Zaterdagavond om 18.00 uur luiden op Urk alle klokken. Een vriendelijke vermaning om het werk neer te leggen en je op de zondag voor te bereiden. Zondagmorgen om negen uur luiden de klokken opnieuw. Wakker worden. En dan om tien over half tien luiden ze weer. Tijd om naar de kerk te gaan. Veel mensen geven er gehoor aan. Zij die niet te ver van het kerkgebouw af wonen gaan te voet. Het is aangenaam druk op straat. En ruim anderhalf uur later is er weer diezelfde rustige drukte. ‘s Middags volgt hetzelfde ritueel. Vier uur luiden alle klokken. Tien over half vijf weer.
Tot de corona crisis. Het was echt vervreemdend. Het klokgelui ging door maar de straten bleven leeg. Na een korte twijfelperiode gingen alle kerken over op livestream. De meesten met beeld, enkelen alleen met geluid. Er waren nog wat kleine variaties. De ene kerkgemeenschap zond haar diensten uit vanuit een van haar kerkgebouwen, anderen lieten in al hun gebouwen de diensten doorgaan, zowel ‘s morgens als ‘s middags, onder het motto: ‘de kerkdeuren moeten open blijven’. In sommige kerken was alleen de kerkenraad welkom, in de andere gemeente was een doorsnee van de gemeente aanwezig. Constante: de dominee bleef op de preekstoel. Door alle veranderingen ontstonden er nieuwe taken binnen de gemeente. In de kerken waar dat tot voor het corona tijdperk totaal niet aan de orde was, zijn nu ontvangstteams.
Toch was er behoorlijk wat ongemak. Dat hoort natuurlijk ook zo. We waren (zijn) in een wonderlijke situatie beland. We leven in een land met godsdienstvrijheid, maar mogen niet naar de kerk. Inmiddels weer wel, maar met veel beperkingen. Je eerste reactie is: waar bemoeit de overheid zich mee. We kennen in ons land toch scheiding tussen kerk en staat? Ja, maar die corona houdt zich daar ook niet aan, dus ontstaat er een nieuwe situatie waar we mee moeten leren omgaan. Lastig.
Er was nog een ernstig pijnpunt. Urk is zingen. Urk is een zingende gemeenschap. Er zijn tientallen koren en er is ‘Zingen in de zomer’ en we staan bekend om onze gemeentezang. Natuurlijk kun je thuis meezingen en met een groot gezin heb je al gauw een aardig koortje, maar toch, de afwezigheid van de samenzang werd als een groot gemis ervaren. Voor velen een te groot gemis. Uit die nood werden nieuwe initiatieven geboren. Verschillende buurten op Urk gingen over op buurtzang. Gewoon uit je deur stappen en samen zingen. Sommige buurten doen het op zondagmorgen, anderen op zondagavond. Inmiddels voor de twintigste week. Er ontstaat zo een kleine nieuwe gemeenschap. Plotseling zingen leden van de Gereformeerde Gemeente in Nederland samen met Pinkstermensen en met randkerkelijken, die het zingen eigenlijk ook wel misten. Hoelang die buurtzang doorgaat is niet duidelijk, maar je zou willen dat het altijd zo bleef.
Krijn de Jong, Urk