Angus is een nieuwsgierige, intelligente jongen met ogen als verrekijkers. Hij leeft op het eiland St. Helena in het zuiden van de Atlantische Oceaan aan het eind van de 17e eeuw. Aan het begin van het boek is hij een jaar of acht. Hij is door een geleerde die een jaar op het eiland heeft gewoond, betrokken bij het doen van waarnemingen: vogels tellen en sterren op een kaart intekenen. Het hele boek is geschreven vanuit het perspectief van deze Angus. We lezen over zijn moeder (weduwe) die een nieuwe liefde vindt in de predikant. Deze ds. Burch is gekomen om St. Helena te verlichten. Hij beïnvloedt Angus in zijn wereldbeeld. Maar er is ook de invloed van de geleerde, meneer Halley. En als Angus in opdracht van zijn moeder en de dominee op een schip meegaat naar Engeland en daar als assistent wordt aangenomen door Halley, dan wordt de invloed van de ontluikende natuurwetenschap steeds groter. Zo beschrijft Jalonen de tijd met de vragen die toen speelden: ‘Misschien is de Bijbel niet van begin tot eind een letterlijk relaas, misschien is niet alles precies zo gebeurd als het beschreven staat, maar is er beeldspraak in gestopt. Ik twijfel niet aan de boodschap, beslist niet; het kan gevaarlijk zijn om zulke dingen te zeggen, dus vergeet het, Angus … Maar van sommige jaartallen en millennia wil ik nog andere bewijzen presenteren dan die uit het Oude Testament.’ (pag. 420v).
Het is een van de thema’s in deze roman. Verder gaat het boek vooral over de rangen en standen in de samenleving en over hoe je daarmee omgaat als je meer kan dan van je verwacht wordt. Het is zeker knap en overtuigend geschreven. Ondanks het feit dat het boek wat mij betreft iets te dik is voor het verhaal dat verteld wordt, blijft het wel boeiend en beveel ik het zeker aan.
Wouter Moolhuizen, Hoogeveen
Olli Jalonen, De Hemelproef. KokBoekencentrum: Utrecht 2021, 464 blz., € 23,99, ISBN 9789023959502