Van jeugddiensten naar reguliere diensten?
Bovenstaande vraag kwam bij de redactie op tafel. Best lastig om daar een antwoord op te geven. Een tiental jaren terug ontstonden er op diverse plaatsen jeugdkerken. Grote groepen jongeren uit allerlei kerken kwamen op deze maandelijkse diensten in sport- of veilinghallen af. Alles wat binnen traditionele kerkmuren niet mocht, zoals drumstel, bands, video’s, drama, gospel, enzovoort, kreeg hier een plek. Toch hebben de jeugdkerken het niet lang vol gehouden. Na verloop van tijd verdwenen de jeugdkerken weer als gevolg van teruglopende bezoekersaantallen en onvoldoende vrijwilligers. Het nieuwe ging er snel weer af.
Toch heeft de hype rond de jeugdkerken veel predikanten en kerkenraden niet onberoerd gelaten. Was er voor de eeuwwisseling in veel gevallen alleen op de jeugdzondag aandacht voor de jeugd, met de opkomst en de neergang van de jeugdkerken is het aantal jeugddiensten in diverse kerken uitgebreid naar in sommige gemeenten wel twaalf per jaar. Ook nu ontbreekt in veel gevallen het drumstel niet, worden er meestal andere liederen gezongen dan de psalmen onder begeleiding van een combo, wordt er een video vertoond en/of een klein beetje drama opgevoerd. Dit allemaal ter ondersteuning van Het Woord. Want de preek is en blijft de kern van de eredienst. Maar dan wel alles onder verantwoordelijkheid van de eigen kerkenraad en met de eigen predikant. Dit in tegenstelling tot de jeugdkerken, waar de jongeren de diensten zelf organiseerden. Maar nu het antwoord op de vraag hoe je jongeren, die alleen maar de jeugddiensten bijwonen, warm kunt maken voor de ‘reguliere diensten’. Samen met drie jongeren zoek ik naar antwoorden.
Even voorstellen
Drie jongeren: Henrike, Henk Jan en Louise. Ze gaan naar club, catechese en zijn zo nu en dan zondags ook te vinden in de crèche om op de jongste kinderen te passen. Henk Jan heeft net zijn VMBO diploma gehaald en gaat straks verder studeren voor onderwijsassistent. De beide meiden zitten in vijf HAVO. Henrike wil daarna logopedie studeren en Louise wil verder in de journalistiek.
Iedere zondag zitten ze in de kerk en zo nu en dan doen ze hulpdiensten. Henk Jan bedient de beamer; Henrike en Louise ondersteunen soms de samenzang. Drie betrokken jongeren die weten wat ze willen.
De gewone (ere)diensten
Henk Jan denkt te weten hoe het geloof in elkaar zit: “Jezus dient centraal te staan in de dienst. Je komt natuurlijk in de kerk om wat te leren. Ik probeer ook wel te luisteren, maar dat is wel lastig.” De gewone diensten kunnen Louise niet echt boeien: het orgel is te ouderwets, de liederen spreken niet echt aan en in de preek is er te weinig aandacht voor jongeren. “De predikanten proberen het wel, maar het lukt hen niet echt”, aldus Louise.
Henrike vindt dat de kerk de jeugd best wel wat heeft te bieden zoals clubs, op kamp, catechese en niet te vergeten de jeugddiensten. Maar in grote lijnen is ze het wel met de anderen eens.
De jeugd(ere)diensten
Henrike: “Zo’n dienst is er speciaal voor mij. Ik voel me veel meer aangesproken. Het gaat niet langs mij heen. De preek lijkt wel korter dan anders, maar omdat deze vaak opgeknipt is in tweeën is die uiteindelijk minstens zo lang.” Henk Jan en Louise zijn het roerend met Henrike eens. “De muziek is leuk, er zijn veel meer vrienden. Alles werkt dan natuurlijk ook mee. Je zit er dan ook met veel meer interesse. En de dominee heeft natuurlijk de taak om het Woord van God door te geven ook aan jongeren. Het is toch de bedoeling dat ook jongeren worden geraakt door wat de dominee namens de Here God zegt?” Aldus Henk Jan. “Maar ook ouderen moeten aangesproken worden”, vindt Louise. Zij vindt een eenvoudig voorbeeld, dat voor in de kerk uitgebeeld wordt prima, mits het maar ter ondersteuning is. “Dat geeft herkenning, trekt de aandacht, maakt nieuwsgierig hoe de dominee dit gebruiken zal in de preek”.
Iedere kerkdienst gelijk?
De jongelui zijn van mening dat elke kerkdienst er niet gelijk hoeft uit te zien. Er mag van hen best enige variatie in zitten. Die variatie kan bestaan uit de te zingen liederen die ook jongeren aanspreken of dat jongeren en ouderen een bijdrage leveren in de dienst. Die bijdrage kan dan bijvoorbeeld bestaan uit het doen van een gebed, het lezen uit de bijbel of het aanreiken van een lied. Maar het moet volgens hen niet zo zijn, dat er tijdens jeugddiensten hoofdzakelijk jongeren in de kerk zitten en tijdens gewone diensten hoofdzakelijk ouderen. “De gemeente bestaat toch uit ouderen en jongeren”, merkt Louise op. “De preek is heel belangrijk, maar wat er omheen gebeurt in het zingen of muziek maken, maakt het toch ook leuk?” Alle drie zijn ze van mening, dat hoe meer jonge gezinnen en jongeren in de kerk zitten, hoe groter de aantrekkingskracht wordt om hier bij te zijn. Het is dan ook wat gemakkelijker om iemand te vragen ook eens mee te gaan. Dat werkt stimulerend. Als er hier en daar maar een enkele jongere zit, nodigt dat niet direct uit om de volgende keer weer te komen.
Voorzichtige conclusie
Al pratende komen mijn drie gesprekspartners tot de voorzichtige conclusie dat om je vriend of vriendin beter te leren kennen, je niet kunt volstaan met één keer per maand een keer langs te komen en te zeggen dat je van hem of haar houdt. Dat wordt niks. Zo is het ook in de relatie met de Here God. Als je alleen maar de praisedienst bezoekt is het allemaal wel erg mager. Hoe leer je dan God beter kennen? Alle drie zijn ze van mening dat je God vooral leert kennen door in de Bijbel te lezen. Helaas schiet dat er wel eens bij in. Maar zondags in de kerk wil ik er ook bij horen, iets leren, aangesproken worden in gewone woorden, een mooi lied zingen. Dan is de kans groot dat ik niet wacht tot de eerstvolgende crosspoint dienst, maar volgende week weer kom. Laten jongeren er aan denken dat er ook ouderen in de kerk zitten voor wie het misschien te modern is en ouderen er rekening mee houden dat niet alles bij het oude kan blijven. Een goede wisselwerking kan er toe bijdragen dat er niet allemaal bijzondere diensten hoeven te zijn om de diverse leeftijdscategorieën te bereiken. Zou dat lukken? Vast en zeker. Want elke dienst is eredienst.
Dokkum
Pieter Sijtsma