Tim Vreugdenhil is PKN-predikant in Amsterdam, en hij schrijft een boekje (160 blz.) over kerk-zijn in deze tijd. Het is een actueel thema, al zijn er in de afgelopen tijd natuurlijk meerdere van dit soort boeken verschenen. Wat te doen ‘na corona’ (als je dat zo kan zeggen). De kerk mag en kan weer open, maar hoe doen we dat? Gaan we weer ‘gewoon open’ en terug naar ‘het oude normaal’? Of moeten er dingen fundamenteel anders?
De titel van het boek zegt het al: Opener dan ooit. Vreugdenhil beschrijft in zeven hoofdstukken welke kansen er zijn voor de kerk. Door middel van (heel) veel anekdotes, oneliners, voorbeelden en verhalen beschrijft hij wat we als kerk wel en vooral ook beter niet kunnen doen.
Vreugdenhil spreekt telkens met twee woorden. ‘Dubbel denken’ noemt hij dat. Vanuit twee perspectieven kijken. Wat doet deze crisis met de kerk? Je kunt zeggen dat het negatieve gevolgen heeft (kerksluiting, opheffen tweede diensten, kortom: verlies). Maar aan de andere kant: is deze crisis niet een enorme kans? De vraag wordt gesteld: kijk je pessimistisch tegen de kerk aan, of optimistisch? Vreugdenhil stuurt aan op dat laatste. We hebben als kerk veel te bieden: spiritualiteit, innovatie, inhoud. Hij biedt zes thema’s aan waar de kerk het vaak en veel over zou moeten hebben. Ik noem er hier drie. De kerk zou een stiltecentrum kunnen en moeten zijn. In de kerk gaat het om dienst: dienst aan anderen. En in de kerk ontstaat een community: hoe verschillend ook, je bent aan elkaar verbonden.
Het lezen van het boek geeft bij mij twee reacties. Enerzijds geeft het veel interessante ideeën en stimuleert het om creatief te denken. Het kan dus nuttig zijn om als gemeente- of kerkenraadslid dit te lezen. Anderzijds kan het boekje leiden tot een vorm van vermoeidheid: we moeten dit en dat, en dit en dat moet juist niet… Soms is er een kloof voelbaar tussen de situatie in Amsterdam en de situatie in ‘het Noorden’. Maar wie een boekje wil lezen dat helpt om ‘om te denken’ kan gerust dit boek lezen! Het boek nodigt uit tot nadenken. Vreugdenhil wil mensen inspireren. Hij wil helpen om te reflecteren: hoe zijn wij kerk? En hij geeft handvatten om vooruit te kijken. Welke kansen zijn er, en hoe kunnen wij in onze context gemeente van Christus zijn? Wie door de veelheid van verhalen en anekdotes heen leest, kan waardevolle dingen leren over de veerkracht en zielsverrijking die de kerk te bieden heeft.
Sjors Bulten, Nieuwe Pekela
Tim Vreugdenhil, Opener dan ooit, KokBoekencentrum Non-Fictie, Utrecht 2021, 160 blz., € 16,99, ISBN 9789043537001