Dit jaar bestaat de psalmberijming van 1773 maar liefst 250 jaar. Er was een tijd dat deze psalmberijming ‘de psalmen in de nieuwe rijm’ werden genoemd. Maar inmiddels is deze berijming beter bekend als de Oude Berijming. Naast de Oude Berijming is er in 1968 een nieuwe berijming gekomen (bekend als de Nieuwe Berijming). In de afgelopen jaren verscheen de nieuwste berijming: de Nieuwe Psalmberijming.
Het Reformatorisch Dagblad (RD) heeft een onderzoek gedaan naar het gebruik en de beleving van de psalmberijming uit 1773 onder haar lezers. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de RD-lezer de psalmberijming van 1773 waardeert met een kleine 8. Dat is ook wel te verwachten, omdat 82% van de ondervraagden in een kerk zit die alleen de berijming van 1773 zingt.
De psalmen zijn waardevol omdat ze de kerk verbinden aan het volk Israël; het zijn liederen die uit de Bijbel zelf komen en daarmee door de Heilige Geest geïnspireerd zijn. Daarnaast zijn het liederen die opgekomen zijn uit het leven zelf. Allerlei verschillende gevoelens, stemmingen en situaties worden bezongen. Er zijn dankliederen, lofliederen, liederen voor onderweg en klaagliederen. Zo veelzijdig als het leven zelf is, zo zijn ook de Psalmen.
Een belangrijke vraag in het gesprek over psalmberijmingen gaat over het doorgeven van de psalmen aan de volgende generatie. Is de berijming van 1773 geschikt om door te geven aan de volgende generatie? Zo’n 37 procent van de ondervraagden vindt van wel. De voordelen van het gebruik van één psalmberijming zijn goed voor te stellen. Het zorgt voor memorisatie en herkenning. Het bindt de verschillende generaties ook aan elkaar. Overigens maakt de volgende generatie niet echt deel uit van het onderzoek. Slechts vijf procent van alle ondervraagden is tussen de 0 en de 29 jaar. Dat is natuurlijk wel begrijpelijk, omdat het onderzoek zich richt op de RD-lezers. Maar het geeft wel te denken. Lukt het de jongeren daadwerkelijk om met taal uit de 18e eeuw te ontdekken dat die psalmen ook over hen gaan en betekenis hebben in hun leven?
Dat gaat over meer dan alleen het begrijpen van de woorden die erin voorkomen. Wat doet het met het geloofsleven van een jongere als er in de psalmen voortdurend woorden gebruikt worden die hij of zij nergens anders in zijn of haar leven tegenkomt? Natuurlijk zijn er Bijbelse woorden (genade, goedertierenheid, vergeving) die ook jongeren moeten leren kennen en begrijpen en door de Heilige Geest in hun hart worden gebracht. Maar toch kan een verouderd taalkleed ook zorgen voor afstand. Het geloofsleven en het ‘echte’ leven kunnen voor de jongeren dan twee gescheiden werelden zijn. En dat is nu juist het tegengestelde van wat de psalmen willen bereiken. Het zijn liederen die voortkomen uit het echte leven en betekenis hebben in het leven van alledag.
Is dat ook niet waar het in deze lijdenstijd over gaat? Met Goede Vrijdag en Pasen herdenken en vieren we dat God in Christus onze wereld binnenkomt en ons leven leeft. Dat leven van ons met verleidingen, vijandschap en aanvechtingen. En in die aanvechtingen en strijd neemt Jezus regelmatig een psalm in de mond. En in Hem komen de Psalmen op een heel diepe manier tot leven. Juist daarom is het goed om te zoeken naar manieren om de rijkdom van de psalmen dichtbij het hart van onze jongeren te leggen. Zodat ze zich erin herkennen en ontdekken dat die liederen ook gaan over hún leven van elke dag en zij mogen ontdekken hoe God – soms verborgen – aanwezig is in hun leven.
Ds. Albert-Jan Dorst, Surhuisterveen