Wonen en werken in Centraal-Azië (5)
De meeste mensen zullen wel weten dat er twee grote soorten christelijk geloof bestaan. In alle hoeken en gaten van Nederland zijn in de loop der geschiedenis zowel katholieke als protestante torenspitsen verrezen. En zoals we allemaal op school leren is dat in de vaderlandse geschiedenis niet zonder slag of stoot gegaan.
Wat veel mensen in Nederland zich echter niet realiseren is dat het christendom niet uit twee, maar uit drie grote pijlers bestaat. Naast de katholiek en de protestante kerk is er ook nog de orthodoxe kerk. En als mensen al iets weten over de orthodoxe kerk is het vaak niet meer dan een associatie met Rusland en de gedachte dat het een soort katholieke kerk moet zijn. Omdat de orthodoxe kerk in Nederland vrij onbekend is en voor ons waar we nu wonen de grootste christelijke kerk is, leek het ons een goed idee om jullie daar iets meer over te vertellen.
Lang geleden in de eerste eeuwen na Christus was er één internationale kerk. In de loop van de eeuwen, mede door politieke ontwikkelingen in het Romeinse rijk, ontwikkelde de kerk zich in twee richtingen: de westerse Latijn-sprekende kerk en de oosterse Grieks-sprekende kerk. Theologen in beide taalgebieden hielden zich bezig met hun eigen vraagstukken. Onderling was er eenheid, maar door de taalbarrière en politieke ontwikkelingen in de vroege Middeleeuwen groeiden de twee delen van de kerk meer en meer uit elkaar. De verschillen en conflicten werden zo groot dat er een breuk ontstond en veel historici beschouwen het jaar 1054 als het moment waarop de katholieke kerk in het westen en de orthodoxe kerk in het oosten definitief van elkaar los raakten.
De oosterse kerk was in eerste instantie Grieks en was de officiële kerk in het Byzantijnse rijk. In de 10e eeuw bekeerde ook de vorst van Kiev zich tot de orthodoxie. Via Kiev kwam de orthodoxe kerk ook in Rusland terecht. Wij wonen nu in Centraal-Azië, in een voormalige Sovjetrepubliek, waar de orthodoxe kerk nog steeds de moederkerk is voor alle etnische Russen. In deze gebieden is het dan natuurlijk de Russisch orthodoxe kerk die de scepter zwaait (er bestaan ook andere orthodoxe kerken: Bulgaars, Oekraïens, Grieks, Servisch enz.).
De orthodoxe kerk lijkt inderdaad vanuit protestant oogpunt veel op de katholieke kerk. Er zijn priesters in prachtige gewaden, de kerken zijn rijk versierd, de liturgie wordt gevierd. Toch zijn er ook wel degelijk verschillen: de orthodoxe kerken hebben patriarchen en geen paus, in de kerk hangen veel iconen en er staan geen beelden, de taal van de liturgie is onbekend voor de gewone kerkmensen. Dat alles staat nogal ver af van de protestante manier van geloven en kerk zijn. Maar toch zijn het onze broeders en zusters en geloven we in dezelfde God en dezelfde opgestane Christus. Alleen de uiterlijke vormen en de theologische accenten verschillen, maar het is allemaal de ene kerk: het lichaam van Christus.
Veel studenten die uit een orthodoxe achtergrond in aanraking gekomen zijn met het geloof zoals dat door westerse zendelingen in het verleden hier is gebracht, raken de weg kwijt. Ze zijn in hart en ziel orthodox, maar in hun gedachten zijn ze protestant. Veel protestanten vinden dat ze dan ook in hart en ziel protestant moeten worden, terwijl de orthodoxen vinden dat hun gedachten weer gelijke tred met hun hart en ziel moeten gaan houden. Dat leidt vaak tot diepe vraagstukken van identiteit: wie ben ik, op welke manier moet ik Jezus volgen, wat is goed en wat is fout?
Om deze studenten te helpen is Pieter betrokken geraakt bij een internationaal initiatief van studentenorganisaties om te proberen materiaal te ontwikkelen om deze studenten te helpen om met hun orthodoxe hart en ziel en protestante gedachten Jezus te volgen.
Pieter en Hanna-Ruth