Jezus’ opdracht
In de twee vorige artikelen heeft u kunnen lezen over de geestelijke zorg aan gedetineerden en kwam een aantal groepen mensen voorbij, die professioneel of vrijwillig in de gevangenis werken. Het eerste artikel sloot ik af met de tekst uit Mattheüs 25, waarin Jezus de schapen van de bokken scheidt. Terwijl de rechtvaardigen zich niet bewust zijn van de reden dat zij rechts van Jezus worden gesteld, realiseren de anderen niet wat zij hebben misdaan, of liever gezegd: hebben nagelaten.
Hoe kunnen wij zorg aan gevangenen geven? Alleen al bij de kerstviering waren zo’n twintig vrijwilligers aanwezig, verbonden aan Stichting Exodus en de Jailhouse Praise Band. Om te onderzoeken wat er nog meer gebeurt in, rond en ná de gevangenis ben ik het internet opgegaan, om wat meer achtergrondinformatie te vinden. Graag neem ik u mee op die zoektocht. Daarbij ga ik voorbij aan de professionele instanties, zoals de bewaking, reclassering en medische zorg, ervan uitgaande dat dat niet op onze weg ligt. Het gaat om een stuk medemenselijkheid.
Stichting Exodus
Stichting Exodus Nederland (https://www.exodus.nl ) is een forensische zorgorganisatie die landelijk met zo'n 300 professionals en 1500 vrijwilligers opvang en begeleiding biedt aan (ex-)gedetineerden en hun familieleden. Zij bieden de deelnemers een begeleid wonen-traject in Exodushuizen verspreid over het land of steun met ambulante hulpverlening.
Iedereen verdient een extra kans. Als mensen vrijkomen, willen ze vaak een ander pad bewandelen. Maar dat gaat niet altijd vanzelf. Exodus staat aan hun zijde en helpt hen vooruit. Gedetineerden, ex-gedetineerden en achterblijvende familieleden zijn bij Exodus welkom.
Gevangenenzorg Nederland
Op de website https://gevangenenzorg.nl/ lees ik: ‘Criminaliteit kent alleen verliezers. Straf is nodig. Maar dat is niet genoeg. Gerechtigheid vraagt óók om barmhartigheid. Iedereen verdient een tweede kans. Daarom reiken we (ex-)gevangenen, tbs-patiënten en hun familie de helpende hand om samen te werken aan herstel. Dit doen we samen met ruim 650 vrijwilligers.’ Tevens wordt er onder het kopje ‘Kom in actie’ een suggestie gedaan aan ons allen: ‘Doneer - Word vrijwilliger - Bid met ons mee - Schenken en nalaten -Fondsen - Kom in actie als bedrijf, als kerk, als school - Organiseer een actie - Vraag een gastspreker aan’.
Diaconale Stichting Gevangenenzorg Zwolle
In de gesprekken met Wytze Plantinga komt ook de hulpverlening aan gevangenen in P.I Zwolle ter sprake. Hij is als voorzitter betrokken bij DSG Zwolle (https://www.dsgzwolle.nl). Deze stichting stelt zich ten doel om (ex-) gedetineerden ondersteuning te bieden vanuit het netwerk van kerken en organisaties in de regio Zwolle. DSG Zwolle werkt zowel binnen als buiten de gevangenis. Op die manier wil DSG Zwolle de verbinding leggen tussen de vraag van gedetineerden en het aanbod van buiten. Vanuit DSG Zwolle wordt ernaar gestreefd om (ex-) gedetineerden die in de regio Zwolle wonen, zoveel mogelijk in contact te brengen met bestaande overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties. De stichting werkt aanvullend op andere organisaties die op dit terrein actief zijn.
Stichting Humanitas
https://www.humanitas.nl/programmas/maatjes-ex--gedetineerden
Tijdens en na detentie kan iemand hulp krijgen van Humanitas Maatjes (ex-)Gedetineerden. Het maatje geeft aandacht en nazorg en helpt met de voorbereiding op een nieuw leven na de gevangenis. De vraag is: ‘Wil jij een maatje zijn van iemand die voor langere tijd in de gevangenis zit, of zich juist voorbereidt op een leven als vrij burger? In dat laatste geval is er vaak nog veel uit te zoeken en te doen. Hoe kan iemand zijn leven weer op orde krijgen en de weg vinden in alle regels? Vrijwilligers zoals jij kunnen hierbij helpen. Na detentie geef je nog een tijdje hulp. Zo kan hij of zij weer een plek in de maatschappij vinden.’
Jailhouse Praise Band
Sinds meer dan tien jaar is er een groep muzikanten die met gospelmuziek kerkdiensten begeleidt in de penitentiaire inrichting in Leeuwarden. Zes tot acht keer per jaar vormt zich een groep in wisselende samenstellingen. De band is populair onder de gedetineerden. Johan Meinsma, de manager, hoorde geregeld de wens dat de gedetineerden ook buiten naar de Jailhouse Praise Band zouden willen luisteren. Meinsma heeft de musici verzameld in de studio en er zijn enkele nummers opgenomen, die op Spotify te beluisteren zijn. Zoek ook maar eens op deze bandnaam om meer te weten te komen over dit mooie initiatief.
Vrijwilliger in de gevangenis
Op de website van DSG Zwolle lees ik iets concreets over de inzet van vrijwilligers bij de vieringen. Gemakshalve neem ik aan dat het voor alle gevangenissen geldt: In de PI-s worden elke zondag vieringen verzorgd door de (christelijke) Geestelijk Verzorging. Vrijwilligers ondersteunen hierbij en zijn door hun aanwezigheid de verbinding tussen ‘buiten en binnen’. Dit doe je door:
· Het ontvangen en welkom heten van de gedetineerden in de viering
· Samen de viering en daarmee het geloof beleven; aansluitend is er koffie & ontmoeting
· Helpen bij praktische zaken zoals het zetten van koffie, klaarzetten van bloemen en kaarsjes e.d.
· Of het verzorgen van muzikale ondersteuning in de vorm van zang of het bespelen van een instrument
· Beschikbaar te zijn op de zondagochtend, zo mogelijk één zondag per maand
· Affiniteit te hebben met christelijke vieringen (katholiek en protestant)
Wat kan je doen buiten de gevangenis?
Zoals op de diverse websites te lezen is: er is genoeg mogelijk om te doen.
Zelf werd ik bijvoorbeeld getroffen door de inhoud van de tasjes, die uitgereikt werden bij de kerstviering. Er kon echt nog wel wat bij. Hoe gemakkelijk is het om daar wat aan toe te voegen? Voor mij is de gevangenis een gebouw met een ingang geworden en de gevangenen mensen met een gezicht. Nog steeds mag ik daar op bezoek en een schakel zijn met de wereld buiten. Wellicht volgt er nog eens een oproep met een concreet beroep op u.
Nel Noppe, Leeuwarden