Dinsdag 8 juni jl. was voorlopig de laatste (digitale) vergaderdag van de synode die al in 2019 is geopend. De voorzitter opent de vergadering met lezing van Marcus 6, 30 t/m 34. De Here Jezus heeft oog en oor voor zijn leerlingen. Ze komen terug na erop uit te zijn gestuurd om het evangelie te brengen in de steden en dorpen in de omtrek en om mensen te genezen. Hij heeft er ook oog voor dat ze toe zijn aan rust en neemt ze mee naar een eenzame plaats.
De synode zal ook na vandaag pauzeren tot na D.V. Pasen 2022. De reden waarom we dat hebben besloten is dat we de punten vrouw en ambt en kerkelijke eenheid in een fysieke vergadering willen behandelen. Deze onderwerpen vragen erom elkaar in de ogen te kunnen kijken en de emotionele lading te ervaren. Naar verwachting kan dat na de zomervakantie. Echter na een jaar van beperkingen hebben ambtsdragers bij de verwachte verruiming alle aandacht nodig voor het werk in de eigen gemeente. Een jaar pauze geeft ook de synodale commissies en het moderamen tijd voor reflectie en om te kijken of de minder- en meerderheidsstandpunten over genoemde onderwerpen dichter bij elkaar gebracht kunnen worden. Een unaniem besluit is wenselijk.
Nieuw agendapunt
Vandaag is als eerste rapport 11 van het moderamen aan de orde. De vorige synodezitting heeft de vergadering zich afgevraagd of het mogelijk is punten aan de agenda van een lopende synode toe te voegen. Dit omdat er volgend jaar een hoogleraar met emeritaat gaat en er een hoogleraar aan de TUA moet worden benoemd. Hierover is advies gevraagd aan deputaten kerkorde en kerkrecht. Omdat dit onderwerp al werd genoemd in de stukken van de TUA kan de vergadering bij wijze van uitzondering besluiten in dit geval dit punt aan de agenda toe te voegen. Het moderamen stelt dit dan ook voor omdat de synode van 2019 doorloopt tot in de zomer van 2022. Een nieuwe synode bijeenroepen zou betekenen dat er twee synoden naast elkaar lopen en dat is ook niet wenselijk. Vanuit de vergadering wordt opgemerkt dat dit besluit geen precedentwerking mag hebben. Na wat tekstuele aanpassingen wordt het moderamenvoorstel overgenomen.
Het besluit de synode vandaag provisorisch te sluiten en D.V. na Pasen 2022 te heropenen heeft verschillende reacties opgeroepen. Vanuit de vergadering wordt benadrukt dat reacties van instemming en afkeuring niet passend zijn en achterwege zouden moeten blijven.
Geregistreerd partnerschap
Geregistreerd partnerschap is het volgende punt dat wordt behandeld. Via de particuliere synode van het Noorden is dit onderwerp in 2016 op de synodetafel beland. Toen is besloten deputaten kerkorde en kerkrecht om advies te vragen. Sinds 2015 is voor de overheid het burgerlijk huwelijk en het geregistreerd partnerschap nagenoeg gelijk. De overheid draagt dat ook uit in haar uitingen. Beide vormen hebben dezelfde juridische en maatschappelijke doorwerking. Beide voldoen aan de voorwaarden die altijd door de kerk aan een verbintenis tussen een man en een vrouw zijn gesteld, beide worden in het openbaar, ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand gesloten en dat in het bijzijn van getuigen en bekrachtigd met het zetten van een handtekening op de akte. Deputaten kerkorde en kerkrecht geven in hun advies aan dat omdat beide vormen van het aangaan van een verbintenis tussen één man en één vrouw materieel identiek zijn, de synode zou kunnen besluiten om ook het geregistreerd partnerschap kerkelijk te bevestigen.
