Het lijkt me een pijnlijke gebeurtenis als er een rib uit je lijf wordt gehaald. Ingrijpend ook. Het overkomt de mens Adam in het Bijbelboek Genesis. Maar het levert hem wel wat op.
De Schepper vindt dat de mens niet alleen moet zijn en formeert uit aarde allerlei dieren en vogels. Nieuwsgierig kijkt Hij welke namen Adam ze zal geven, maar Adam is teleurgesteld: hij vindt geen helper die precies bij hem past. En dan voert God de grote operatie uit, waaruit de vrouw ontstaat. ‘Dit is ze! Mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees en bloed.’ Adam is blij met de vrouw die aan zijn zijde is geplaatst.
De uitdrukking ‘het is me een rib uit het lijf’ lijkt een Bijbelse achtergrond te hebben. Immers: de tekst is niet mis te verstaan. Zo is het geschreven en zo is het dus gegaan. Maar toch rijzen bij mij de vraagtekens. Want!! Wat wil deze uitdrukking in onze taal zeggen? Dat het je te veel kost! Dat het haast niet te betalen is. Maar dat herken ik niet in het tweede hoofdstuk van Genesis. Adam is blij! Overgelukkig. Hij heeft zijn wederhelft gevonden.
Daarom moet er nog een verklaring zijn en die moeten we niet in de Bijbeltekst zoeken. De uitdrukking kent een variant die minder gangbaar is: dat is een rib uit zijn schotel. Deze uitdrukking betekende ongeveer hetzelfde als ‘dat is een rib uit mijn lijf’ maar grijpt waarschijnlijk terug op het idee dat vlees dat afkomstig is van een rib erg duur is. Wanneer je dus een stuk rib op je schotel hebt liggen en iemand dit wegneemt, kost het je veel geld.
Die snap ik wel!
Mijn conclusie is dat de betekenis van deze uitdrukking geen Bijbelse achtergrond meer heeft.
Nel Noppe, Leeuwarden