De zaaltjes, jeugdhonken en huiskamers lopen binnenkort weer vol. De
catechisaties gaan weer beginnen. Elke week (of iets minder vaak) een
klein uurtje (of iets meer). Catechisatie geven is prachtig. Want waar in de kerk heb je de mogelijkheid om z? vaak z? veel jongeren te ontmoeten in een setting van bezig zijn met de Bijbel, de kerk en geloven dan op catechisatie?
Iedereen die catechisatie geeft mag zich bevoorrecht voelen met z? veel verschillende jongens en meiden te kunnen optrekken ? die mooie mensen, parels in Gods hand; alleen beseffen velen dat nog niet en weten niet (goed) wat het inhoudt om Jezus te volgen. Aan de catecheten is het gegeven d??r iets van te laten zien en de jongeren op weg te helpen. Ze zijn het waard en verdienen het beste; Jezus gaf Zijn leven immers ook voor hen!
Vroeger en nu
?Het is niet meer zoals vroeger?, zucht iemand. ?Nee, inderdaad?, zegt een ander blij, ?het is niet meer zoals het was?. Dat kan trouwens ook niet. Want vroeger was vroeger en nu is nu. Vroeger (ach, wat is vroeger? Ik herinner het me ook nog toen ik naar catechisatie ging en z? oud ben ik nu ook weer niet) zaten we met 20 mensen in een zaal. De dominee was aan het woord, overhoorde ons om te checken of we ons lesje wel geleerd hadden. Daarna ging hij verder waar hij de vorige keer gebleven was. Hij vertelde, legde uit en stelde af en toe een vraag om ons bij de les te houden. Zo ging het week in, week uit, jaar na jaar. Als je 18 was, ging je naar belijdeniscatechisatie en aan het eind van dat seizoen (of misschien een jaartje later) zat je een uur bij de kerkenraad, die je ondervroeg over wat je geleerd had over de leer van de kerk. Als je daar doorheen gekomen was, stond je een paar weken later v??r in de kerk en deed je belijdenis van je geloof. Iedereen deed dat, dus jij ook. Duizenden jongeren zijn dit traject gegaan. Jongens, die later toegewijde ouderlingen zijn geworden. En meisjes, die veel betekend hebben voor kinder- en clubwerk. Maar ook jongens en meisjes die afgehaakt zijn, omdat ze nooit geleerd hadden hoe je de lesstof in je eigen leven een plaatsje kon geven en hoe je kon leren Jezus te volgen.
Anders dan vroeger
Er zijn gemeenten waar het nu nog zo gaat. Maar in de meeste niet meer. Nu geen 20 meer in een groep, maar hoogstens 10. Want de jongens en meiden zijn geen passieve ontvangers, bij wie het niet uitmaakt of er nu 20 of 50 jouw verhaal over de kerkelijke leer aanhoren. De jongeren zijn mensen, parels in Gods hand, die in een supersnelle, harde, onzekere, onduidelijke en lege wereld op zoek zijn naar duidelijkheid, zekerheid, echtheid, houvast en geborgenheid. En waar kan hun dit alles beter aangereikt worden dan in de gemeente van Christus? Jongeren zoeken geen leer van de kerk, maar een levende en levendige gemeente.
De doelstelling van de catechese is niet meer het behandelen van alle lesstof. Natuurlijk, het is en blijft belangrijk om te leren en te weten wat je gelooft en in Wie je gelooft. Maar toen de profeet Hosea klaagde over het gebrek aan kennis, ging het hem niet om weetjes en feitjes, maar om de vertrouwelijke omgang met de Here, (de NBV vertaalt Hosea 4:6 met ?Mijn volk komt om omdat het met Mij niet vertrouwd is?). Overigens worden de geestelijke leiders van Isra?l daarvoor aangeklaagd; het is niet een klacht over de jeugd. Het gaat erom, dat de jongelui iets kunnen doen met wat ze leren. Wat werkt het uit in hun leven? Niet: Jezus is de Verlosser. Maar: Jezus is jouw Verlosser. Leren is: het gaan van een weg, toegewijd zijn aan de Here God, het leren volgen van Jezus. Net zoals het onderwijs van Jezus erop gericht was de mensen uit te nodigen en te prikkelen een keuze te maken. Jongeren zoeken geen handboek-voor-christelijk-geloven, maar een handreiking om als christen te kunnen leven.
En het gaat in de catechese er niet om dat iedereen de lesstof beheerst, maar veel meer het verlangen dat de Geest hen zal beheersen. Christus leren kennen verandert je leven ? dat k?n niet anders. Jongeren zoeken geen leermeesters, maar voorbeelden. En wie zijn die voorbeelden of horen dat te zijn? De christenen met wie zij optrekken, die ze ontmoeten, die hun de weg wijzen. Catecheten onder andere.
Voorbeeld en coach
Jongeren van vandaag zoeken mensen aan wie zij zich kunnen spiegelen, aan wie te zien is wie Christus voor hen is en hoe de Heilige Geest Zijn vrucht laat groeien. Catecheten zijn daarom geen leermeesters of deskundigen, maar vooral: levende gelovigen en voorbeelden voor de jeugd. Je bent steeds meer een coach, die aanwijzingen geeft, stimuleert, corrigeert, aanmoedigt. Dat maakt catechisatie geven tot een prachtige taak, een bevoorrechte uitdaging. Er is een ontwikkeling gaande in de kerken dat de catechisaties steeds meer gegeven worden door een team van catecheten. Zij hebben toerusting en training hard nodig van hun predikant of anderen. Ik juich dat toe, omdat juist in de persoonlijke contacten met jongeren de kracht van de catechese ligt.
Werken aan de catecheet
Je kunt niet meer volstaan met een half uur v??r aanvang van de catechisatie het boekje pakken en nog even snel doorlezen. Je zult je de lesstof moeten toe-eigenen: eerst zelf genieten van de rijkdom van wat je in de betreffende les ontdekt en leert. Eerst zelf je vragen stellen aan de lesstof: ben ik het eens met wat hier staat? Geloof ik zelf wat ik in het bijbelgedeelte vind en heb ik er houvast aan? Enzovoort. Pas dan kun je vol toewijding de jeugd onderwijzen en de weg wijzen. Werken aan de catechese is daarom zeker voor 50%: werken aan de catecheet.
Dat maakt je taak als catecheet niet lichter, maar wel vele malen rijker. En de eerste zegen is voor jezelf! Mooie mensen verdienen de beste catechese, goede materialen, fris opgemaakte boekjes, een uitnodigende setting, gebruik van allerlei hulpmiddelen. Maar wat ze vooral verdienen is: jouw inzet en toewijding als catecheet. Ze zijn het waard; ze zijn kostbaar in Gods ogen en daarom ook voor ons.
Ik wens catecheten en jeugd een fantastisch jaar toe!
Lelystad
Johan Trommel
Johan Trommel is predikant in Lelystad en auteur in het catecheseproject Follow Up!