Toen ik student was, heb ik een sciencefiction-artikel gelezen over een bioloog die supermuggen had gekweekt. Deze waren enorm groot. Ze hadden mensenbloed nodig om te leven. Af en toe lokte de onderzoeker iemand naar zijn laboratorium. Later werd het lijk van de gast ergens gevonden, totaal leeggezogen, geen spoor van bloed was er overgebleven.
Ik moest aan dat verhaal denken naar aanleiding van een indringende preek die ik hoorde over Openbaring 6 vers 10, over de heiligen die vragen hoe lang het nog duurt voordat hun bloed gewroken wordt, want ze zijn afgeslacht. Er zijn en worden mensen afgeslacht om hun geloof. Er vloeit bloed. Het is heftig, dramatisch.
In het geniep slaat het toe
Ik bleef over die preek en die tekst doordenken. In West-Europa zijn er geen christenvervolgingen. Er worden geen gelovigen afgeslacht. Maar die muggen. Worden mensen niet leeggezogen. Geen bloed dat dramatisch vloeit. Het is heel clean. Maar mensen raken hun bloed kwijt. En ze gaan er dood aan. Christenen die leefden in de kerk, daarin geboren en gedoopt. Maar het leven wordt eruit weggezogen. Er staat niet ergens een schavot. Er is geen brute aanslag. In het geniep slaat het toe. Zo verliezen talloze christenen in West-Europa hun geloof. Ze leven wel verder, maar het is een bloedloos bestaan. Alleen het materialisme en hedonisme blijven over. Dingen hebben en genieten. De modernste elektronica en vakantie, eten en drinken en vrolijk zijn. De leegte straalt je tegemoet, in een veelheid van gezichten, van demonstranten tot strandgasten. Ze zijn zo leeg dat ze Christus zelfs niet missen, de weg, de waarheid, het leven. De koers kwijt, het leven kwijt.
Het bloed van de martelaren schreeuwt van onder het altaar, volgens Openbaring. Dat is ook het bloed dat weggezogen is, geen druppel meer over, van al die mensen, ouderen en jongeren die in de leegte leven en van wie de lege ogen staren in het niets. In de kerk zien we hen als martelaren: ze hebben hun bloed verloren. Ze zijn ons ontnomen, niet door een wrede dictatuur maar door een geruisloos proces, maar even dodelijk.
Wie is de dader? De dader is al even geruisloos. Het is geen beul. Het is geen terrorist. Het is een proces zonder gezicht. Het is een kracht die trekt, die zuigt, totdat je leeg bent. Had de bedreiging van het geloof maar een gezicht. Was er maar een tegenstander die je erop kunt aanspreken of ontvluchten. Maar zodra je zoekt naar een dader die het bloed van christenen wegzuigt, dan is het als de mug die je zoekt als je het licht aandoet, nog erger dan de mug, onzichtbaar, ongrijpbaar, niet plat te slaan, want het is een sfeer, een geest die altijd ontsnapt.
hoe lang duurt dit nog?
We zien ze gaan, in rijen, een lange stoet van mensen, ouderen en jongeren, de kerk uit waar het leven is, het levenloze leven tegemoet. Ze zijn gegaan, bij duizenden en ze gaan, bij duizenden. Sommigen zwaaien nog, ze gaan onmerkbaar, vrolijk zingend, want ze zien niet wat er wacht. Hoe lang duurt dit nog? Het antwoord van Openbaring 6 is schokkend: totdat het aantal compleet is van hun broeders en zusters dat ook moet worden gedood. Er staat nog een hele stoet te wachten. Niet om afgeslacht te worden, maar om leeggezogen te worden. Er gaat een nieuwe generatie, onze kinderen, onze kleinkinderen. Tot de laatste het leven is ontnomen, Tot we zelf wankelend onze laatste stappen zetten, het leven uit ons is weggezogen door de macht die secularisatie heet, een macht die sterker is dan fysieke vervolging. Maar ook die beker zullen wij, zal de kerk tot het einde moeten drinken.
Wij belijden de opstanding van de doden en het leven van de eeuw die komt. Wij geloven in een Heer die doden levend maakt, ook doden uit wie het bloed is weggezogen door een onzichtbare vijand die erger is dan een brute moordenaar. Voor we nu een discussie gaan beginnen over wie wel en niet het koninkrijk van God binnengaan – laten we eerst de ernst van wat er gaande is ter harte nemen.
Bram van Beek, emeritus hoogleraar symboliek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
Dit artikel is overgenomen uit het Nederlands Dagblad van woensdag 12 januari 2022