Komende maandag, 20 juni, is het Wereldvluchtelingendag. Al sinds 2001 is deze dag door de Verenigde Naties aangewezen om vluchtelingen over de hele wereld te eren. Dat is wat… Vluchtelingen eren, empathie opbrengen, hun veerkracht erkennen. In 2001 waren er wereldwijd ongeveer 40 miljoen mensen wereldwijd op de vlucht. Nu – twintig jaar later – zijn het er meer dan 80 miljoen. Bijna een procent van de wereldbevolking is op de vlucht. Wereldvluchtelingendag heeft het aantal vluchtelingen niet doen afnemen.
De cijfers zijn schokkend en ontluisterend. Van die ruim 80 miljoen vluchtelingen is het grootste deel opgevangen in buurlanden. Turkije, Pakistan en Oeganda zijn de landen die de meeste vluchtelingen opvangen. Meer dan de helft van alle vluchtelingen wordt opgevangen in een derdewereldland. Dat is niet vreemd. Hoe meer je hebt, hoe moeilijker het vaak is om te delen. Als we eerlijk zijn is Europa een soort fort geworden. Al in 1997 gebruikten de cabaretiers Lebbis en Jansen dat beeld. Het is niet al te subtiel, maar een klein stukje: ‘Dat hele grote glimmende Europa is een hele grote glimmende truc om alles wat wij al hebben aan welvaart en rijkdom voor onszelf te houden en we zetten er een hele grote muur omheen, want de rest van de wereld kan doodvallen.’
Moet dat nou zo hard? Misschien niet de toon die we gewend zijn. En we zullen we het nooit iemand officieel horen zeggen, maar is dat niet precies wat er in de praktijk gebeurt? Je kunt boos worden. Of verdrietig. We maken ons er druk over. En tegelijk is het probleem zo groot dat je druk maken ook helemaal geen zin heeft. Als er een ramp is (in Syrië, of in Oekraïne) dan staan we heel even allemaal klaar om te helpen. Maar als het moeilijk wordt, of als het tegenzit, of als het echt iets kost, of als het langer duurt – dan…
We kunnen zo weinig doen, maar het is goed dat er aandacht is. Dat we de kracht en moed vieren van mensen die gedwongen zijn hun thuisland te ontvluchten (zie de site van de Wereldvluchtelingendag). En dat we blijven beseffen dat welvaart geen recht is dat we hebben omdat we nou eenmaal in Nederland of Europa geboren zijn of wonen. Dat het iets is om te delen. Dat is onze opdracht: delen van wat je hebt. Tevreden zijn met wat je hebt. Dankbaar zijn voor wat je ontvangt. En bereid zijn om te delen. Heel Bijbels: delen met de mensen die zichzelf niet kunnen redden. Gehoorzaam zijn en leven in geloof vraagt wat van ons. Soms is het moeilijk om dat concreet te maken. Misschien goed om op Wereldvluchtelingendag eens na te denken over de vraag wat je wel kan doen…
Wouter Moolhuizen, Hoogeveen