Stille Week
Wat is de bedoeling daarvan en hoe kun je de samenkomsten in deze week vorm geven?
Van dag tot dag
Al in de derde eeuw na Chr. werd de viering van twee Paasdagen uitgebreid tot een hele week. Deze Stille Week – ook wel ‘goede week’, ‘heilige week’ of ‘grote week’ genoemd – is in het christendom de naam geworden voor de week die begint met Palmzondag en eindigt op Paaszaterdag.
Daarmee vormt de Stille Week tevens de afsluiting van de zogenaamde Veertigdagentijd die voorafgaat aan de viering van het Paasfeest. In deze week voor Pasen vallen Palmzondag, Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag.
Wanneer het Palmzondag is vieren we dat Jezus als de langverwachte messiaanse Koning de heilige stad Jeruzalem wordt binnengebracht. Een enthousiaste menigte plukt takken van de palmbomen en geeft Hem een koninklijk onthaal (Matteüs 20:17-21:17; Marcus 10:32-11:11; Lucas 18:31-19:46; Johannes 12:12-19).
Op Witte Donderdag wast Jezus de voeten van zijn leerlingen en viert met hen het laatste Avondmaal (Johannes 13). Na afloop hiervan gaat Jezus met zijn leerlingen naar de Olijfberg waar zijn gevangenneming plaatsvindt (Matteüs 26:17-75; Marcus 14:12-72; Lucas 22:7-65; Johannes 13:1-18:27).
Op Goede Vrijdag gedenken we het sterven van Jezus Christus op de kruisheuvel Golgota even buiten de stadsmuren van Jeruzalem en de begrafenis (Matteüs 27:1-61; Marcus 15:1-47; Lucas 22:66-23:56; Johannes 18:28-19:42).
Dan wordt het Stille Zaterdag, de dag dat Jezus rustte in zijn graf. Verslagen en bang houden de leerlingen van Jezus zich schuil (Matteüs 27:62-66).
In de Paasnacht wordt in sommige kerken een paaswake gehouden. Na middernacht wordt de (nieuwe) paaskaars aangestoken: symbool van het Licht van Christus dat doorbreekt in de duisternis. De kerkgangers steken hun kaars bij de paaskaars aan en begroeten elkaar met de woorden: ‘Christus is verrezen!’ en ‘De HEER is waarlijk opgestaan!’
Dan wordt het Paaszondag. We vieren het feest van Jezus’ opstanding uit de dood. De evangeliën vertellen ons hoe Hij is verschenen aan de vrouwen die Jezus tijdens zijn leven op aarde waren gevolgd en aan zijn leerlingen (Matteüs 28:1-15; Marcus 16:1-13; Lucas 24:1-53; Johannes 20:1-23).
Samenkomsten
Vijftien jaar geleden zijn wij in de Bethelkerk in Leeuwarden begonnen
met het houden van korte samenkomsten op de dagen die voorafgaan aan Pasen. De vieringen hebben een eenvoudige opzet: we zingen, bidden, luisteren naar de Bijbel, er is een meditatie en een muzikaal moment. Iedere samenkomst duurt ongeveer 30 minuten. Om iedereen in de gelegenheid te stellen de samenkomsten te kunnen bijwonen beginnen alle vergaderingen en andere activiteiten pas na de vieringen in de Stille Week.
Sinds een aantal jaren werken we in een voorbereidingscommissie samen met enkele zusters uit de Morgenster (GKV). In beide kerkgebouwen gebruiken we hetzelfde programmaboekje.
Ieder jaar kiezen we voor een ander evangelie. Dit jaar gaan we uit van de woorden zoals Johannes ze heeft opgeschreven in zijn evangelie in hoofdstuk 18 en 19.
De laatste jaren hebben we daarbij steeds voor een bepaald thema gekozen waar ik voor ieder dag een korte meditatie heb geschreven:
2007 – De lijdende dienaar van de HEER (Jesaja en Matteüs)
2008 – De Mensenzoon (Marcus)
2009 – Ontmoetingen op de Via Dolorosa (Lucas)
2010 – Bewogen woorden (kruiswoorden)
2011 – Het Lam van God (Johannes).
Er is een groeiende belangstelling voor deze vieringen in de Stille Week. We proberen daarbij zoveel mogelijk gemeenteleden als medewerker bij de samenkomsten te betrekken. Niet iedereen kan of wil elke avond een half uur vrij maken om zich samen met anderen te bezinnen op het lijden van Jezus Christus. Er zijn avonden met 120 bezoekers, er zijn ook avonden met maar 40 aanwezigen. Gemeenteleden thuis kunnen via de kerkradio/internet de samenkomsten meemaken en krijgen een programmaboekje thuisbezorgd.
Zo ervaart ieder dat het zinvol is om samen stil te worden en stil te staan bij het offer dat onze Heer bracht waardoor wij echt kunnen leven. Want de gekruisigde Heer is weer opgestaan!
Kaarsen doven
Aan het eind van elke samenkomst doven we één van de adventskaarsen die we in de weken voor de viering van het Kerstfeest hebben aangestoken. Daarna verlaten we in stilte de kerkzaal.
De kaarsen symboliseren het licht dat in de wereld is gekomen met de komst van de Zoon van God naar deze aarde. Zijn licht doorbreekt de duisternis van de wereld.
Nu, in deze Stille Week, wordt het steeds donkerder rondom Hem. De duisternis lijkt het weer te gaan winnen van het licht. Als Jezus sterft op Goede Vrijdag is het helemaal donker geworden. Daarom doven we op deze dag de grote kaars. Maar op Paasmorgen, de dag van de opstanding uit de dood, straalt voor ons opnieuw zijn licht.
Tips
• Begin op tijd met de voorbereidingen van de organisatie van de Stille Week. Nodig gemeenteleden uit om mee te denken over de invulling ervan en vraag wie een bijdrage wil / kan leveren.
• Overleg op tijd met de koster of beheerder van het kerkgebouw zodat er een beschikbare ruimte is.
• Zorg dat de samenkomsten vroegtijdig worden aangekondigd. Deel op Palmzondag een passende uitnodiging uit. Op de avond van de eerste bijeenkomst is er voor iedereen een programmaboekje beschikbaar.
• Heet aan het begin van elke samenkomst iedereen welkom. Denk ook aan de luisteraars thuis die meeluisteren via de kerkradio.
• Ga niet alle onderdelen apart aankondigen. Besluit je welkomstwoord met: ‘We volgen de volgorde zoals deze staat aangegeven in het programmaboekje.’
• Voor de invulling van het muzikale moment zijn er verschillende mogelijkheden:
o Gemeenteleden met muzikale talenten;
o Koren en zanggroepen;
o Organisten en pianisten;
o Afspelen van een CD met passiemuziek.
• Zoek met je voorbereidingsgroep naar passende gedichten. Ook op het internet zijn inmiddels christelijke gedichten te vinden (zie bv. www.gedichtensite.nl).
• Denk ook eens aan de mogelijkheid van liturgisch bloemschikken. Er zijn verschillende boeken over dit onderwerp geschreven. Ook worden er cursussen gegeven voor geïnteresseerden. Op het internet vind je prachtige voorbeelden hoe liturgisch bloemschikken de woordverkondiging kan ondersteunen.
• Als je gebruik maakt van kaarsen maak dan goede afspraken over het aansteken en het doven ervan. Zorg dat er een kaarsendover aanwezig is.
• Wil je meer informatie over de projecten van de Stille Week ga dan naar mijn website: www.uitdekroontjespen.nl - Stille Week.
Leeuwarden
Jan K.C. Kronenberg