De synodale commissie die zich over dit onderwerp heeft gebogen doet het voorstel een geregistreerd partnerschap niet kerkelijk te bevestigen. Vanuit de vergadering wordt de vraag gesteld of de commissie niet te veel waarde hecht aan de symbolische aspecten rond het huwelijk. De commissie meent dat het huwelijksformulier niet voldoet bij de bevestiging van een geregistreerd partnerschap omdat daarin de formuleringen uitgaan van een huwelijk. Vraag is welke vragen stel je in de kerk aan een stel dat heeft gekozen voor een geregistreerd partnerschap? Als je de formuleringen gebruikt uit het huwelijksformulier, ga je als kerk dan niet over tot het sluiten van het huwelijk? Moet je dan aparte formuleringen gaan opstellen?
Extra tijd
Door deputaten wordt opgemerkt dat het burgerlijk huwelijk dermate is gedevalueerd dat er geen principieel verschil meer bestaat tussen een huwelijk en een geregistreerd partnerschap. Beide voldoen niet aan de eisen van een Bijbels huwelijk. Deputaten blijven ook na lezing van het commissierapport bij hun eigen voorstel. Maar sluit de kerk dan geen huwelijk als het gebruikelijke formulier voor het bevestigen van een huwelijk ook bij een geregistreerd partnerschap wordt gebruikt? Ook als de kerk de vragen stelt uit het huwelijksformulier geeft dat wat betreft de overheid geen probleem en wordt dat niet gezien als het sluiten van een huwelijk in wettelijke zin.
In de bespreking wordt duidelijk dat er een duidelijke knip zit, en ook in ons denken moet zitten, tussen het huwelijk gesloten bij de burgerlijke overheid en wat de Bijbel ons over het huwelijk leert.
Na een lange bespreking besluit de synode extra tijd te nemen en verzoekt het de synodale commissie te onderzoeken hoe het juridisch zit als een kerk een geregistreerd partnerschap kerkelijk bevestigt aan de hand van het ons bekende huwelijksformulier. Volgend jaar tijdens de voortgezette synode zal dan een besluit worden genomen.
TUA
Het college van bestuur van de Theologische Universiteit te Apeldoorn doet het voorstel om de bijzondere leerstoel christelijke pedagogiek die wordt ingevuld door dr. A. de Muynck om te zetten in een reguliere leerstoel voor 0,5 fte. Wat ging hieraan vooraf? In 2016 heeft de Driestar de leerstoel Christelijke pedagogiek opgericht en deze als bijzondere leerstoel ondergebracht bij de TUA. In de praktijk blijkt deze leerstoel te voorzien in een behoefte. Samen willen nu de TUA en de Driestar er een reguliere leerstoel van maken. De synode stemt in met het voorstel en is verheugd dat dit belangrijke werk nu een goede inbedding krijgt.
Vervolgens worden nog twee losse draadjes afgehecht. Na tijdens de eerste synodeweek al de ondertekening formulieren voor ambtsdragers en predikanten te hebben vastgesteld moet nu nog die van hoogleraren en docenten aan de TUA worden vastgesteld. Na een aantal verhelderende vragen stemt de synode in met de voorgestelde tekst.
Ook de definitieve tekst van de integrale regeling voor revisie- en appelprocedure (IRRA) is vastgesteld.
Gesprek
Door de rapporteurs van commissie 4 en 7 wordt gemeld dat beide commissies de tijd tot Pasen 2022 benutten om met elkaar in gesprek te gaan. Beide commissies zijn daarvoor ook alweer bij elkaar geweest. Beide commissies willen onderzoeken of de verschillende standpunten over vrouw en ambt en kerkelijke eenheid dichter bij elkaar gebracht kunnen worden alvorens hierover met het moderamen in gesprek te gaan.
De tweede scriba sluit de synode met een meditatie over Haggaï, die van de Here de opdracht krijgt de leiders van het volk en het volk op te roepen om Zijn Huis te bouwen.
Wim Hijmissen, Lelystad
Ouderling W. Hijmissen is een van de afgevaardigden vanuit de particuliere synode van het Noorden