'Het is onmogelijk om met ongelovigen zinvol over God te spreken, zonder dat het over zonde en schuld gaat.' Terecht heeft Stefan Paas daarop gewezen, in een lezing onlangs in Kampen bij het afscheid van missoloog Kees Haak.
In een geloofsgesprek met een niet-gelovige mag je de liefde van God uittekenen, zijn zorg over zijn schepselen, de balans die Hij biedt in moeilijke tijden en de rust die zijn kinderen ervaren. Opdat deze niet-gelovige tot bekering komt. Welk doel zou je anders voor ogen kunnen hebben? God kan deze prachtige zaken waarover je mag spreken zeker gebruiken om mensen tot geloof te brengen.
Maar toch hebben wij onze eigen verantwoordelijkheid in de keuze van onderwerpen. Deze keuze schiet te kort als ze beperkt blijft tot de zonet genoemde zaken. Dan zou je – menselijk gesproken – hoogstens bewondering kunnen wekken voor Gods zorg voor zijn schepping en de balans en rust die Hij schenkt. Zoals een analfabeet bewondering heeft voor prachtig geschreven letters zonder dat hij daarvan de betekenis verstaat.
Jezus' tijdgenoten waren onder de indruk van de wonderen die Hij deed. Maar ondertussen konden ze de 'letters' daarvan niet lezen, namelijk dat God in Christus vergeving schenkt.
Niet voor niets wijst onze catechismus op de noodzaak van het kennen van eigen ellende om in de ware troost te leven en te sterven. Een geloofsgesprek met een niet-gelovige zonder dit 'onderwerp', blijft onaf.
Een mens staat schuldig ten opzichte van God. Hij is in opstand gekomen tegen zijn Schepper en in zichzelf 'een ploert die aan alles went' (Raskolnikov). Verzwijg je dat, dan is de diagnose van de kwaal onvolledig. De enige weg naar genezing en ware vrede is onderkenning van een juiste en volledige diagnose. Alleen dan is er hoop.
Dat is geen gemakkelijke boodschap. Uit onszelf willen we daarvan niet weten. We hebben daarvoor geen antenne, geen instrument waarmee we die zonde en schuld in ons eigen leven kunnen waarnemen. Maar God kan en wil dat geven. Het algemene besef dat je als mens tekortschiet, wil Hij uit genade maken tot een nood, waarbij je niets anders kunt doen dan vluchten naar Christus Jezus. Daarbij schakelt Hij mensen in. Ook dit 'gespreksonderwerp' van zonde en schuld. Alleen dan kunnen analfabeten in het geloof leren het wonder te lezen, het allergrootste wonder, om met dr. G. C. van Niftrik te spreken, dat God een vergevend God is.
D. J. Steensma, Feanwâlden