Wie vanuit de ruimte naar de aarde kijkt, ziet vooral blauw en groen,
de kleuren van water en land. Wij mensen kunnen naar het koele blauw
van zee en lucht kijken, maar om te wonen zijn we aangewezen op het
rustgevende groen van het land. Waarom zou de schepper daar de kleur
groen voor hebben gekozen? Ligt daar een boodschap in van God nu de
aarde opwarmt? Reden voor het Christelijk Ecologisch Netwerk en Kerk en
Milieu om voor de jaarlijkse Periode voor de Schepping ? 1 september
tot 4 oktober ? te kiezen voor het thema 'Hart voor de schepping:
zorgen voor Gods wereld in een tijd van klimaatverandering?.Hoewel de klimaatcrisis door de financi?le crisis van de voorpagina?s is gedrongen, is de actualiteit en ernst ervan onverminderd. Smeltende gletsjers, verdwijnend poolijs en extreme weersomstandigheden wijzen erop dat traditionele weerpatronen ?van slag zijn?. De vraag is niet alleen hoe hoog de zee stijgt of wie er door droogte of watersnood getroffen zullen worden, maar ook hoe wij als christenen hierop reageren. Zijn we hard voor Gods wereld, of tonen we hart voor zijn schepping? Staan we open voor wat de Bijbel zegt over Gods plan met het blauw en het groen op deze planeet? Gaat het bij hem alleen om mensen, of heeft Hij ook een plan met natuur, milieu en klimaat? Aansluitend bij de recente Klimaatbrief van de Raad van Kerken roepen het Christelijk Ecologisch Netwerk en de projectgroep Kerk & Milieu de kerken op om het nieuwe kerkelijke jaar te beginnen met een moment van bezinning over deze vragen. Gods plan met de natuur
In de bijbel is veel te vinden over Gods plan met de natuur. Vooral in Romeinen 8: 19-21, waar Paulus zegt dat heel de schepping er met reikhalzend verlangen naar uitziet dat openbaar wordt wie Gods kinderen zijn. "Want de schepping is ten prooi aan zinloosheid, maar ze heeft hoop gekregen, omdat ook de schepping zelf zal worden bevrijd uit de slavernij van de vergankelijkheid en zal delen in de vrijheid en heerlijkheid van de kinderen van God.?
Dat God verlossend bezig is met heel zijn schepping blijkt ook al in het eerste bijbelboek. Na de zondvloed haastte God zich om te beloven dat zo?n vloed er nooit meer zou komen. God sloot daarover een verbond, niet alleen met mensen maar ?met alle levende wezens: vogels, vee en wilde dieren, alle dieren op aarde. Deze belofte doe Ik: nooit weer zal alles wat leeft door het water van een vloed worden uitgeroeid? (Genesis 9: 9-11).
Ook verderop in de Bijbel komen we mens en dier in ??n adem tegen. Psalm 104 bijvoorbeeld bezingt de eigen plek voor mens ?n dier en Gods zorg voor en vreugde over beide. Psalm 36:7 gaat nog verder en zegt: ?Mens en dier redt u, HEER?. Behalve mensen zijn dus ook de dieren in Gods verlossende werk opgenomen.
De oudtestamentische profeten wijzen erop dat sociale en ecologische ellende te maken hebben met ongeloof en onrecht. De natuur gaat gebukt onder de mens, zegt Hosea 4: 1-3: ?Het is een en al meineed en bedrog, moord, diefstal en overspel. Daarom is het land in rouw gedompeld en bezwijken al zijn inwoners, m?t de dieren van het veld en alles wat vliegt, zelfs de vissen in zee sterven uit?. En de profeet Jesaja spreekt over heil niet alleen voor mensen (het volk Isra?l) maar ook voor de bossen! De Libanon was kaalgekapt door de Babylonische behoefte aan hout. Maar in Jesaja 14 lezen we: ?Het is gedaan met die slavendrijver (Babylon). Overal op aarde is rust en vrede, vrolijk gejubel weerklinkt. Op de Libanon heerst zelfs de vreugde, onder de ceders en de cypressen: 'Nu jij geveld bent, komt niemand ons meer vellen'.? Verderop vinden we een soortgelijke verbinding tussen heil voor mensen en voor de natuur: ?De Libanon zal weer een boomgaard worden die is als een woud. Op die dag zullen doven kunnen horen hoe uit een boek wordt voorgelezen, en blinden zullen met eigen ogen zien. Dan zullen verdrukten de HEER weer loven, zwakken juichen om de Heilige van Isra?l? (Jesaja 29: 17?20). God heeft hart voor mensen, maar ook voor het groen dat Hij geschapen heeft.
