van de vrienden van Job met hun verklaringen van het lijden dat Job overkwam.
In de Bijbel wordt er van dergelijke rampen geen goede verklaring gegeven. Wel klinken er protesten tegen zulke rampen. Protesten van hen die God kennen en worstelen met vragen die om een antwoord schreeuwen.
De Kanaänieten
Hoe is het mogelijk dat dit gebeurde? Die vraag dringt zich op bij het lezen van de verovering van Kanaän door Israël, het volk van God. Drie antwoorden op die vraag noemt Wright doodlopende wegen.
1. Het NT is geheel anders dan het OT.
2. De Israëlieten dachten ten onrechte dat zij van God Kanaän moesten veroveren.
3. De beschreven oorlogen in het OT zijn allegorische afbeeldingen van de geestelijke strijd.
Naar mijn mening wijst Wright terecht deze verklaringen af. Hoe verklaart hij deze oorlogen dan? Hij erkent dat deze gedeelten uit de Bijbel voor hem een groot probleem waren. Hij blijft het bovendien een akelig stuk Bijbelgeschiedenis noemen vanwege de oorlogen en het geweld die er in voorkomen.
Maar wel heeft Wright de volgende lijnen ontdekt die hem helpen (het Woord van) God op dit punt beter te begrijpen.
1. De verovering van Kanaän is een beperkte gebeurtenis die niet voor herhaling vatbaar is. Het is een specifieke daad van God in de vroege heilsgeschiedenis van Israël.
2. Het is een rechtvaardige daad van God om de inwoners van Kanaän te straffen omdat de maat van hun misdaden naar het oordeel van God vol was. Ook het volk van God kan trouwens een vergelijkbaar lot treffen, zoals blijkt uit vele profetieën en uit de Babylonische ballingschap.
3. Het is een onderdeel van Gods plan met de volkeren. In dat plan geeft Hij uitzicht op vrede voor alle volkeren.
Deze punten werkt Wright nader uit. Het is meer dan de moeite waard zijn betoog te volgen. Dat loopt uit op het werk van Christus, vooral op zijn kruis en komst.
Kruis en toekomst
In het hoofdstuk over het kruis verdedigt Wright de klassieke verzoeningsleer. Hij doet dat met aandacht voor de goede punten in andere opvattingen.
Terecht legt Wright er de nadruk op dat er in de verzoening geen drie partijen zijn – God, Jezus en wij – maar twee – God (en Jezus) en wij. Het kwaad wekt Gods woede op. Alleen een God die woede voelt over het kwaad is onze liefde waard.
Het deel over de jongste dag begint met een hoofdstuk over standpunten als: het duizendjarig rijk, de opname van de gemeente en het land Israël. Wright noemt veel eindtijdtheorieën over deze zaken bizarre standpunten en strijdpunten. Veel christenen zullen het op deze punten niet met Wright eens zijn. Maar ik kon me in zijn visie hierop helemaal vinden, al vind ik wel dat deze zaken in dit boek niet (zo uitvoerig) aan de orde hoefden te worden gesteld.
Wat schrijft Wright verder over Gods toekomst? Dat ze in Christus is begonnen. En dat de hemel niet onze definitieve bestemming is. Jeruzalem noemt hij de miniatuurversie van Gods reddingsplan. De nieuwe aarde heeft alles wat wij van een stad verlangen, zonder de schaduwkanten. Alles wat het leven van alle volkeren door de hele geschiedenis heeft verrijkt en gesierd, zal straks de nieuwe hemel en aarde verrijken. Maakt dit niet nieuwsgierig naar wat Wright verder over deze zaken schrijft?
Leest u (dit gedeelte van) zijn boek. Het is het meer dan waard.
Amersfoort
D. Visser