In het Nieuwe Testament legt ook Jezus de verbinding tussen heil voor mensen en voor de rest van de schepping. Hij kwam niet alleen voor mensen, maar om alles te vernieuwen, zegt hij zelf in Mattheüs 19:28. Jezus verzoent heel de wereld met God: alles wat in de hemel en op aarde is, zegt Kolossenzen 1: ?In hem (Jezus Christus) heeft heel de volheid willen wonen en door hem en voor hem alles met zich willen verzoenen, alles op aarde en alles in de hemel, door vrede te brengen met zijn bloed aan het kruis.? Verzoening en vrede gelden dus niet alleen voor de mens, maar ook voor de natuur. De verzoening door Christus is een tot-vrede-brengen van de hele kosmos, inclusief de vervuilde luchten, leeggeviste oceanen en uitgeputte landerijen van onze tijd.
Het is verrassend dat veel christenen niet lijken te weten dat Gods heil ook bestemd is voor de natuur. Toch zou deze bijbelse boodschap hun niet koud mogen laten. God bevrijdt ons tot een nieuw leven. Wat dat betekent, vertelt Paulus: ?Stel uzelf niet langer in dienst van de zonde als een werktuig voor het onrecht, maar stel uzelf in dienst van God als een werktuig voor de gerechtigheid? (Rom. 6:13). Paulus daagt u en mij uit, ons leven te leiden als vernieuwde mensen. Wij mogen gerechtigheid doen, recht doen aan onszelf, onze medemensen, maar ook aan dieren, planten, klimaat, ja het hele ecosysteem aarde. Dat sluit aan bij die kern van Paulus? boodschap waar we het al over hadden: dat de schepping er met reikhalzend verlangen naar uitziet dat openbaar wordt wie Gods kinderen zijn, zegt hij. De schepping wacht dus nu al op u en mij, zij verlangt ernaar dat zichtbaar wordt dat wij Gods kinderen zijn. Als dat zichtbaar wordt bij ons, zal dat positieve gevolgen hebben voor onze levensstijl en dus ook voor natuur en klimaat. Er komt gerechtigheid en dat smaakt naar meer, als voorproefjes van de komende nieuwe aarde.
Christen naar Gods (groene) hart
Christenen in de 21e eeuw zouden daarom moeten uitblinken in het luisteren naar de zachte stem van Gods ?groene hart?. Wie blijft hangen in somberheid over het lot van deze wereld, zal zich niet van harte inzetten voor behoud en herstel van de natuur. Wie heeft begrepen dat Gods heil er ook voor de natuur is, doet dat wel. Zulke christenen kunnen goede voorbeelden worden. Ze gaan in navolging van Christus niet alleen mensen helen, maar ook het stukje schepping dat zij beheren. Als ze boer zijn, gaan ze goed voor hun vee zorgen, tuinders voor de bodem waarin hun planten groeien, en kerkleden gaan klimaatbewust leven. Kerken en kerkleden zijn missionair, bewogen, geloofwaardig en actueel als ze hiermee aan de slag gaan. Mogelijkheden genoeg: neem zonnepanelen op het kerkdak, ga de kerk intelligent verwarmen, kies diaconale projecten over klimaatverandering. En doe dat samen. Want een beter milieu begint niet vanzelf bij jezelf. Wie dat doet, kan snel de moed en de motivatie verliezen. De kerk als gemeenschap is een goede bedding om samen, met vallen en opstaan, te leren klimaatbewust te leven. Niet omdat het moet, maar omdat het mag.
Magazine en boek
Voor kerken en gezinnen die met het thema aan de slag willen, verschijnt in augustus een themapakket van het CEN: ?Hart voor de schepping?. Liefde en respect voor Gods schepping zetten aan om in eigen omgeving metterdaad een verschil te maken. Verwondering en verantwoordelijkheid gaan daarbij hand in hand. Het pakket bevat meditaties en natuurinformatie bij de zeven scheppingsdagen, preekschetsen, verwerkingsmateriaal voor kinderen en jongeren en praktische milieutips. Het materiaal is ontwikkeld met het oog op gebruik thuis en in kerkdiensten en bijeenkomsten van zowel evangelische als reformatorische kerken. Door samenwerking met Stichting Open Boek verschijnt het pakket dit jaar voor het eerst als rijk ge?llustreerd full colour werkboek wat het een aantrekkelijk dagboek maakt voor gebruik thuis.
(Groeps)bestellingen via de websites: www.cenet.nl. en www.kerkenmilieu.nl. Tevens verkrijgbaar via de christelijke boekhandel. Het magazine telt 64 pagina?s en kost ? 5,- (excl. verzendkosten).
Het magazine sluit aan bij het boek Levend Huis, van de projectgroep Kerk en Milieu van de Raad van Kerken dat eveneens in de boekhandel te koop is. Het scheppingsverhaal wordt daarin gekoppeld aan een ecologische bijbellezing over zeven milieuthema?s: klimaat, water, ruimtelijke ordening, biodiversiteit, mens en dier, voedsel en stilte. Het boek bevat interviews met zeven milieuprominenten, waaronder Jan Boersema, Lucas Reijnders, Marianne Thieme en Tineke Huizinga.
Op de website van Kerk en Milieu: www.kerkenmilieu.nl is veel materiaal te vinden voor vieringen rond de thema's van de zeven scheppingsdagen.
Amersfoort
Peter Siebe